"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/267 E., 2022/190 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, bozmaya uyan Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin gayrimenkul satış senedi olarak muhtarlık tarafından tanzim edilen satış sözleşmesi ile dava dışı ... isimli kişiden İzmir İli Menderes İlçesi ... mahallesi 167 ada 1 parsel sayılı taşınmazın 600 m²'lik kısmını 2.000.000.000,00 (eski Türk Lirası) karşılığında satın aldığını, ...'in ise bu taşınmazı 12.04.1999 tarihinde davalıların murisi olan ... 'den gayrimenkul satış senedi olarak muhtarlık tarafından tanzim edilen satış sözleşmesi ile 1.200.000.000,00 (eski Türk Lirası) karşılığında satın aldığını, ...'in sahibi olduğu taşınmazın 600 m²'lik kısmını işaretleyerek müvekkiline tesis ettiğini, 2015 yılı Ocak ayında müvekkilinin bu satış işlemini tapuda işletmek istediğini, müvekkilinin ... ile birlikte 19.01.2015 tarihinde Tapu Müdürlüğüne başvurduklarını, Tapu Müdürlüğünden satış işlemi için taşınmazın zorunlu deprem sigortasının yapılması ve vergi borçlarının ödenmesi gerektiğinin söylendiğini, bunun üzerine davalıların mirasbırakanı ...'in üzerinde yeterli para olmadığı için bu masrafların müvekkili tarafından borç olarak karşılanmasını talep ettiğini, mirasbırakan ...'in dava konusu taşınmazın tarım arazisi olması nedeniyle Tapu Müdürlüğüne, Menderes Belediyesi ve Menderes Gıda Tarım Hayvancılık Müdürlüğüne gerekli olan yazışmaları yapmasını talep eden dilekçe verdiğini, mirasbırakan ile müvekkilinin ilgili yazı cevaplarının gelmesi için bir kaç gün beklediğini, müvekkilinin buluşmak için ...'i aradığında vefat ettiğini öğrendiğini, müvekkilinin ...'in vefatı sebebiyle bir kaç ay herhangi bir talepte bulunmadığını ancak davalıların resmi devir işlemlerinin tamamlamaya yanaşmadıklarını ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla İzmir İli Menderes İlçesi ... mahallesi 167 ada 1 parsel içinde bulunan taşınmazın 600 m²'lik kısmının şimdilik 40.000,00 TL'sinin dava tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsilini talep etmiş, 25.10.2021 tarihli dilekçesi ile dava değerini 54.000,00 TL olarak ıslah etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili; davacının alacağının zamanaşımına uğradığını, davacının elinde hukuken geçerli bir sözleşmenin bulunmadığını, davacı tarafından ibraz edilen 12.04.1999 tarihli gayrimenkul satış senedi başlıklı kağıdın sözleşme olarak geçerliliğini kabul etmediklerini, davacı tarafın iddiasına göre müvekkilerin murisi tarafından kendi hissesine isabet eden taşınmazdan ...'na 300 m² ve ...'a 300 m² olmak üzere ayrı ayrı hisse satıldığını, ancak tapu kayıtlarına göre murisin 12.04.1999 tarihinde taşınmazın maliki ve hissedarı olmadığını, müvekkillerinin murisinin 31.01.2006 tarihinde malik olduğunu, bir kişinin kendisine ait olmayan bir malı satmasının mümkün olmadığını, dava dışı ...'nun kendi hissesi olan 300 m² yeri ...'a sattığına dair dava dilekçesi ekinde bir belgenin bulunmadığını, ...'ın yerinin 300 m² olduğunu, bu nedenle davacıya 600,00 m² yer satamayacağını, dava dilekçesiyle ibraz edilen belgelerin hiçbirisinde murisin imzasının bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 22.03.2016 tarihli ve 2015/105 E., 2016/77 K. sayılı kararıyla; taşınmaza ilişkin yapılan harci satış sözleşmesinin geçersiz olduğu, sebepsiz zenginleşme yönünden de zamanaşımı süresinin dolduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 25.10.2018 tarihli ve 2017/951 E., 2018/10598 K. sayılı ilamla; "...Taraflar arasında harici de olsa bir sözleşme olduğundan dava, BK.nın 125 inci maddesine (6098 sayılı BK.'nın 146 ncı maddesine) göre 10 yıllık zamanaşımına tabidir. 10 yıllık zamanaşımı süresinin başlangıç tarihi, satış bedeline ilişkin paranın verildiği tarih değil, sözleşme geçersiz olsa da satıcının rıza ve ihtiyariyle taahhüdünü her zaman yerine getirebileceği göz önüne alınarak bunun ifasını beklemek durumunda bulunan alıcı için, ancak davaya konu taşınmazın tapuda ferağ ümidinin ortadan kalktığı veya ifanın imkansız hale geldiği tarihtir.
Eldeki davada; İlçe Tapu Sicil Müdürlüğünün 19.01.2015 ve 33631769/133 sayılı yazısı ile Menderes Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğüne muris adına kayıtlı dava konusu taşınmazdaki hissenin 300 metrekaresinin bölünerek satışının yapılmasının 5403 sayılı yasa kapsamında karşılanıp karşılanmayacağı hususunun sorulduğu, müzekkere cevabının dosya içerisinde bulunmadığı ancak davacı vekilinin 12.11.2015 tarihli dilekçesi ile Menderes Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğünce taşınmazın bölünmesine muvafakat edilmediğini belirttiği görülmüştür. Bu durumda taraflar arasında yapıldığı iddia edilen harici satım sözleşmesinin ifasının imkansız hale geldiği tarih, söz konusu ilçe müdürlüğünün cevabi yazısıdır. Bu yazı cevabının davacı vekilinin belirttiği şekilde olmaması halinde ise davalıların murisinin ölüm tarihidir. Bu tarihlerinde 2015 yılı içerisinde olduğu dosya kapsamından anlaşılmakla bu tarihler itibariyle dava konusu edilen alacak muaccel hale gelmiştir. Dava ise, 05.06.2015 tarihinde açılmıştır.
Mahkemece; taraflar arasında yapıldığı iddia edilen harici satım sözleşmesinin ifasının imkansız hale geldiği tarihten itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde davanın açıldığı gözetilerek, zamanaşımı definin reddine karar verilerek, işin esasının incelenmesi gerekirken, yasal olmayan gerekçeler ile davanın zamanaşımından reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir. " gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının davalıların murisi ile sözleşme yapmadığı, 3. kişi olan ... ile el yazısı ile satış sözleşmesi yaptığı, bu sözleşmenin tarafının davalıların murisi olmadığı, davacının kendi sözleşmesinin tarafı olan ...'a gidebileceği, satış bedelini de davalıların murisine değil dava dışı ...'e verdiği, sözleşmenin nispiliği ilkesi uyarınca yasal şartların oluşmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; 12.04.1999 tarihinde davalıların murisi ile dava dışı ... arasında yapılan sözleşmenin yazılı delil olduğunu, bu sözleşme sonrasında murisin taşınmazın kullanımını müvekkiline bırakmış olması, tapunun devri hususunda yapılan başvurular, müvekkili tarafından yapılan ödeme ve işlemlerin bu sözleşmenin kabulü niteliğinde olduğunu, muris ile müvekkili arasında yazılı bir sözleşme olmasa da, açık borç ikrarı ve resmi başvuru işlemlerinin borcu kabul anlamını taşıdığını, Mahkemece bu hususlar gözetilmeden murisin hiç kabulü yokmuş gibi değerlendirme yapıldığını ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, harici satış sözleşmesi gereğince ödenen satış bedelinin, taşınmazın tapuda devrinin yapılmaması nedeniyle sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalılardan istirdadı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 77 vd. maddeleri
3. Değerlendirme
Mahkemece uyulan bozma ilamında belirtilen hukuki esaslar gözetilerek karar verildiği, davacı ile harici satım sözleşmesini yapan ve satış bedelini alan kişinin dava dışı ... olduğu, murisin sözleşmenin tarafı olmaması nedeniyle davacının davalılardan satış bedelini talep edemeyeceği anlaşılmakla, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
02.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.