"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/251 E., 2023/455 K.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak verilen karar, davacılar vekili, davalılardan ... vekili ile ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili; davalıların, müvekkillerinin de muris ...'un mirasçısı olduklarını bilmelerine rağmen, bu durumu gizleyerek aldıkları hatalı veraset ilamına dayalı olarak davaya konu taşınmazı adlarına intikal ettirdiklerini, ardından 14.04.1999 tarihinde dava dışı kooperatife satış suretiyle devrettiklerini öğrendiklerini, kötü niyetli olarak yapılan satış işlemleri nedeniyle mağdur olduklarını ileri sürerek; işbu taşınmazın dava tarihi itibariyle keşfen belirlenen değerinden, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik miras paylarına tekabül eden 300.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmişlerdir.
II. CEVAP
Davalılar vekilleri; mevcut mirasçılık belgesi iptal edilmediği sürece davacıların muris ...'un yasal mirasçısı olarak kabul edilemeyeceğini, kötü niyet iddialarının mesnetsiz olduğunu, adlarına intikal edip davaya konu edilmeyen diğer taşınmazlar üzerinde şimdiye kadar hiçbir tasarrufta bulunmadıklarını, davaya konu taşınmazın 42.184,80 TL bedelle satıldığını, davayı kabul anlamına gelmemekle birlikte, davacıların ancak satış bedelinden paylarına düşen miktarı talep edebileceklerini savunarak, davanın reddini istemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 17.04.2019 tarihli kararıyla; alınan hasımlı mirasçılık belgesine göre muris Sabri'nin mirasçısı olan davacıların, muristen intikal eden davaya konu taşınmazın satış bedelinden pay alamadıkları için eldeki davayı açmakta haklı oldukları, ancak taşınmazın dava tarihi itibariyle değerinin değil, satış tarihi itibariyle belirlenen değerinden paylarına düşen kısmın talep edebilecekleri gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile 47.604,36 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan miras payları oranında tahsiline karar verilmiş; karara karşı, davacılar ile davalılardan ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... vekillerince istinaf yoluna başvurulmuştur.
IV. İSTİNAF
Bölge Adliye Mahkemesinin 02.04.2021 tarihli kararıyla; alınan hasımlı mirasçılık belgesi uyarınca davacıların muris Sabri'nin mirasçısı oldukları, davacıların mirasçı olarak gösterilmediği önceki veraset ilamı ile davaya konu taşınmazın davalılara intikal ettiği, akabinde taşınmazın davalılar tarafından 14.04.1999 tarihinde dava dışı kooperatife satıldığı, satış bedelinin tapuda 42.184,80 TL olarak gösterildiği, taşınmazın satış tarihindeki rayiç değerinin ise keşfen 253.890,00 TL olarak belirlendiği, davacıların miras paylarına tekabül eden kısmın ise toplam 47.604,36 TL olduğu, işbu bedel üzerinden davalıların sorumluluklarına gidilebileceği gerekçesiyle, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiş; karar, davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
1. Dairece verilen 31.05.2022 tarihli ilamla; davacıların sair temyiz itirazları reddedildikten sonra, tarafların murisi Sabri’den intikal eden davaya konu taşınmazın davalılar tarafından satışı nedeniyle, davalı mirasçıların davacı mirasçılar aleyhine sebepsiz zenginleştikleri, öte taraftan davalıların satış işlemlerini gerçekleştirirken kötü niyetle hareket ettiklerinin ispatlanamadığı dikkate alınarak, taşınmazın satış tarihindeki rayiç değeri olarak belirlenen 253.890,00 TL’nin; çeşitli ekonomik etkenlerin (enflasyon, ÜFE, TÜFE, faiz, altın ve döviz kurlarındaki artışlar, memur maaş ve işçi ücretlerindeki artışlar vs) ortalamaları alınarak dava tarihi itibariyle ulaşacağı alım gücünün, konunun uzmanı bilirkişi marifetiyle belirlenmesi ve belirlenecek bedelden davacıların miras payına düşen kısmın davalılardan miras payları oranında tahsiline karar verilmesi gerekirken; yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisinin yerinde olmadığı gerekçesiyle, Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
2. Bozmaya uyan İlk Derece Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda bilirkişi marifeti ile taşınmazın satış tarihindeki değeri ile denkleştirici adalet gereği bedelinin tespit edildiği, dosyadaki veraset ilamlarından (son tarihli kesinleşen dosya) Kayseri 8.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/169 E., ve 2019/188 K. sayılı ilamındaki pay taksimi ve hesaplamaların esas alındığı, dosyanın geldiği aşama, alınan veraset ilamları ve Asliye Hukuk kararları birlikte değerlendirilerek, resmi kayıtların doğruluğu karinesi ile ilamlar ve nüfus kaydının dikkate alındığı gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile 363.963,46 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıların Kayseri 8. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2018/169 E., 2019/188 K. sayılı veraset ilamında tespit edilen payları oranında davalılardan alınarak davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde davacılar vekili ile davalı ... vekili ve davalılar ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1.Davacılar vekili; Bozma sonrasında, alınan bilirkişi heyet raporunda hesaplamaların düşük yapıldığını, dava dosyasında ilk kararda uygulanan Yargıtay derecatından geçerek kesinleşmiş olan hasımlı veraset ilamına göre müvekkillerin hisselerine 636,936,05 TL alacak belirlenmesine rağmen, Mahkemece, daha sonra alınan ve tarafları aynı ancak hisse oranları farklı veraset ilamını uygulamak suretiyle yaklaşık yarı oranında alacak tutarını düşürmek suretiyle müvekkillerin aleyhine hüküm verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
2.Davalı ... vekili; davacıların mirasçılık sıfatlarının tartışmalı olduğunu ve bu davayı açmalarını haklı kılacak taraf ehliyetleri bulunmadığını, davacıların kök miras bırakanı ... isimli kişinin, davanın taraflarının kök miras bırakanı ...'un nüfus kayıtlarından çıkarılarak mirasçılık sıfatının iptaline yönelik nüfus kaydı düzeltim davasının derdest bulunduğunu, bu davanın bekletici mesele yapılmadan davanın karara bağlanmış olmasının hatalı olduğunu, taşınmazın satış tarihindeki değerinin bilirkişi raporunda belirlendiği Mahkemece 42.184,80TL'lik taşınmaz satış bedeli üzerinden, davacıların paylarına düşen rakam hesaplanıp, hesaplanan rakamın davacılara ödenmesine karar vermesi gerekirken, daha fazla ödemeye karar vermiş olmasının hukuka aykırı olduğunu, davanın zamanaşımına uğradığını ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
3.Davalılar ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... vekilleri; davanın zamanaşımına uğradığını, hukuki nitelendirmenin yanlış yapıldığını, davacıların kötüniyetli olduğunu, Mahkemenin gerçek satış değeri üzerinden hesaplama yapması gerekirken, müvekkillerinin alıp zenginleşmediği miktardan karar verilmesinin hakkaniyete aykırı olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, ketmi verese hukuksal nedenine dayalı alacak istemine ilişkindir.
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olmasına, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşen ve usuli kazanılmış hak oluşturan kısımlara yönelik temyiz itirazlarının yeniden incelenemeyeceğinin ve özellikle yargılama sırasında vefat eden davalı ...'un mirasçılarının davada taraf olarak yer aldıklarının anlaşılmasına ve Mahkemece geçerli veraset ilamı uyarınca inceleme hesaplama yaptırılmış olmasına göre, taraf vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370/1 maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edenlere yükletilmesine,24.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.