"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/1506 E., 2021/2600 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulüne
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 8. Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2018/465 E., 2019/79 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit ve senet iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılardan ...Factoring A.Ş. tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılardan ...Factoring A.Ş. ve katılma yoluyla davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; davalı Neoyapı A.Ş. ile 27.02.2018 tarihinde "Gayrımenkul Satış Vaadi ve İnşaat Yapım Sözleşmesi" imzaladığını, davalının sözleşme ile inşa edilecek projedeki A Blok 26 numaralı konutu inşa etmeyi ve 375.000 TL bedelle devretmeyi üstlendiğini, bedelin 200.000 TL'sini 26.02.2018 tarihinde peşin ödediğini, bakiye için 01.09.2018 ve 01.01.2019 vadeli 50.000'er TL bedelli iki adet emre yazılı
senet düzenlendiğini, kalan 75.000 TL'nin ise kat mülkiyeti kurulup iskan alındığında ödenmesi hususunda anlaştıklarını, kanun gereğince tüketicinin her taksit için ayrı ve nama yazılı senet düzenleyebileceğini, emre yazılı olarak düzenlenen senetlerin geçersiz olduğunu, senetlerin tahsil için diğer davalı ... Factoring A.Ş.'ye ciro ile devredildiğini ve kendisine ödeme ihbarı gönderildiğini iddia ederek; söz konusu iki senet dolayısıyla borçlu olmadığının tespitine ve senetlerin iadesine yahut kendisi yönünden iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar, davaya cevap vermemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un emredici hükmü uyarınca tüketiciyi borç altına sokan ve sözleşmeye dayalı olarak alınan senetlerin nama yazılı olması gerektiği, bu nedenle emre yazılı olan ve takip konusu yapılan senetler yönünden tüketicinin davalılara karşı sorumluluğu bulunmadığı gerekçesiyle; davanın kabulü ile dava konusu 01.09.2018 vade tarihli ve 50.000 TL bedelli senet ile 01.01.2019 vade tarihli ve 50.000 TL bedelli senetler nedeniyle davacının davalılara borçlu olmadığının tespitine, senetlerin ayrı ayrı iptallerine, senetlerin davalılar tarafından davacıya iadesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalılardan ...Factoring A.Ş. istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ...Ş. vekili; söz konusu senetlerin eline ciro yoluyla geçtiğini, iyi niyetli ve meşru hamil olduğunu, kararın 6361 sayılı Faktoring Kanun'unun 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrasındaki düzenlemeye ve bu düzenlemenin amacıyla gerekçesine aykırı olduğunu, basiretli davranarak üzerine düşen yasal yükümlülükleri yerine getiren faktoring şirketine karşı şahsi def'ilerin ileri sürülmesinin mümkün olmadığını ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un 4 üncü maddesinde, tüketicinin yapmış olduğu işlemler nedeniyle kıymetli evrak niteliğinde sadece nama yazılı ve her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak şekilde senet düzenlenebileceği, bu fıkra hükümlerine aykırı olarak gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi sırasında düzenlenen senetlerin sadece tüketici yönünden geçersiz olduğunun hüküm altına alındığı, ancak senetlerin iptaline karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle; davalı ...Ş. vekilinin istinaf talebinin kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden esas hakkında davanın kısmen kabulü ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi nedeniyle taraflar arasında düzenlenen dava konusu nama yazılı olmayan 01.09.2018 vade tarihli ve 50.000 TL bedelli bono ile 01.01.2019 vade tarihli 50.000 TL'lik bono yönünden davacının davalılara borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı ... Factoring A.Ş. ve katılma yoluyla davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... Factoring A.Ş. vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek, kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davacı vekili; senetler geçersiz olduğundan iptallerine karar verilmesi gerektiğini, Kanun'un emredici hükmü gereği uyarınca bu hususun Mahkemece resen gözetilmesi gerektiğini ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, menfi tespit ve senet iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un (6502 sayılı Kanun) 4 üncü maddesinin beşinci fıkrası "Tüketicinin yapmış olduğu işlemler nedeniyle kıymetli evrak niteliğinde sadece nama yazılı ve her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak şekilde senet düzenlenebilir. Bu fıkra hükümlerine aykırı olarak düzenlenen senetler tüketici yönünden geçersizdir. " hükmünü içerir.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle yukarıda da yer verilen 6502 sayılı Kanun'un emredici nitelikteki hükmü uyarınca nama yazılı ve her bir taksit için ayrı ayrı düzenlenmeyen senetlerin tüketici yönünden geçersiz olduğunun anlaşılmasına göre; davalı vekilinin temyiz itirazları ile davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta; davacı tüketici tarafından 27.02.2018 tarihli "Gayrımenkul Satış Vaadi ve İnşaat Yapım Sözleşmesi" ile satın aldığı taşınmazın bakiye satış bedeli için davalı yüklenici şirkete verdiği senetlerin 6502 sayılı Kanun uyarınca tüketici yönünden geçersiz olduğu doğru şekilde tespit edilmekle birlikte davacı tarafından senetlerin iptali de talep edilmiştir. Senetlerin iptali talebi kapsamında; senetler kanun gereğince yalnız tüketici yönünden geçersiz olduğundan menfi tespit kararının yanı sıra senetlerin tüketici yönünden geçersiz olduğunun tespitine de karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve kanuna aykırıdır.
3. Öte yandan dava konusu senetler 01.09.2018 vadeli 50.000 TL bedelli bono ve 01.01.2019 vadeli 50.000 TL bedelli bono olmakla Bölge Adliye Mahkemesince hüküm kurulurken 01.09.2018 vadeli 50.000 TL bedelli bononun vade tarihinde hata yapılarak 01.09.2019 tarihinin yazılması da hatalıdır.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin tüm temyiz itirazları ile davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (B) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan " 01.09.2019” ibaresi çıkartılarak yerine "01.09.2018" ibaresinin ve "...borçlu olmadığının..." ibaresinden sonra gelmek üzere "...ve senetlerin tüketici yönünden geçersiz olduklarının..." ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davalıya yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.