"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1807 E., 2022/3058 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/487 E., 2020/222 K.
Taraflar arasındaki tazminat, alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraflarca istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, tarafların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraflarca temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin davalı iş yerinde 02.05.2014-17.08.2017 tarihleri arasında pilot olarak çalıştığını, taraflar arasında 02.05.014 ve 05.05.2015 tarihli iki adet "Uçucu Personel (Kokpit B747/400) İş Sözleşmesi" imzalandığını, son sözleşmenin 4. maddesine göre müvekkilinin aldığı aylık ücret, aylık maaş + uçuş tazminatının toplamı olan net 6.700,00 USD olduğunu, müvekkilinin uçtuğu her saat için 10,00 USD üzerinden ödeme yapılmaması, yıllık ücretli izin haklarının kullandırılmaması gibi olumsuzlukların giderilmemesi nedeniyle iş sözleşmesini süresinin bitiminde yenilemeyerek sonlandırmak zorunda kaldığını, uçulan her saat için 10,00 USD ödenmesi kararlaştırılmasına rağmen 01.01.2016 tarihinden sonra müvekkiline ödeme yapılmadığını, 01.01.2016 tarihinden 24.07.2017 tarihine kadar toplam 888 saat 35 dakika uçuş gerçekleştirildiğini, bu uçuşlar karşılığında sözleşme gereğince ödenmesi gereken toplam 8.885,00 USD tutarındaki uçuş parasının ödenmediğini, müvekkilinin davalı işyerindeki hizmet süresinin 3 yıldan fazla olduğunu ileri sürerek, şimdilik 10,00 USD üzerinden saat başı ödenmesi gereken uçuş parasından 400,00 USD, yıllık izin ücretinden 400,00 USD, kıdem tazminatından 400,00 USD olmak üzere toplam 1.200,00 USD'nin faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesini istemiş, 09.03.2020 tarihli ıslah dilekçesi ile; bilirkişi raporu ile tespit edilen 01.01.2016-24.07.2017 dönemi için ödenmeyen 8.885,00 USD tutarındaki ilave uçuş parasının davalıdan faiziyle birlikte fiili ödeme tarihindeki döviz kuru üzerinden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacının yardımcı pilot olarak çalıştığını, belirsiz alacak davası açılmasında hukuki yarar olmadığını, davacının kıdem tazminatı talebinde haklılık bulunmadığını, İş Kanunu hükümlerince düzenlenen kıdem tazminatına hak kazanmasının söz konusu olamayacağını, taraflar arasında yapılan sözleşmede sadece yıllık izinlere ilişkin olarak İş Kanunu'na atıf yapıldığını, davacının müvekkili şirketten yıllık ücretli izin alacağının bulunmadığını, ilave uçuş bedeli talebinde haklılık bulunmadığını, 2016 yılı itibariyle uçucu personele uçuş saati başına yapılan ödemenin kaldırılmasına karar verildiğini ve bu durumun şirketin tüm uçucu personeline duyurulduğunu, davacının bu durumu bilerek çalışmaya devam ettiğini savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın kısmen kabulüyle; 8.885,00 USD tutarındaki ilave uçuş parasının fiili ödeme tarihindeki döviz kuru üzerinden dava tarihinden itibaren faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraflar istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davanın reddedilen kısmı yönünden İlk Derece Mahkemesinin kararın ortadan kaldırılmasına ve davanın tümüyle kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili; İlk Derece Mahkemesinin kararın ortadan kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; İlk Derece Mahkemesi karar ve gerekçesinde belirtildiği üzere alınan bilirkişi raporu ve toplanan delillere göre davacının belirlenen işçilik alacaklarına hak kazandığı, takdir edilen vekalet ücretinde herhangi bir hata olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle, tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraflar temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Taraflar, istinaf başvuru dilekçelerinde bildirdiği sebepleri tekrar ederek, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taraflar arasında imzalanan hizmet sözleşmesinden kaynaklanan tazminat,alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 393 üncü ve devamı maddeleri.
2. 7036 sayılı İş Kanunu'nun 5 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. 6100 sayılı Kanun'un 1 inci maddesi uyarınca mahkemelerin görevi kanunla düzenlenir. Göreve ilişkin kurallar kamu düzenine ilişkin olup aynı Kanun'un 114/1-c maddesine göre mahkemenin görevli olması dava şartıdır. 6100 sayılı Kanun'un 115 inci maddesine göre; dava şartlarının mevcut olup olmadığı, taraflarca ileri sürülüp sürülmediğine bakılmaksızın yargılamanın her aşamasında mahkemece kendiliğinden gözetilir.
2. Bu nedenle, dava açılırken dayanılan hukuki ve maddi olguların göreve etkili olduğu durumda öncelikle hukuki nitelendirme yapılmalı ve sonucuna göre mahkemenin görevsiz olduğu kanısına varılırsa dava dilekçesinin usulden reddine karar verilmelidir. Görev nedeniyle ret kararında, görevli mahkemenin hangi mahkeme olduğu belirtilmeli ve dava dosyasının bu görevli mahkemeye gönderilmesine karar verilmelidir.
3. 7036 sayılı İş Kanunu'nun 5 inci maddesinde; "(1) İş mahkemeleri; a) 5953 sayılı Kanuna tabi gazeteciler, 854 sayılı Kanuna tabi gemiadamları, 22/5/200 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa veya 11.01.2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun İkinci Kısmının Altıncı Bölümünde düzenlenen hizmet sözleşmelerine tabi işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına, b) İdari para cezalarına itirazlar ile 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamındaki uyuşmazlıklar hariç olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu veya Türkiye İş Kurumunun taraf olduğu iş ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklara, c)Diğer kanunlarda iş mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen uyuşmazlıklara, ilişkin dava ve işlere bakar. " şeklinde düzenleme yer almaktadır.
Eldeki davada; davacı, davalı şirket ile aralarında 02.05.2014-17.08.2017 tarihli iki adet "Uçucu Personel (Kokpit B747/400 ) İş Sözleşmesi" imzalandığını belirterek, bu sözleşmelerden doğan alacaklarının tahsili istemiştir.
4. Sonuç itibariyle, uyuşmazlığın temeli 6098 sayılı Kanun'un İkinci Kısmının Altıncı Bölümünde düzenlenen hizmet sözleşmesine dayanmakta olup, 7036 sayılı İş Kanunu'nun 24.10.2017 tarihinde yürürlüğü girdiği ve eldeki davanın da 01.11.2017 tarihinde açıldığı dikkate alındığında somut uyuşmazlıkta iş mahkemelerin görevli olduğu anlaşılmıştır.
5. Bu halde, İlk Derece Mahkemesince; 7036 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi uyarınca, açılan davaya bakma görevinin iş mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmesi gerekirken işin esasına girilerek yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Bozma nedenine göre tarafların temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde temyiz edenlere iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.