"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/305 E., 2022/1636 K.
KARAR : Davanın Kısmen Kabulüne
Taraflar arasındaki alacak ve kira bedelinin indirilmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, bozmaya uyan Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı her iki tarafça temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; davalı ile imzaladığı kira sözleşmesine konu kır kahvesinin kullanıma uygun olmayan haliyle teslim edildiğini, bu yerin davalı kiraya veren tarafından kullanıma uygun hale getirilmemesi sebebiyle kendisinin kullanıma uygun hale getirdiğini, kira sözleşmesinin imzalandığı 10.03.2009 tarihinden faaliyete geçirildiği 31.12.2013 tarihine kadar kır kahvesinin işletilememesi nedeniyle kazanç kaybı bulunduğunu ileri sürerek; 1.000 TL yoksun kalınan kazanç, 1.000 TL yapılan masraf bedeli olmak üzere şimdilik 2.000 TL belirsiz alacağın davalıdan tahsiline ve kira bedelinin geriye dönük bir şekilde indirilmesine karar verilmesini talep etmiş; 18.02.2016 tarihinde sunduğu ıslah dilekçesi ile yoksun kalınan kazanç talebinin 97.891,21 TL, yapılan masraflar bedeli talebinin 404.028,00 TL, geriye dönük kira bedellerinden indirim talebinin ise 170.489,76 TL olduğunu belirtmiştir.
II. CEVAP
Davalı; kır kahvesinin faaliyette olmadığını bilen davacının sözleşmeyi buna rağmen imzaladığını, nitekim kır kahvesinin kullanılamadığı dönemlere ilişkin aylık kira bedelinin bu durum göz önünde bulundurularak belirlendiğini ve böylece kira bedelinde bir indirimin zaten gerçekleştirilmiş olduğunu savunarak, davanın reddini dilemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 97.891,21 TL yoksun kalınan kazanç ile 404.028 TL imalat bedelinin 18.02.2016 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararı, taraflarca temyiz edilmiştir.
2. Dairece verilen 17.04.2019 tarihli ve 2017/6975 E., 2019/3475 K. sayılı ilamla; hem gerekçe içinde hem de
hüküm ile gerekçe arasında çelişki yaratıldığından bahisle karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma
1. Bozmaya uyan mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 404.028,00 TL imalat için yapılan masraf bedelinin faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş; karar taraflarca temyiz edilmiştir.
2. Dairece verilen 17.06.2020 tarihli ve 2020/1774 E., 2020/3060 K. sayılı ilamla; davacının tüm, davalının ise sair temyiz itirazları reddedildikten sonra, davacının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderleri isteyebileceği, bu nedenle mahkemece; kiracı tarafından yapılan imalatların hangisinin zorunlu ve faydalı giderler, hangilerinin lüks giderler olduğunun ayrı ayrı belirlenmesi, zorunlu, faydalı ve sökülüp götürülemeyecek imalatların yapım tarihi itibariyle rayiç bedelleri tespit edilip, kiracının kiralananı kullandığı süreyle orantılı olacak şekilde yıpranma payları da düşülmek suretiyle, tespit edilecek tutarın hükmedilmesi gerektiğinden bahisle karar bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma ilamı doğrultusunda aldırılan ek raporla yapılan imalatların tümünün zorunlu ve faydalı giderler olduklarının tespit edildiği, imalatların imal tarihleri nazara alınarak hesaplanan bedellerinden yıpranma payının düşülmesiyle davalının sorumlu olduğu miktarın 372.187 TL olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile 372.187 TL'nin, 1.000 TL'lik kısmının dava tarihinden, 371.187 TL'lik kısmının ıslah tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin ise reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde her iki taraf vekillerince temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili dilekçesinde; sözleşmede kır bahçesinin en geç haziran ayında tamamlanacağını belirten davalı belediyenin bu bakımdan temerrüde düştüğünü ve buradaki imalatları kendilerinin tamamladığını, davalı temerrüde düştüğünden 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 126 ncı maddesi uyarınca bundan kaynaklı zarar olan kazanç kaybına da hükmedilmesi gerektiğini, davalı belediyenin bu zarardan sorumlu olduğunu ileri sürerek; usul ve kanuna aykırı olan kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı vekili dilekçesinde; bilirkişinin raporuna esas aldığı m2 değerleri cetvelinde yapı sınıfının 4.Sınıf B gurubu yapı kabul edildiğini ve bu cetvelin 2013 yılı Yapı Yaklaşık Birim m2 değerleri baz alınarak hesaplama yapıldığını, hesaplama cetveli incelendiğinde "Özellikli müstakil konutlar (Villalar, teras evleri, dağ evleri, kaymakam evi vs.) ve bu gruptakilere benzer yapılar" olarak ifade edildiğini, söz konusu yapı sınıfının zaten lüks yapılar için kullanıldığını ve kır kahvesinin yapım şartlarını fazlasıyla karşıladığını ileri sürerek, usul ve kanuna aykırı kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu giderlerin davalı kiraya verenden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 529 uncu maddesi "İşsahibi, işin kendi menfaatine yapılması hâlinde, işgörenin, durumun gereğine göre zorunlu ve yararlı bulunan bütün masrafları faiziyle ödemek ve gördüğü iş
dolayısıyla üstlendiği edimleri ifa etmek ve hâkimin takdir edeceği zararı gidermekle yükümlüdür. Bu hüküm, umulan sonuç gerçekleşmemiş olsa bile, işi yaparken gereken özeni göstermiş olan işgören hakkında da uygulanır.
İşgören, yapmış olduğu giderleri alamadığı takdirde, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre ayırıp alma hakkına sahiptir."
düzenlemesini içerir.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan kararların bozulması, 1086 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar Mahkemece uyulan bozma ilamı gereğince verilmiş olduğu, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan kazanç kaybı ve diğer yönlere ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesinin artık mümkün olmadığı, dolayısıyla tarafların temyiz dilekçelerinde ileri sürülen sebeplerin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz karar harçlarının temyiz edenlere yükletilmesine,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici maddesi 3 atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük yasal süresi içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
20.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.