"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2023/698 E., 2023/1000 K.
Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili; müvekkilleri ... ve ... ile davalı şirket arasında 14.02.2002 tarihli ve 12 yıl 4 ay süreli kira sözleşmesi bulunduğunu, davalının sözleşmeye aykırı davranışları nedeniyle mahkeme kararı ile kiracılığına son verilerek kiralananın 02.03.2006 tarihinde tahliye edildiğini, taşınmazın uzun bir süre sonra 10.11.2006 tarihinde yeniden kiraya verilebildiğini, ayrıca sözleşme gereği trafo bedelinden davalının sorumluluğu bulunduğunu ileri sürerek; kiralananın süresinden önce tahliye edilmesi nedeniyle yeniden kiraya verildiği tarihe kadar geçen süre zarfında yoksun kalınan 148.200,00 USD kira alacağı ve kira sözleşmesinin (5.) maddesi gereğince ödenmesi gereken 30.000,00 TL trafo bedelinin dava tarihinden itibaren ticari reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davaya konu akaryakıt istasyonunun davacılar tarafından açılan tahliye davası sonucu tahliye edildiğini, davacıların sözleşmeyi sona erdirme iradesini ortaya koyduklarını ve bundan sonraki dönem için davalıdan hak talep etmelerinin mümkün olmadığını, ayrıca trafodan kira sözleşmesi boyunca yararlanılamadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Bozmaya uyan Mahkemece verilen 17.01.2022 tarihli kararla; davanın kira kaybına ilişkin tazminat alacağı yönünden kısmen kabulüne, 126.000,00 USD'nin dava tarihinden itibaren ticari reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, trafo bedeline ilişkin talebin kabulü ile 30.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren ticari reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıların her birine 1/4'er eşit pay halinde ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; karar karşı, süresi içinde davacı ... vekili ve davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
1. Dairece verilen 21.12.2022 tarihli ilamla; davalı vekilinin tüm, davacı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verildikten sonra; " ... Dava, ... ve ... tarafından açılmış olup davacı ..., kiraya verenlerden ...'nin mirasçılarından biri olduğu gibi, aynı zamanda diğer kiraya veren ve dava konusu alacağın muaccel olduğu tarihte kiralanan taşınmazın 5047/7063 hissesinin malikidir. Bu itibarla, Mahkemece; tahsiline hükmolunan alacağın davacı ... yönünden mülkiyet ve miras hakkı birlikte nazara alınmak suretiyle karar verilmesi gerekir." gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
2. Bozmaya uyan Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın kira kaybına ilişkin tazminat alacağı yönünden kısmen kabulüne, trafo bedeline ilişkin talebin kabulüne, 126.000,00 USD'nin ve 30.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren ticari reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınarak 5551/7063 oranında davacı ...'a, 504/7063 oranında Nezaket'e, 504/7063 oranında Ramazan'a, 504/7063 oranında Hayriye’ye verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş; karara karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz başvurusunda bulunmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davacı ..., Nezaket ve Ramazan vekilleri; hükmedilen alacağa göre vekalet ücretinin düşük miktarda hesaplandığını belirterek, bu bakımdan kararın düzeltilerek onanmasını talep etmişlerdir.
2. Davacı ... vekili; hükmedilen alacağa göre vekalet ücretinin düşük miktarda hesaplandığını, ayrıca yargılama giderinin tamamı müvekkili tarafından karşılandığı halde diğer davacılar yönünden de tahsil hükmü kurulmasının hatalı olduğunu belirterek, bu yönlerden kararın düzeltilerek onanmasını talep etmiştir.
3. Davalı vekili; hükme esas alınan bilirkişi raporunda ilk bozma kararında belirtilen kriterlere uygun olarak yeniden kiraya verme süresinin tespit edilmediğini, raporun bilimsel ve teknik verileri içermediğini, sürenin uzun olmasında davacının da kusuru bulunduğunu, kiralanana yapılan yatırımların gözetilmediğini, trafo bedelinin tespiti için de yapım yılındaki tesis bedeline işaret edildiği halde önceki karara esas bilirkişi raporunda, geçici kabul tutanağındaki keşif bedelinin esas alındığını, konusunda uzman bilirkişilerce esaslı bir tespit yaptırılmadan hüküm tesis edildiğini, taraflar arasındaki sözleşmenin (5.) maddesinde, trafo için yapılacak ödemelerin fatura mukabilinde olacağının belirtildiğini, buna rağmen davacı tarafça fatura sunulmadığından müvekkilinin ödenmemiş trafo bedelinden, temerrütten ve faizinden sorumlu tutulamayacağını, trafo bedelinin yapım yılı baz alınarak uzman bilirkişilerce tespit ettirilmesi gerektiğini belirtmiş; 30.03.2024 tarihli ek temyiz dilekçesi ile hükmedilen USD cinsinden alacak yönünden ticari reeskont faizine hükmedilemeyeceğini, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine ilişkin Kanun'un 4/a maddesinin uygulanması gerektiğini, trafo bedeli olan 30.000,00 TL için uygulanan ticari reeskont faiz oranının da taraflar arasında kararlaştırılmış bir faiz oranı olmadığını belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Değerlendirme
Uyuşmazlık, makul süre kira tazminatının ve sözleşme gereği trafo bedelinin davalı kiracıdan tahsili istemine ilişkindir.
1. Temyiz olunan kararda; bozma ilamına uygun araştırma yapılarak davalının sorumluluğunun belirlendiği, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin ileri sürülen sebeplerin incelenmesinin artık mümkün olmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin tüm, davacılar vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2. Somut olayda; hükmedilen 126.000,00 USD'nin dava tarihi itibariyle TL karşılığına göre davacılar lehine eksik vekalet ücretine hükmedilmesi; bundan ayrı, yargılama giderleri davacı ... tarafından karşılandığı halde diğer davacılar lehine de tahsil hükmü kurulması doğru olmayıp, bozmayı gerektirir.
3. Kamu düzenine aykırılık yönünden yapılan incelemede; 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 15 inci maddesi uyarınca, yargı harçlarının (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre alınması gerekir. Buna göre, Mahkemece; hüküm altına alınan uyuşmazlık konusu değer üzerinden alınması gereken nispi karar ve ilam harcının eksik hesaplanmış olması da usul ve kanuna aykırı olup, bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlıkların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na eklenen Geçici 3 üncü madde atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 438 inci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca temyiz olunan Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin tüm, davacılar vekillerinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Temyiz olunan Mahkeme kararının hüküm fıkrasının (3), (4) ve (7) numaralı bentleri çıkartılarak yerlerine sırasıyla; "3- Harçlar Yasası gereğince alınması gereken 15.788,74 TL harçtan davacının yatırmış olduğu 3.946,40 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 10.320,85 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
4- Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden yürürlükte bulunan AAÜT gereğince hükmolunan kısım üzerinden hesaplanan 36.670,07 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak 5551/7063 oranında davacı ...'a, 504/7063 oranında Nezaket'e, 504/7063 oranında Ramazan'a, 504/7063 oranında Hayriye’ye verilmesine,
7- Davacı ... tarafından yatırılan 18,40 TL başvuru, 2,90 TL vekalet harcı, 6.700,00 TL bilirkişi ücreti, 120,00 TL keşif aracı masrafı, 195,40 TL keşif harcı ve 1.242,70 TL posta giderinden ibaret toplam 8.279,40 TL yargılama giderinin kabul ve ret oranları dikkate alınarak 7.039,16 TL'sinin davalıdan tahsili ile davacı ...'a verilmesine, bakiyesinin adı geçen davacı üzerinde bırakılmasına," bentlerinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harçlarının istek halinde temyiz eden davacılara iadesine, aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının davalıya yükletilmesine,
15.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.