"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/1764 E., 2021/2805 K.
DAVA TARİHİ : 01.07.2016
KARAR : Davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 7. Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2016/1426 E., 2019/291 K.
Taraflar arasındaki ayıplı maldan kaynaklanan misli ile değişim, alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve esas hakkında yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 09.05.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir..
Belli edilen günde davacı vekili Avukat ... ile davalı ...A.Ş. vekili Avukat ...'ın sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00' te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacının... plakalı Jeep Marka 2012 Model otomobili Mengerler Tic. T.A.Ş'den 219.853,25 TL 'ye satın aldığını, aracın seyir halinde iken 24/02/2016 tarihinde mekanik motor arızası vererek sürüş esnasında davacı ve harici yolcular açısından tehlike yaratacak şekilde stop ederek durduğunu, oto kurtarıcı çağrıldığını, davalı ... Aş'nin servisine gönderildiğini, servis müdürü tarafından araçta motor aksamında üretim hatasına bağlı mekanik bir arızanın mevcut olduğunu, aracın motor aksamının komple değişmesi gerektiğini, ücretsiz olarak garanti süresi nedeniyle değiştirileceğini söylediğini, aracın değer kaybını düşüreceğinden bu değişim işleminin kabul edilmediğini bildirir davalılara ihtarname gönderildiğini, davalı taraflara davacının seçimlik hakları gereği aracın mümkün ise ayıpsız misli ile değiştirilmesi, mümkün değil ise sözleşmeden dönülerek satış tarihinden bu yana işletilecek faizi ile birlikte araca ilişkin bedelin tarafına geri ödenmesi ihtar edildiğini, Mengerler A.Ş. tarafından davacıya ihtarname gönderilerek motor arızası kabul edilerek rızası ve muvafakati dışında motor değişiminin yapıldığının ihtaren bildirildiğini, davacının davalılardan kaynaklanan ihmallerle oluşan zararının daha fazla artmaması adına söz konusu aracın 11.05.2016 tarihinde Mergerler A.Ş.'ye ait servisten ihtirazi kayıtlı teslim alındığını, bu durumun BK ve TKHK 'dan kaynaklı taleplerinden feragat anlamına gelmeyeceğinin davalılara ihtaren bildirildiğini ileri sürerek aracın ayıpsız misli ile değişimine karar verilmesini bu mümkün olmadığı takdirde sözleşmeden dönerek ayıplı araç bedelinin davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı ... Tic. T.A.Ş vekili, davanın yasada öngörülen sürelerden sonra açıldığını, araçta herhangi bir imalat hatası veya açık/gizli ayıp söz konusu olmadığını, aracın kullanılmamasından kaynaklı tazminat talebi kabul edilemeyeceğini, davacıya onarımda geçen süre boyunca araç tahsis edildiğini, davacının seçimlik haklarından onarım hakkını kullanmış olduğundan misli ile değiştirilmesi yönündeki seçimlik hakkını kullanmaya dönük talepte bulunmasının mümkün olmadığını savunarak davanın reddini dilemiştir.
Davalı Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. vekili, davacının seçimlik hakkını onarım yönünde kullanmış olup her halükarda bu hakkın kullanmasıyla da araçtaki sorun giderildiğini, davacı tarafından yaptırılan delil tespitinde davaya konu araçta üretim kaynaklı bir soruna rastlanmadığı gibi yapılan müdahale nedeniyle araçta değer kaybının oluşmadığının tespit edildiğini, onarım hakkını kullanan davacıya tüm onarım boyunca araç tahsisi yapıldığından davacının kullanmadan başkaca bir zararı söz konusu olmadığını savunarak davanın reddini dilemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda anılan tarih ve sayılı kararı ile ; toplanan deliller, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı ile; her ne kadar aracın yetkili servisinde orjinaline uygun olarak motor değişimi yapıldıysa da, davacının 6502 sayılı Kanun'un 8, 10, 11 inci maddeleri gereğince ayıplı malın iadesi ve diğer seçimlik haklarının doğduğu, davacının ayıplı malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi seçimlik hakkını kullandığı, bu talebinde haklı olduğu, davalıların davacı tüketicinin rızası hilafına davaya konu aracın motorunu değiştirerek aracın 11.05.2016 tarihinde davacı tüketiciye teslim edildiği anlaşıldığından ve davalıların satıcı ve ithalatçı olarak davada yer aldıkları, 6502 sayılı kanun 11 inci Maddesi gereğince bu hakkın satıcıya, üreticiye ve ithalatçıya karşı da kullanılabileceği dolayısıyla davalıların davacıya karşı müteselsil olarak sorumlu oldukları, seçimlik hakların kullanılması nedeniyle doğacak masrafların bu hakkı yerine getirecek tarafça karşılanması gerektiği anlaşılmakla, açıklanan tüm gerekçelerle; davanın kabulüne, 34 JZ 6518 plakalı 1C4RJFBM3DC541104 şasi numaralı 2012 model Jeep marka aracın değişim masrafları davalılara ait olmak üzere ayıpsız misli ile değiştirilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Davalı ... Tic. A.Ş. vekili, araçtaki ayıbın giderildiği, misliyle değişime karar verilmesinin hatalı olduğunu, değer kaybının da 12.000TL olarak belirtildiği, verilen misli ile değişim kararı ile değer kaybı arasında da orantısızlık bulunduğunu belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın tüm talepler yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Tofaş Türk Oto. Fabrikası A.Ş. vekili, yerel mahkemenin ayıpsız misli ile değişim kararının hukuka, yasaya ve yerleşik içtihatlara aykırı olduğunu, her halükarda hak ve menfaatler dengesine aykırı olduğu, davacının arıza tarihi itibariyle neredeyse garantinin sonuna gelmiş ve kullanılıp faydalandıktan sonra davaya konu sorunu yaşamış bir araç olduğunu, ayıbı ve değer kaybını kabul anlamına gelmemekle birlikte, bilirkişi raporunda da sadece %5,4'lük araç bedeline oranlar düşük bir bedel kaybı oluşturacağının tespit edildiğini, hal böyle iken yerel mahkemeden beklenen mevcut durumun ayıpsız misli ile değişim hakkını haklı çıkarıp çıkarmayacağı, diğer seçimlik hakların kullanılmasının hak ve menfaatler dengesine uygun olup olmayacağının irdelenmesi olduğunu, buna rağmen misli ile değişim kararı verilmesinin yerinde olmadığını belirterek, kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda anılan tarih ve sayılı kararı ile; her ne kadar davacı taraf, onarım talebi olmadığını belirtmiş ise de, aracın 22.02.2016 tarihinde arızalanıp, aynı tarihte servise alındığı ve dosya içerisinde bulunan ariyet sözleşmesinden 25.02.2016 tarihinden 12.04.2016 tarihine kadar davacıya ücretsiz olarak araç tahsis edildiği, sözleşmede davacının da imzasının bulunduğu ve davacının ikame araç verildiği konusunda itirazının bulunmadığı, sadece tamirat süresi konusunda itiraz ettiği değerlendirildiğinde, davacının 6502 s.TKHK'unu 11 inci maddesi uyarınca seçimlik haklarından onarım hakkını kullandığı, bu seçimlik hakkın kullanım sonrası yeni bir seçimlik hakkın kulanılmasını gerektirmeyecek şekilde araçtaki arızanın tamamen giderildiği, denetime açık,hüküm kurmaya elverişli uzman bilirkişi heyeti raporu kapsamına göre araçtaki değer kaybı 12.000 TL yönünden karar verilmesinin 6502 s.y.nın 11/3 üncü maddesi hükmündeki hak ve nesafete daha uygun olduğu, bu değerlendirmeler doğrultusunda, davalıların istinaf başvurularının kabulü ile HMK m. 353/1-b-2 uyarınca ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabul kısmen reddi ile 12.000 TL değer kaybı bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, dilekçedeki hususları tekrar ederek, kendilerinin aracın ücretsiz onarımına muvafakat etmediklerini, ayıplı aracın misli ile değişim taleplerini davalılara bildirdiklerini beyan ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, malın ayıplı olduğu iddiasıyla seçimlik haklardan ayıpsız misli ile değişim istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’nun 8 inci maddesi: (1) Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.
Aynı Kanun’nun 11 inci maddesi: "(1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,
seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
(2) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir. Bu fıkradaki hakların yerine getirilmesi konusunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur. Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden sonra ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde sorumlu tutulmaz.
(3) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması hâlinde tüketici, sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim haklarından birini kullanabilir. Orantısızlığın tayininde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır.
(4) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi haklarından birinin seçilmesi durumunda bu talebin satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya yöneltilmesinden itibaren azami otuz iş günü, konut ve tatil amaçlı taşınmazlarda ise altmış iş günü içinde yerine getirilmesi zorunludur. Ancak, bu Kanunun 58 inci maddesi uyarınca çıkarılan yönetmelik eki listede yer alan mallara ilişkin, tüketicinin ücretsiz onarım talebi, yönetmelikte belirlenen azami tamir süresi içinde yerine getirilir. Aksi hâlde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.
(5) Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden yapılan indirim tutarı derhâl tüketiciye iade edilir.
(6) Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar, tüketicinin seçtiği hakkı yerine getiren tarafça karşılanır. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte 11.01.2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir." düzenlemesine amirdir.
3. Değerlendirme
Davacının satın almış olduğu araçta, üretimden kaynaklı ayıp olduğu, bu ayıbın baş göstermesi üzerine, davacı tarafından aracın davalı satıcıya teslim edildiği, davalı satıcının araç üzerinde yaptığı incelemeler sonucunda, araçtaki arızanın ücretsiz komple motor değişimi yapılarak giderildiği hususu ihtilaf konusu değildir. Davacının dava dilekçesi ekindeki 06.04.2016 tarihli ihtarnamesinde, açıkça, aracın ücretsiz onarımını kabul etmediğini, aracın ayıpsız misli ile değişimini talep ettiklerini, motor değişim işlemine muvafakatinin bulunmadığını belirtilmiş olup bu ihtarname 08.04.2016 tarihinde davalılara tebliğ edilmiştir. Ancak, 18.04.2016 tarihli davalı ihtarnamesinde, araçta motor arızası tespit edildiği, garanti kapsamında motor değişim işleminin bedelsiz gerçekleştirildiği, aracın teslim alınması hususu davacıya bildirilmiştir. Tüm bu safahat, araçtaki arıza, ayıbın önemi, arızanın giderilmesinin ancak motor değişimi yapılarak mümkün olması, bu haliyle, sıfır alınmış bir araçta oluşan değer ve nitelik kaybı, Tüketicinin Korunması Hakkı Kanunu kapsamında davacı tüketicinin seçimlik haklardan ayıpsız misli ile değişim talebine öncelik tanınması gerektiği hususları birlikte değerlendirildiğinde, ilk derece mahkemesi kararının yerinde, kanun ve somut olaya uygun olduğu anlaşılmaktadır. O halde Bölge Adliye Mahkemesince bu yönde bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde yanılgılı gerekçe ile hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının davacı yararına BOZULMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 8.400 TL Yargıtay
duruşma vekalet ücretinin davalı ... den alınarak davacıya verilmesine,
09.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.