"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/547 E., 2023/784 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 27. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/164 E., 2021/387 K.
Taraflar arasındaki takibin iptali ve borçlu olunmadığının tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... (SGK) vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı SGK vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; Sosyal Güvenlik Kurumuna karşı haksız yapılan kesintilerin iadesine yönelik açmış oldukları davada, Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesinin 05.04.2016 tarihli ve 2014/93 E., 2016/135 K. sayılı kararı ile davanın kabulüne, 30.692.911,68 TL asıl alacak, 372.129,00 TL vekalet ücreti ve 40.588,68 TL yargılama giderinin davalıdan tahsiline karar verildiğini, söz konusu hüküm gereğince davalı SGK tarafından asıl alacak ve faizinin toplamı 37.201.490,75 TL'nin yine faizi ile birlikte toplam 420.757,18 TL vekalet ücreti ve yargılama giderinin taraflarına ödendiğini, bahsi geçen kararın taraf vekillerince temyizi üzerine müvekkili üniversite lehine bozulduğunu, bozma üzerine davalı SGK tarafından, kararın ortadan kalkması nedeniyle ödemenin yersiz hale geldiği iddiasıyla karar gereğince ödenen bedelin faiziyle birlikte tahsiline ilişkin Ankara 20. İcra Dairesinin 2018/6604 E. sayılı dosyasıyla birlikte ilamsız takip başlatıldığını, bozma sonrası Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesi bozmaya uyarak
28.06.2018 tarihli ve 2018/344 E., 2018/328 K. sayılı kararı ile davanın kabulüne 32.104.149,32 TL asıl alacak, 386.241,00 TL vekalet ücreti ve 40.914,68 TL yargılama giderine hükmetmek suretiyle miktarları davacı Üniversite lehine artırdığını takibin haksız ve hukuka aykırı olduğunu belirterek dava konusu ilamsız icra takibinin iptali ile, davacı İdarenin davalı Kuruma herhangi bir borcunun olmadığının tespitine, karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili; davacı yanın iddialarının haksız olduğunu, Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/93 E. sayılı dosyasında davanın kabulüne karar verildiğini, müvekkili Kurumun 30.692.911,68 TL asıl alacak, 372.129,00 TL vekalet ücreti ve 40.588,68 TL yargılama giderine mahkum edildiğini Yargıtayca bu kararın bozulmasına karar verildiğini, bozulan hüküm gereği davalı Kurum tarafından 22.06.2016 tarihinde yapılan ödemenin sebepsiz kalmış olduğundan iadesi amacıyla söz konusu takibin açıldığını, takibe dayanan ilamın bozulması ve Mahkemenin uyma kararı ile önceki ilamın hükümsüz hale geldiğini, hükümsüz ilama dayalı olarak yapılan tahsilatların İcra İflas Kanun'un 40/2 nci maddesine göre eski hale iade edilmesi gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1.İlk Derece Mahkemesinin 2018/420 E., 2019/67 K. sayılı kararıyla; İcra İflas Kanunun 40/2 maddesinin icra edilen ilam hükmünün kesin bir Mahkeme kararıyla ortadan kalktığı takdirde eski haline iade olunacağını içermekte olup, dosyanın Yargıtay incelemesinde olduğu ve kesinleşmediği, ayrıca ikinci kararında davacı lehine arttırılarak hükmolunduğu dikkate alınarak davanın kabulüne karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne, davacı kurumun davaya konu takip dolayısıyla davalıya borçlu olmadığının tespitine, karar verilmiş, kararın davalı Kurum vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince ''...Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/93 E. sayılı dosyasında verilen kararın Yargıtayca bozulmasına karar verilmesi sonrasında aynı Mahkemenin 2018/344 E. sayılı dosyasında davanın kabulüne karar verildiği ve bu kararın da davalı Kurum tarafından temyiz edildiği anlaşıldığından temyiz inceleme sonucu beklenerek, dosyanın akıbetinin tespit edilmesi, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken bu husus yerine getirilmeksizin hüküm kurulmasının doğru olmadığı gerekçesiyle Mahkemece verilen kararın kaldırılmasına davanın yeniden görülmesi için Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin karar başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bekletici mesele yapılması gereken Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/344 E., 2018/328 K. sayılı kararıyla; davanın kabulüne, 32.104.149,32 TL nin dava tarihinden itibaren davalı Kurumdan tahsili ile davacı Üniversiteye verilmesine karar verildiği, bu kararın da davalı Kurum tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay incelemesi sonucunda kararın kesinleştiği, Mahkemece hükmedilen bedelin davacı lehine arttığından davacının davalı kuruma iade edilmesi gereken herhangi bir borcunun bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, davacının Ankara 20. İcra Dairesinin 2018/6604 E. sayılı dosyasına konu 420.757,18 TL asıl alacak ve 72.623,83 TL işlemiş faiz yönünden davalıya borçlu olmadığının tespitine, kendisini vekille temsil ettiren davacı lehine AAÜT uyarınca hesap edilen 33.685,24 TL avukatlık ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV.İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı Kurum istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili; Mahkemece verilen ilk kararın bozulması ve sonrasında verilen uyma kararı ile önceki kararın hükümsüz hale geldiğini, hükümsüz ilama dayalı yapılan tahsilatların İİK'nın 40 ıncı maddesi gereğince eski hale iade edileceğini, davacıya yapılan 22.06.2016 tarihli ödemenin sebepsiz kalması üzerine iadesi amacıyla takip yapıldığını, vekalet ücretinin maktu olarak belirlenmesi gerektiğini belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/93 E. sayılı dosyasıyla açılan davada Yargıtay bozma ilamı sonrasında 2018/344 E. sayılı kararla davanın kabulüne, 32.104.149,32 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili ile eldeki davanın davacısına verilmesine karar verildiği, verilen kararın kesinleştiği, hükmedilen alacak tutarının iadesi istenen bedelden daha fazla olduğundan iade edilecek bir meblağ bulunmadığı, dava konusunun para ile değerlendirilebilir nitelikte olduğundan vekalet ücretinin nispi şekilde belirlenmesinde usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davalının istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplerle kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, İcra İflas Kanununun "icranın iadesi" başlıklı 40 ncı maddesine dayanılarak Mahkeme kararı üzerine ödenmiş olan vekalet ücreti, yargılama gideri ve asıl alacağın, faiziyle birlikte tahsiline ilişkin başlatılan takibe vaki itirazın iptali ile borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun (2004 sayılı Kanun) "İtirazın İptali" başlıklı 67 nci maddesi,
2. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun "Menfi tesbit ve istirdat davaları" başlıklı 72 nci maddesi,
3. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun "icranın iadesi" başlıklı 40 ncı maddesi,
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle bekletici mesele yapılan Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/344 E., 2018/328 K. sayılı kararı ile, davanın kabulüne ve davacı lehine olmak üzere, önceki karar gereği davalı tarafından ödenen ve iadesi istenen bedelden daha fazlasına hükmedildiğinin anlaşılmasına, göre davalı Kurum vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesi uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.