"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/2261 E., 2022/2845 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 12. Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/1116 E., 2020/92 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit ve kira bedelinin tespiti davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin, davalı ile ''bowling salonu'' olarak kullanacağı SF blok 02 numaralı ve "çocuk oyun alanı'' olarak kullanacağı SF blok 01numaralı iki adet mağazaya dair iki farklı kira sözleşmesi imzaladığını, sözleşmelerde kira bedelinin asgari kira ve ciro kirası olarak belirlendiğini ancak hasılatın sözleşmede öngörülen düzeyin üstüne çıkmaması sebebiyle asgari kira bedelini ödediğini, alışveriş merkezinin beklenenin altında müşteri çekmesi, henüz yeni açıldığı için reklama ihtiyaç duyması, ülkede yaşanan ekonomik sıkıntılar gibi sebeplerle kira bedellerinde indirim yapılmasına karar verildiğini, SF 02 blokta yer alan mağaza için 15.04.2015 tarihli ''15.04.204 Başlangıç tarihli Kira Sözleşmesine Ek Protokol'' imzalandığını ve ek protokol ile iki yıl süre ile 15.04.2017 tarihine kadar geçerli olmak üzere aylık garanti edilen asgari kira bedelinin 7.000,00 TL'ye düşürülmesi, ciro kirasının %25 olması, ortak alan giderinin 1.000,00 TL olarak uygulanması ve karşılık olarak hediye çeki verilmesi hususlarında anlaşıldığını, diğer mağaza için ek protokol yapılmadığını ancak davalının muhasebe sorumlusu tarafından gönderilen mailde %30 indirim yapılacağı bildirilerek bakiyenin ödenmesinin talep edildiğini, iki yıl boyunca da indirimli bedel üzerinden ödemelerin yapıldığını, davalının indirimsiz bedel üzerinden fatura düzenlemesi sebebiyle davacı şirketin iade faturaları düzenlediğini, iade faturalarının tebliğ edildiğini, 15.04.2017 sonrası dönemde de indirim talep edildiğini ve davalının danışmanlık hizmeti aldığı firma çalışanınca mail ile indirimin uygulanmaya devam edeceğinin bildirildiğini, davalı şirketin aralarında bu şekilde ortaya çıkan teamüle rağmen iade faturalarını iade etmeye başladığını ve kira bedeli talebinde bulunduğunu, verilen teminat senedinin nakde çevrileceğinin ihtar edildiğini, davalının kötüniyetli davrandığını ileri sürerek; 02 numaralı mağazanın 30.08.2017 tarihinden itibaren kira bedelinin 8.000,00 TL, ortak gider bedelinin 1.180,00 TL; 01 numaralı bağımsız bölüm kirasının 30.04.2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kira bedelinin 10.142,00 TL olarak belirlenmesini ve bu doğrultuda müvekkilinin davalıya 126.651,39 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; taraflar arasında imzalanan protokol sürelerinin dolması ile artık indirim yapma yükümlülüğünün ortadan kalktığını, taraflar arasında yazılı sözleşme ve protokoller mevcut iken teamüllerle kira bedelinin indirildiğinin iddia edilemeyeceğini, zımnen indirimin kabul edilemeyeceğini, davacının kira borcunu dilekçesi ile de ikrar ettiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasında imzalanan ek protokolde 15.04.2015 tarihinden geçerli olmak kararlaştırılan indirimin iki kira dönemi için geçerli olduğu, iki kira dönemi sonunda koşulların sözleşmedeki gibi uygulanacağının belirtildiği, AVM tarafından düzenlenen faturaların bahsi geçen indirim protokolün bitiminden sonraki dönemlere ilişkin olduğu ve ek protokol süresinin bitmesi nedeniyle indirim yapılmayarak sözleşme uyarınca kira bedellerinin ödenmesi gerektiği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davalının indirimsiz bedeller üzerinden fatura kestiğini, bedellerin indirimli fiyatlarının ödendiğini ve indirime karşılık gelen tutarlar için de iade faturası düzenlendiği, davalının da tebliğ aldığı iade faturalarına itiraz etmeyerek ticari defter ve kayıtlarına işlediğini, kiralanan mağazaların kira bedellerinde 2017-2018 yılları için indirim yapılmasına devam edilmesi talebinin kabul edildiğini ve davalının danışmanlık hizmeti aldığı firma çalışanının, 12.06.2017 tarihinde gönderdiği e-mailde yeni dönem indirim tutarlarının yazıldığını, bu kişinin davalı adına yıllardır bu işleri yürüttüğünü, bilirkişi raporunun hatalı olduğunu, şirketin davalıya herhangi bir borcu bulunup bulunmadığı yönünde herhangi bir değerlendirme yapılmadığını, cari hesap ekstresinin göz ardı edildiği, davalı tarafından protokol bitim tarihinden sonra dahi kira indirimi uygulandığının kabulü gerektiğini ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; tacir olan tarafların yaptıkları sözleşme ile bağlı oldukları, ek protokolde indirimin 15.04.2015 tarihinden itibaren iki kira dönemi için geçerli olduğunun açıkça belirlendiği, düzenlenen faturaların indirim protokolünün bitiminden sonraki dönemlere ilişkin olduğu, bilirkişi raporunda da bu hususun belirtildiği gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kira bedelinin tespiti ve menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 190 ve 200 üncü maddeleri
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçelere, tacir olan taraflar arasında imzalanan yazılı kira sözleşmeleri ile kira bedelleri belirlenmesine, sözleşme ilişkisi başladıktan sonra kira bedelinin indirilmesi hususunun süre ve indirim oranı belli olacak şekilde ek protokol ile düzenlenmesine, taraflar arasında davaya konu döneme ilişkin yeni bir ek protokol yapılmadığının ve davacı tarafça düzenlenen iade faturalarının sözleşme değişikliğini ispata yarar nitelikte belge olmadığının anlaşılmasına göre, davacı tarafın temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.02.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.