"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; dava dışı ... Plastik Ambalaj Ürün. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. ile ticari işlemlerinden doğmuş ve doğacak alacaklarının 1.536.849,00 TL'lik kısmının haczedildiğine ilişkin davalı tarafından gönderilen 26.01.2018 tarihli haciz bildirisine itiraz süresini kaçıran davacı şirket hakkında icrai takibat ve haciz işlemlerine başlanıldığını, dava dışı şirkete borçlu olunmadığının ticari defterlerinin incelenmesinden anlaşılacağını ileri sürerek, 26.01.2018 tarihli haciz bildirisine esas olmak üzere müvekkili şirketin dava dışı şirkete borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; Ba - Bs formlarından mal ve hizmet alım satımı yapıldığının tespit edilmesi üzerine gönderilen haciz yazısına davacı tarafça süresinde itiraz edilmediğini, borcun olmadığının belirtildiği ancak ödeme belgelerinin araştırılmasının mümkün olmadığını, kurum tarafından yapılan ... ve işlemlerin kanuna uygun olduğunu, davanın reddine karar verilmesini ancak aksi kanaatte olunması halinde yapılan işlemler yasaya uygun olduğundan aleyhlerine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmemesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı kurumdan ve davacıdan ilgili belgeler temin edilerek aldırılan bilirkişi raporu ile davacının 03.02.2018 tarihi itibariyle dava dışı kamu borçlusu şirkete borcunun bulunmadığı gerekçesiyle; davanın kabulüne, davacının davalı kuruma borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; savunmalarını tekrar etmiş, ayrıca bilirkişi raporuna karşı itirazları değerlendirilmeden verilen kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; düzenlenen bilirkişi ek raporunda davacının dava dışı şirkete borcunun bulunmadığı sabit olduğundan, İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul ve kanuna uygun bulunduğu gerekçesiyle, davalı tarafın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un (6183 sayılı Kanun) 79 uncu maddesine dayalı menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6183 sayılı Kanun'un "Üçüncü şahıslardaki menkul malların, alacak ve hakların haczi" başlıklı 79 uncu maddesi,
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 222 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. 6183 sayılı Kanun'un 79 uncu maddesi kapsamında açılan menfi tespit davalarında, dava dışı mükelleflerin üçüncü şahıslardaki alacaklarının haczi halinde, üçüncü şahıs konumundaki davacının haciz bildiriminin tebliği tarih itibariyle borcunun bulunup bulunmadığının belirlenmesi gerekmektedir.
2. 7251 sayılı Kanun ile değişik 6100 sayılı Kanun'un 222 nci maddesinin birinci fıkrası gereğince; mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir. Aynı madde üçüncü fıkrası gereğince, ikinci fıkrada belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya diğer tarafın ticari defterlerini ibraz etmemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerekmektedir. Diğer tarafın belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defterlerinin, ilgili hususta hiçbir kayıt içermemesi hâlinde ticari defterler, sahibi lehine delil olarak kullanılamaz. Bu şartlara uygun olarak tutulan defterlerdeki sahibi lehine ve aleyhine olan kayıtlar birbirinden ayrılamaz.
3. Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle hükme esas alınan bilirkişi raporu ile davacı tarafça dava dışı kamu borçlusuna ticari ilişkiden kaynaklı borcun olmadığının belirlenmesine göre, davalı tarafın temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.