"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2021/557 E., 2022/120 K.
Taraflar arasında birleştirilerek görülen tazminat davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın tasfiye halinde ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. yönünden kısmen kabulüne, davalı ... Belediyesi hakkında açılan davanın usulden reddine, birleşen İstanbul 11. Tüketici Mahkemesinin 2019/56 E. sayılı dosyası ile davalı ... aleyhine açılan davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili ve davalı ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili ve birleşen dosyada davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme Kararının düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
Davalı Tasfiye halinde ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. Temsilcisi tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacılar vekili; 17.11.1996 tarihinde davalı şirketin işletmecisi ve ...'in sorumlu müdürü olduğu... Hotelinde yangın çıktığını ve otelde konaklayan müvekkilinin eşi ve küçük...'nın babası ...un yangın sonucu boğularak öldüğünü, ...un özel eşyaları bulunduğu halde bu eşyaları arasında bulunan 3.600 USD'nin Savcılığa ve Karakola teslim edilmediğini, paranın otelde yağmalandığını, ceza davasında otelin sorumlu müdürü, aslında otelin sahibinin 6/8 oranında kusurlu bulunarak ağır hapis cezası ve para cezasına çaptırıldığını, ceza davasındaki bilirkişi raporunda ...'nın 2/8 oranında kusurlu bulunduğunu, olayda ölenlerin herhangi bir kusurunun bulunmadığını, davalıların müşterek kusurları neticesinde 29 yaşındaki ...un desteğinden mahrum kalan davacı eşi ile diğer davacı müşterek çocukları...'nın telafisi zor acılar çektiğini ileri sürerek, fazlaya ait hakları saklı kalmak kaydı ile davacı eşi için 10.000,00 TL (Eski Lira 10.000.000.000 TL) maddi 5.000,00 TL (Eski Lira 5.000.000.000 TL) destekten yoksun kalma tazminatına, müşterek çocukları...için 10.000,00 TL (Eski Lira 10.000.000.000 TL) maddi 5.000,00 TL ( Eski Lira 5.000.000.000 TL) destekten yoksun kalma tazminatına, ayrıca ölenin üzerinde bulunan 3.600 USD karşılığı 5.868,00 TL ( Eski Lira 5.868.000.000 TL)'nin karar altına alınmasına, toplam 25.868,00 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren değişen oranlarda işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiş, davacılar vekili 21.11.2011 tarihli ıslah dilekçesiyle; maddi tazminat talebini ...... için 623.099,62 TL ve...için 224.652,97 TL olarak artırarak, haksız fiil tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2.Birleşen davada davacılar vekili; davacıların murisi ...un 17.11.1996 tarihinde... Hotel'de vefat ettiğini, davalı ...'in şirketin sorumlu müdürü olduğunu, ceza yargılaması sonunda davalının mahkumiyetine karar verildiğini ileri sürerek, davacıların her biri için 5.000,00 TL olmak üzere 10.000,00 TL manevi tazminatın ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere davacı ... için 467.374,21 TL, davacı...için 168.489,72 TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ...Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti. vekili; davanın zamanaşımına uğradığını, olayın 1996 yılında meydana geldiğini, esasa ilişkin itirazlarında ceza davasında müvekkilinin 6/8 oranında kusurlu olduğuna karar verilse de ceza davası kararının hukuk hakimini bağlamayacağını, ağır ceza davasındaki raporda yangının otel dışında bulunan Marco Polo mağazasındaki elektrik kontağından çıktığının, ölüm ve yaralanmaların karbonmonoksit zehirlenmesi ve dumandan boğulma sonucu meydana geldiğinin tüm raporda sabit olduğunu, bavul ticareti yapan murisin diğer tüm bavul ticareti yapan turistler gibi bir an önce alışverişini yapıp parasını harcamış olduğunun kuvvetle muhtemel olduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı Fatih Belediye Başkanlığı vekili; davanın görevsiz mahkemede açıldığını, İdare Mahkemelerinde görülmesi gerektiğini, zamanaşımına uğradığını, Belediyeye husumet yöneltemeyeceğini savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
3. Birleşen dosyada davalı ... vekili; davanın zamanaşımına uğradığını, somut olayda müvekkiline husumet yöneltilmesinin mümkün olmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
İstanbul 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 28.02.2012 tarihli ve 2009/320 E., 2012/84 K. sayılı ilamıyla; maddi tazminat yönünden davanın kısmen kabulüne, ... için 467.324,71 TL, küçük...için 168.489,72 TL tazminatın ilk davada talep edilen miktarlara olay tarihinden, ıslah taleplerindeki miktarın da ıslah tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı şirketten alınıp davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin istemlerin reddine, manevi tazminat isteminin her bir davacı için 5.000,00'er TL'den toplam 10.000,00 TL üzerinden kabulüne, bu miktara olay tarihinden itibaren yasal faiz uygulanmasına, davalı şirketten alınıp davacılara verilmesine, davalı ... bakımından HMK geçici 1 inci maddesi de göz önüne alınarak bu davanın idari yargıda görülmesi gerektiğinden Mahkemenin görevsizliğine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davalı ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 09.07.2013 tarihli ve 2012/22415 E., 2013/19186 K. sayılı ilamıyla; ''somut olay değerlendirildiğinde davacıların murisinin otelde konaklaması nedeniyle uğradıkları zarar sonucu 4077 sayılı yasadan kaynaklanan hizmet sözleşmesinden kaynaklı bir uyuşmazlık bulunduğu, bu durumda mahkemece görevsizlik kararı verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisinin usul ve yasaya aykırı'' olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına ve bozma nedenine göre temyiz eden davalının sair temyiz itirazlarının incelenmesine gerek görülmediğine karar verilmiştir.
3. İstanbul 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 21.11.2013 tarihli ve 2013/434 E., 2013/439 K. sayılı kararıyla Mahkemenin görevsizliğine, kararın taraflara tebliği ile karar kesinleştiğinde dosyanın görevli İstanbul Nöbetçi Tüketici Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, kararın kesinleşmesi ve talep üzerine dosya İstanbul 8. Tüketici Mahkemesine gelmiştir.
B. İkinci Bozma Kararı
1. İstanbul 8. Tüketici Mahkemesinin 12.02.2015 tarihli ve 2014/893 E., 2015/301 K. sayılı kararıyla; maddi tazminat talepleri yönünden davanın kısmen kabulüne, ... için 467.324,71 TL, kızı...için 168.489,72 TL destekten yoksun kalma tazminatının davalı ...Otomotivden tahsili ile davacılara ödenmesine, bu tutarların dava açılırken talep edilen kısmına olay tarihinden, ıslah edilen kısmına ise ıslah tarihinden itibaren yasal faizi işletilmesine, 3.600 $ karşılığı 5.868,00 TL maddi tazminat talebinin reddine, manevi tazminat talebinin her bir davacı için 5.000,00 er TL'den toplam 10.000,00 TL olarak kabulüne, bu miktarlara olay tarihinden itibaren yasal faiz işletilerek davalı şirketten tahsili ile davacılara ödenmesine, diğer davalı ... Belediyesi hakkında açılan tazminat davasına bakma görevinin idari yargı mahkemeleri olduğunun kabulü ile yargı yolu farklılığı dolayısıyla bu davanın usulden reddine karar verilmiştir.
2. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davalı ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
3.Yargıtay (kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 19.10.2016 tarihli, 2015/27640 E., 2016/18774 K. sayılı ilamıyla; Mahkemece, öncelikle davalının süresinde öne sürdüğü zamanaşımı def'i değerlendirilip ceza dosyası da dikkate alınarak bu hususta gerekçesi ile birlikte bir karar verilip sonrasında işin esası yönünden hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde hüküm tesis edilmiş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına ve bozma nedenine göre davalının sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
C. Üçüncü Bozma Kararı
1. İstanbul 8. Tüketici Mahkemesinin 19.09.2019 tarihli ve 2018/484 E., 2019/538 K. sayılı kararıyla; davacının olaydan itibaren 10 yıllık uzamış zamanaşımı süresi içinde dava açabileceği, bu nedenle dava tarihi ve olay tarihi dikkate alındığında davacının davasını süresinde açtığı ve bu sebeple davalının zamanaşımı itirazının yerinde olmadığı gerekçesiyle davacıların maddi tazminat talepleri yönünden davanın kısmen kabulüne, ... için 467.324,71 TL, kızı...için 168.489,72 TL destekten yoksun kalma tazminatının davalı ...Otomotivden tahsili ile davacılara ödenmesine, bu tutarların dava açılırken talep edilen 10.000,00 TL'lik kısmına olay tarihi olan 17.11.1996 tarihinden, ıslah edilen kalan kısımlarına ise ıslah tarihi olan 21.11.2011 tarihinden itibaren yasal faizi işletilmesine, 3.600 $ karşılığı 5.868,00 TL maddi tazminat talebinin reddine, manevi tazminat talebinin her bir davacı için 5.000,00 er TL'den toplam 10.000,00 TL olarak kabulüne, bu miktarlara olay tarihi olan 17.11.1996 tarihinden itibaren yasal faiz işletilerek davalı şirketten tahsili ile davacılara ödenmesine, diğer davalı ... Belediyesi hakkında açılan tazminat davasına bakma görevinin idari yargı mahkemeleri olduğunun kabulü ile yargı yolu farklılığı dolayısıyla bu davanın usulden reddine, birleşen İstanbul 11. Tüketici Mahkemesinin 2019/56 E. sayılı dosyasının pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
2. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına kararına karşı, süresi içinde davacılar vekili, davalı Tasfiye Halinde ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili ve birleşen dosyada davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
3.Dairenin 01.12.2020 tarih ve 2020/8254 E., 2020/7221 K. sayılı ilamıyla; davacının tüm, davalı Tasfiye Halinde ...Otomotiv San. Ve Tic. Ltd. Şti.'nin sair temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, davacıların 17.11.1996 tarihinde gerçekleşen haksız eylem nedeniyle davalılar aleyhinde 15.11.2002 tarihinde fazlaya ilişkin hakkını saklı tutarak maddi ve manevi tazminat davası açtığı, 31.12.2010 tarihli bilirkişi raporunun tebliği üzerine, 21.11.2011 tarihinde davayı ıslah ettiği ve ıslah talebine karşı da davalı Tasfiye Halinde ...Otomotiv San. Ve Tic. Ltd. Şti.'nin süresinde zamanaşımı definde bulunduğu, dava açılmakla fazlaya ilişkin haklar yönünden zamanaşımı kesilmediğinden, ıslaha karşı da zamanaşımı definin yerinde olduğu ve fiilin işlendiği tarihten itibaren (6098 sayılı TBK'nın 72 nci madde) 818 sayılı BK 60. madde gereğince 10 yıllık zamanaşımı süresinin ıslah dilekçesinin verildiği tarih itibariyle dolduğu gözetilerek, ıslah edilen miktarın zamanaşımına uğraması nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği, davalı ... yönünden manevi tazminat talebinin reddine karar verildiğine göre, davalı lehine AAÜT'nin 10/3 ve 10/4 maddeleri gereğince vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmemesinin usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirdiği gerekçesiyle, kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; asıl dava yönünden davacıların 17.11.1996 tarihinde gerçekleşen haksız eylem nedeniyle davalılar aleyhinde 15.11.2002 tarihinde fazlaya ilişkin hakkını saklı tutarak maddi ve manevi tazminat davası açtığı, 31.12.2010 tarihli bilirkişi raporunun tebliği üzerine, 21.11.2011 tarihinde davayı ıslah ettiği ve ıslah talebine karşı da davalı Tasfiye Halinde ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin süresinde zamanaşımı definde bulunduğu, dava açılmakla fazlaya ilişkin haklar yönünden zamanaşımı kesilmediğinden, ıslaha karşı da zamanaşımı definin yerinde olduğu ve fiilin işlendiği tarihten itibaren 818 sayılı BK 60 ıncı madde gereğince 10 yıllık ceza zamanaşımı süresinin ıslah dilekçesinin verildiği tarih itibariyle dolduğu gözetilerek, ıslah edilen miktarın zamanaşımına uğraması nedeniyle bozma ilamı uyarınca reddine karar verildiği, olayda taraflar arasında hizmet sözleşmesi var ise de zararın sözleşme kaynaklı haksız fiil olan otel yangınından kaynaklandığı dikkate alınarak tazminatlara olay tarihinden itibaren faiz işletildiği, davalı Fatih Belediyesi bakımından ise; dosyaya sunulan emsal kararlar da göz önüne alınarak olayın hizmet kusuru çerçevesinde değerlendirilebilecek tam yargı davası kapsamında çözümlenmesinin uygun olacağının düşünüldüğü, bu tespit karşısında idari yargı mahkemelerinin görevli olduğunun kabulü ile davanın usulden reddine karar verildiği, birleşen dava yönünden yapılan incelemede ise de; her ne kadar birleşen dava davalısı ... şirketin sorumlu müdürü ve şirket yetkilisi ise de; limited şirketlerde şirket ortakları ve yetkilisinin şirketin sebep olduğu zararlardan kendi mal varlıkları ile sorumlu olmadıkları, oluşan zarardan şirket tüzel kişiliğinin sorumlu olduğu, bu sebeple ...Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti.' ye ait otelde çıkan yangın nedeniyle davacıların uğradığı zarardan şirketin yetkilisi olan davalı ...'in sorumlu olmadığı bu sebeple birleşen davada ...'e karşı husumet yöneltilemeyeceği gerekçesiyle, davanın Tasfiye Halinde ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. yönünden kısmen kabulüne ... için 10.000,00 TL, ... için 10.000,00 TL destekten yoksun kalma tazminatının, her bir tazminat miktarına 17.11.1996 tarihinden itibaren yasal faiz işletilmek suretiyle, ... için 5.000,00 TL, ... için 5.000,00 TL manevi tazminatın, her bir tazminat miktarına 17.11.1996 tarihinden itibaren yasal faiz işletilmek suretiyle, davalı Tasfiye Halinde ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti.'den tahsili ile davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin maddi tazminat taleplerinin reddine, davalı ... Belediyesi hakkında açılan davanın davaya bakma görevinin idari yargı mahkemeleri olduğunun kabulü ile yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle usulden reddine, birleşen İstanbul 11. Tüketici Mahkemesinin 2019/56 E. sayılı dosyası ile davalı ... aleyhine açılan davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili, davalı ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili ve birleşen dosyada davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 10.07.2023 tarihli ve 2022/7129 E., 2023/2066 K. sayılı ilamıyla; davacıların tüm, davalı Tasfiye Halinde ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. ve birleşen dosyada davalı ...'in sair temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, hükmün vekalet ücretileri ve yargılama giderleri yönünden düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı şirketi temsilen tasfiye memuru karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davalı şirketi temsilen tasfiye memuru; zamanaşımı nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, usulüne uygun olarak yenilenmeyen davanın açılmamasına karar verilmesi gerekirken davaya devam edilerek karar verildiğini, Mahkemece verilen ara karardan rücu edilmeksizin müzekkereye verilen cevaplar beklenmeksizin karar verildiğini, şirketin olayda bir kusuru olmadığını, kural olarak hukuk hakiminin ceza hakiminin kararlarıyla bağlı tutulmadığını ve bağımsızlık ilkesinin benimsendiğini, tarafların kusurlarının belirlenmesi amacıyla keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmadığını, ek rapor taleplerinin dikkate alınmadığını, davacılar yararına hükmedilen tüm tazminat miktarlarına olay tarihinden itibaren faiz işletilmesinin hatalı olduğunu belirterek, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacıların murisinin vefatı nedeni ile uğranılan maddi ve manevi zararın tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. Usuli kazanılmış hak olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
Bundan başka, Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş olan bu kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3. Değerlendirme
Mahkemece uyulan bozma ilamında gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yapılmış olmasına, hükme esas alınan bilirkişi raporlarının Yargıtay ve taraf denetimine elverişli, ayrıntılı, açıklayıcı, hukuka uygun bulunmasına, Düzelterek Onama ilamında belirtilen sebeplere göre, davalının karar düzeltme isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
VII.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ...Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. temsilcisinin yerinde bulunmayan karar düzeltme isteminin REDDİNE,
Aşağıda yazılı para cezasının karar düzeltme isteyene yükletilmesine, fazla alınan karar düzeltme harcının istek halinde iadesine,
27.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.