"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi(İlk Derece)
SAYISI : 2023/12 E., 2024/11 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkili ile davalı arasında 25.12.2018 tarihinde "Sertifikalı Yonca Tohumluk Üretim Sözleşmesi" imzalandığını, müvekkili tarafından 2022 hasat sezonuna kadar sözleşmede belirtilen şartlara uygun olarak yonca tohumunun yetiştirildiğini ve davalı tarafından satın alındığını, 2022 yılında ise davalı şirket yetkililerinin sözleşme hükümlerine uymadığını, taraflar arasındaki sözleşmede tahkim şartı bulunduğundan, yetiştirilen yonca tohumlarının davalı tarafından usulüne uygun şekilde sözleşmede belirtilen miktar üzerinden satın alınması için Türkiye Tohumcular Birliği Hakem Kuruluna başvurulduğunu, sözleşmede yazılı olarak ürün fiyatı kararlaştırılmasına rağmen Hakem Kurulunca re'sen fiyat araştırması yoluna gidildiğini, hakemlerin yetkisinin dışına çıkarak karar verdiğini, Hakem Kurulu tarafından verilen kararın tahkim taleplerinin tamamını kapsamadığını, yonca tohumlarının sözleşmeye uygun üretildiği yolundaki kararın rapora dayalı olduğunu ve yerinde olduğunu, taraflar arasında fiyat anlaşmazlığı bulunsa dahi esas alınması gerekenin sözleşme hükümleri olduğunu belirterek, Türkiye Tohumcular Birliği Hakem Kurulu tarafından 2022/07 E. sayılı dosyadan 10.05.2023 tarihinde verilen kararın HMK'nın 439/3. maddesi uyarınca, yonca tohumu fiyatı, tahkim ücreti, yargılama gideri ve vekalet ücreti yönünden iptalini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; hakem kararlarının iptali şartlarının HMK'nın 439. maddesinde tahdidi sayıldığını, hakem kararlarının ancak şekli unsurlar bakımından incelemeye tabi olduklarını, davacının iptal gerekçelerinin kararın esasına ilişkin olduğunu ve yasal düzenlemede sayılan şartlar arasında yer almadığını, tahkim yargılamasında hakemin hukuk kurallarını tayin ve uygulama konusunda serbestçe karar verebileceğini, uygulanan kurallara dair yerindelik incelemesi yapılamayacağını, davacının tüm talepleri bakımından ve vekalet ücreti ve yargılama giderleri hakkında da karar verildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu Hakem Kurulu kararında, taraflarca düzenlenen üretim sözleşmesi hükümleri incelenmek suretiyle uyuşmazlığın irdelenip değerlendirildiği, taraflar arasında kanunun aradığı anlamda tahkim sözleşmesinin bulunduğu, dolayısıyla tahkim sözleşmesinin geçerli olduğu, Hakem Kurulu tarafından maddi ve usul hukuku kurallarına göre değerlendirme yapılarak karar verildiği, davanın taraflarına karşı farklı davranma hali söz konusu olmadığı gibi, Hakem Kurulunun tarafsızlığını yitirdiğinin de kanıtlanamadığı, taraflara tahkim yargılaması süresince eşit olarak iddia, savunmalarını ve itirazlarını ileri sürme imkanı tanındığı, taraflarca da bu hakkın kullanılmış olduğunun anlaşıldığı, HMK'nın iç tahkime ilişkin hükümlerinin düzenlendiği 407 ve devamı maddeleri ile, aynı Kanun'un, hakem kararına karşı iptal davasının düzenlendiği 439. maddesi gereğince, somut olayda gerek davacı tarafından ileri sürülen, gerekse re'sen dikkate alınacak olan Türkiye Tohumcular Birliği Hakem Kurulu Komisyonu'nun 10.05.2023 tarih ve HK-2022-07 sayılı kararının iptaline ilişkin nedenler mevcut olmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; hakem heyetinin, yetkisi dışına çıkarak tıpkı bir bilirkişi gibi fiyat araştırması yaptığını, ancak bu hususta bir rapor tanzim etmediğini, bu hali ile müvekkilinin hakem heyetince yapılan fiyat araştırmasına itiraz etme hakkının elinden alındığını, hukuki dinlenilme hakkının ihlal edildiğini, hakem heyetince yapılan fiyat araştırmasından ve araştırma sonucundan uyuşmazlığın taraflarının haberdar edilmediğini, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda karar verildiğini, somut uyuşmazlıkta hakem heyetinin, tıpkı bir bilirkişi gibi fiyat araştırması yaparak HMK'nın 439/2. maddesinin f bendinde düzenlenen iptal sebebine vücut verdiğini, hakem heyetinin yetkisi dışına çıkarak karar verdiğini, bu hususun kamu düzenine ilişkin olup re'sen dikkate alınması gerektiğini, sözleşmelerin uyarlanmasının ancak bir dava ile sağlanabileceğini, bu konuda hakimin karar vereceğini ifade ederek; kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, Tahkim Kurulu Kararının HMK'nın 439. maddesi gereğince iptali istemine ilişkindir.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle Hakem Heyetinin somut uyuşmazlığın çözümünde maddi hukuka ilişkin "aşırı ifa güçlüğü-uyarlama" kurallarını uygulayarak bu şekilde çözüme bağlamasında yasal engel olmadığı, uyuşmazlığın maddi hukuk kuralları uygulanarak hakkaniyet ilkesine göre çözümlenmesinin maddi hukuk kurallarının uygulanmadığı anlamına gelmeyeceği, taraflara tahkim yargılaması süresince eşit olarak iddia, savunma ve itirazlarını ileri sürme imkanı tanındığı, istemin tamamı hakkında karar verilmiş olduğu, yargılamanın yasada öngörülen usul kurallarına uygun olarak yürütüldüğü, kamu düzenine aykırılığın söz konusu olmadığı, uygulanacak hukuk kurallarının tespiti ve yorumunun hakeme ait olduğu, iptal davasında hakem kararının yerinde olup olmadığı veya hukukun doğru uygulanıp uygulanmadığı hususlarının değerlendirilemeyeceğinin anlaşılmış olmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370. maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davacıya yükletilmesine,06.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.