"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1288 E., 2023/2610 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 14. Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/78 E., 2021/155 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; Zeytinburnu'nda bulunan .... Tic. Ltd. Şti.'nin işletmesine ait ... Hotel Otelinin işletmesini tarafların birlikte kiraladıklarını, 150.000 USD depozitonun 110.000 USD' sini davacının ödediğini, davalının istemi ile davacının 30.01.2017 tarihinde kiralama protokolü gereği alınan hisseleri iade ettiğini ve kira sözleşmesinin sona erdiğini ileri sürerek; ödenen depozito bedeli 110.000 USD'nin işletmenin devir tarihi olan 30.01.2017 tarihinden itibaren yasal faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davalının 01.10.2016 tarihinde hem ... Otelin işletmesini hemde ... Tic. Ltd. Şti.ndeki tüm hisselerini de davacıya devrettiğini, davacının Türk vatandaşı olmaması ve çalışma izninin bulunmaması nedeniyle ruhsat alamadığını, davalıya yardımcı olmak için 31.01.2017 tarihinde şirketi tekrar kendi adına aldığını ve 07.02.2017 tarihinde ruhsat çıkardığını, şirketi tekrar devralması birçok kez söylenmesine rağmen davacının devralmadığını, 27.04.2017 tarihinde kadar işletmeyi kendi adına işlettiğini ve bütün gelirleri aldığını, devir hakkı olmadığı halde 22.04.2017 tarihinde oteli devretmeye çalışarak internete ilanlar verdiğini, davalının depozito borcu olmadığını, aksine davacıdan alacaklı olduğunu savunarak, alacağının takas mahsubuna ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasında tahliye tarihinin uyuşmazlık konusu olduğu, davacı tarafın kiralananın tahliye edildiğini ispat külfetini yerine getirmediği, kiraya veren davalının kabul ettiği tarih olarak 06.10.2020 tarihinde kiralananın tahliye edildiğinin kabulü gerektiği, kiralananın davacının kullanımda olduğu dönemde ödenmeyen fatura ve vergi borçları toplamı olan 37.135,97 TL'nın davalı tarafından ödediği, davalının davacı tarafından kira sözleşmesinin süre şartlarına uygun bir fesih beyanı olmaksızın sözleşmenin erken feshi nedeniyle kiralananın yeniden kiraya verileceği süre olarak uzman bilirkişi tarafından tespit edilen 2 aylık makul süre kira bedeli alacağı bulunduğu, 27.04.2017 tarihi itibariyle davacının 481.541,00 TL kira borcu bulunduğu, davalının toplamda 518.676,97 TL alacağının davacının 110.000 USD depozito alacağının dava tarihi itibariyle hesaplanan döviz kuru karşılığı 388.300,00 TL'den mahsubu ile davacının alacağının kalmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekilince istinaf edilmiştir.
IV. İSTİNAF
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasındaki sözleşmenin kira sözleşmesi ve şirket hisse devri sözleşmesi şeklinde iki ayrı sözleşmeyi kapsadığı, kira sözleşmesinin şirket hisselerinin devrinden bağımsız olarak devam ettiği yönündeki mahkeme kabulünde bir isabetsizlik bulunmadığı, kira sözleşmesinin şirket hisselerinin tekrar davalıya devredildiği 31.01.2017 tarihinde sona erdiği iddiasının bu sebeple dinlenemeyeceği gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş; karar, davacı vekilince temyiz edilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, mahkemenin protokolün kira sözleşmesine ilişkin olduğunu kabul etmesine rağmen hisse devrine itibar etmemesinin çelişkili olduğunu, fesih tarihinin davalının beyan ettiği tarih olarak esas alınmasının hatalı bulunduğunu, yabancı uyruklu yatırımcı olan davacının ruhsatsız oteli kiralamasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, kira bedellerinin elden ödendiğini, aksinin davalı tarafından ispat edilmesi gerektiğini, sözleşmenin devir ile feshedildiğini, tanık beyanlarının dikkate alınamayacağını, sözleşmenin şirket ile davalı arasında olduğunu, davalının iddia ettiği alacaklar yönünden herhangi bir takip yahut karşı dava olmadığından eldeki davada kira alacağı ve gider tespitinin hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda hatalı hesaplama yapılarak davalı beyanına göre değerlendirme yapıldığını, kiraya verenin kullanıma uygun teslim edilmeyip baskı ve yıldırma ile hisse ve kiralananın geri alınarak üçüncü kişiye kiraya verildiğini, davalının para almak için davacıyı sürekli kandırdığını
ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
B. Gerekçe ve Değerlendirme
Uyuşmazlık, kira sözleşmesi kapsamında ödenen depozito bedelinin sözleşmenin sona ermesi nedeniyle iadesi istemine ilişkindir.
Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçeye, taraflar arasındaki kira sözleşmesinin ancak tahliye ile sona erecek olmasına, tahliyeyi kira bedeli tutarına göre yazılı delille ispat yükümü altında bulunan davacının bu hususu ispat edememesine, taraflar arasındaki kira sözleşmesinde kira ilişkisinin hisse devri ile sona ereceğine yönelik hüküm bulunmamasına, tahliyenin kiracı tarafından ispatlanamaması halinde kural olarak kiraya verenin kabulünde olan tarihin tahliye tarihi olarak kabul edilmesi gerekmesine, bu tarih esas alınarak yapılan hesaplamanın dosya kapsamına uygun olmasına, davalı tarafça süresinde ileri sürülen takas def'i kapsamında alacağının mahsubunun yerinde bulunmasına, kira bedellerinin davalı kiraya verene elden ödendiğini davacının ispat edemediğinin anlaşılmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370/1 maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,19.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.