"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/109 E., 2023/94 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ardahan 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/502 E., 2022/339 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; 2007 yılında Avrupa Birliği Hibe Desteği ile davalı ... Belediyesi kilit parke yapım ihalesinin dava dışı ...a verildiğini, davacı ile dava dışı ...arasında imzalanan taşeronluk sözleşmesi uyarınca ve ...tarafından verilen vekalet ile işin davacı tarafından tamamlandığını, bu iş kapsamında hak edişleri peyder pey yapıldığını, daha sonra davalı ...’ye, sonradan kendisine iade edilmek üzere 22.05.2008 tarihinde banka yoluyla 55.700 Euro yatırdığını ancak bedelin kendisine iade edilmediğini ileri sürerek bu bedelin 22.05.2008 tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/A maddesinde öngörülen faizi ile birlikle davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; öncelikle zamanaşımı itirazında bulunarak davalı ... bir kamu kurumu olduğunu, dava dilekçesinde iddia olunan 22.05.2008 tarihli ödünç sözleşmesinin yasal hasmı 5393 Sayılı Kanun'a göre davalı ... olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini dilemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk derece mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı yazılı kararıyla; “...Kars 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/247 esas sayılı dava dosyasının tetkikinde; dava konusunun Çıldır Belediyesi kilit parke yapım işi için teminat bedelinin davacı tarafça yatırıldığı ve bunun tahsili istemine ilişkin olduğu, yapılan yargılama neticesinde 12.03.2015 tarih 2014/247-115 sayılı ilamı ile dava dilekçesinde itirazın kaldırılması talep edilmiş ise de dayanılan delillerden ve dilekçenin içeriğinden davanın itirazın iptali davası olduğunun değerlendirildiğinin belirtildiği ve neticeten davanın reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
HMK'nın 114 üncü maddesi gereğince aynı davanın, daha önceden açılmış ve halen görülmekte olmaması ve aynı davanın daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması dava şartları olarak nitelendirilmiştir. Somut olayda daha önce aynı konuya yönelik başlatılan icra takibi neticesinde takibe itiraz edilmesi üzerine, itirazın iptali isteminde bulunulduğu, bu kapsamda Kars 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/247 Esas sayılı dosyasında dava açıldığı ve davanın reddine karar verildiği, söz konusu ilamın 08.09.2020 tarihinde kesinleştiği, her ne kadar açılan davanın itirazın kaldırılması niteliğinde olduğundan maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmediği iddia edilmiş ise de; Kars 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 12.03.2015 tarih 2014/247-115 sayılı ilamı ile dava dilekçesinde itirazın kaldırılması talep edilmiş ise de dayanılan delillerden ve dilekçenin içeriğinden davanın itirazın iptali davası olduğunun değerlendirildiği" gerekçesi ile davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; açılan davanın dilekçesinde müvekkili tarafından davanın açıkça itirazın kaldırılması talepli dava olduğunu, gerekçeli karar başlığında davanın "icra takibine itiraz" olarak yazıldığını, davacının açtığı davanın itirazın kaldırılması olduğu ve reddedildiğini, hakim tarafların hukuki nitelemelerine ihtiyaç duymadan getirilen vakıalara uygulanacak hukuk normunu resen belirleyerek getirilen vakıalara uygulanacağını, ancak hakimin gerekçesinin her ne olursa olsun talep sonucunu aşan bir niteleme yaparak karar vermemesi gerektiğini, mahkemenin talepten başkasına karar verilmesinin usule ve kanuna aykırı olduğunu, davacının açtığı davanın itirazın kaldırılması olduğu ve reddedildiğinin açık olduğu, hakim tarafların hukuki nitelemelerine ihtiyaç duymadan getirilen vakıalara uygulanacak hukuk normunu resen belirlediği ve getirilen vakıalara uygulandığı, ancak hakimin gerekçesi her ne olursa olsun talep sonucunu aşan bir niteleme yaparak karar vermemesi gerektiğini, taleple bağlılık ilkesi başlıklı HMK’nin 26 ncı maddesinde; “Hakim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır, ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir. Hakimin, tarafların talepleriyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümleri saklıdır.” hükmüne yer verildiğini, belirterek kararın kaldırılması istemiyle istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; istinaf talebinde bulunan davacı vekilinin ileri sürdüğü sebepler kapsamında yapılan inceleme sonucunda, mahkemece, yargılamanın HMK’da düzenlenen usul kurallarına uygun olarak yapılmış olduğu, kamu düzenine aykırılık hallerinin bulunmadığı, dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, İlk Derece Mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığı, Kars 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2014/247 Esas- 2015/115 Karar sayılı dava dosyasının incelenmesinde, davacı tarafça 06.01.2014 tarihinde, Kars İcra Müdürlüğü'nün 2014/67 Esas sayılı dosyası ile, davalı ... başkanlığına karşı başlatılan icra takibinde, 162.225,00-TL asıl alacak ve faizi toplamı 269.383,63-TL'nin tahsilinin talep edildiği, takibin dayanağı olarak "Çıldır Belediyesine Avrupa Birliği TR040502 551 204 Merkez kilit parke yapım işi için belediyenin parası olmadığı için tarafımdan teminat olarak kesilen 55.000,00 Euro karşılığı 162.259-TL'nin belediye adına yatırılan alacağım hakkında" şeklinde gösterildiği, davalı ... başkanlığının icra takibine itirazı üzerine, davacı tarafça Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesine hitaben yazılan dava dilekçesi ile, davalının itirazının kaldırılarak, takibin devamını ve davalının icra inkar tazminatına mahkum edilmesini talep ettiği, mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın itirazın iptali davası olarak görülerek davanın reddine karar verildiği verilen kararın taraflarca kanun yoluna başvurulmaması nedeni ile 08.09.2020 tarihinde kesinleştiği, yukarıda kısaca özetlenen dava ile eldeki davanın taraflarının, ve konusunun aynı olduğu, HMK’nın 114 üncü maddesinde aynı davanın daha önce açılmış ve halen görülmekte olmaması ve aynı davanın daha önce kesin hükme bağlanmamış olmasının dava şartı olarak düzenlenmiş olduğu gözetildiğinde mahkemece yazılı şekilde karar verilmiş olmasında usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf dilekçesindeki hususları tekrar ederek maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmeyecek bir mahkeme kararının söz konusu olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, ödünç iddiasına dayalı alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114, 115 ve 303 üncü maddeleri.
3.Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere, özellikle Kars 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2014/247 E. ve 2015/115 K. sayılı dosyasının kesinleşen gerekçeli karar içeriğinden davacı tarafından, daha önce, aynı tarihli banka ödemesi için önce icra takibi başlatıldığı, itiraz üzerine de itirazın iptali davası açıldığı ve mahkemece işin esasına girilerek davanın esastan reddedildiğinin anlaşılmasına göre, temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.