"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/914 E., 2023/237 K.
Taraflar arasındaki kira bedelinin tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmiş, incelemenin duruşmalı yapılması davalı vekili tarafından istenilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; davalı vekilinin duruşma isteminin nitelik itibariyle reddine, tarafların temyiz dilekçelerinin kabulü ile incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalının, müvekkillerinin murisi ... ile yaptığı 01.01.2003 başlangıç tarihli ve 11 yıl süreli kira sözleşmesi uyarınca müvekkillerinin maliki olduğu binada kiracı olduğunu, davalının hali hazırda ödediği kira parasının rayiç kira parasının altında kaldığını ileri sürerek, kira bedelinin 01.01.2014 tarihinden itibaren net 100.000,00 TL olarak tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; kira sözleşmesinde, kira artışlarının ne şekilde yapılacağının hükme bağlandığını, davacının kira bedeli artış talebinin kira sözleşmesi ve kanuna aykırı olduğunu, taşınmazın hastane olarak işletilebilmesi için gerekli tüm masrafların müvekkili tarafından yapıldığını, dolayısıyla kira bedeli belirlenebilecek olsa bile kiralananın kaba inşaat olarak dikkate alınması gerektiğini, tarafların aylık kira bedelinin 12.000 USD olması konusunda anlaşma sağlandığını, müvekkilinin bu anlaşma uyarınca 01.04.2014 tarihinden geçerli olmak üzere belirlenen aylık kira bedelini davacılara ödediğini, yeni dönem kira bedelinin itiraz ileri sürülmeden kabul edildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece verilen 15.12.2015 tarihli ve 2014/861 E., 2015/1062 K. sayılı kararla; davanın kısmen kabulü ile aylık kiranın 01.04.2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bilirkişi tarafından brüt 81.250,00 TL olarak tespit edilen kira parasından hak ve nesafet uyarınca takdiren %10 oranında indirim yapılarak brüt 73.125,00 TL olarak tespitine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 13.12.2017 tarihli ve 2017/3676 E., 2017/17600 K. sayılı ilamla; sözleşmede artış şartı bulunmakla davacının 13.10.2014 tarihinde açtığı dava ile 2014 yılına ilişkin kira bedelinin tespitini istemesinde usulsüzlük bulunmadığı ancak sözleşme ile artışın Nisan ayında yapılacağı belirlenmiş olduğundan Mahkemece aylık kira bedelinin 01.04.2014 tarihinden itibaren hak ve nesafete göre belirlenip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken davacının talebi olmadığı halde yazılı şekilde 01.04.2015 tarihinden itibaren aylık kira bedelinin belirlenerek hüküm kurulmasının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bozmaya uyan Mahkemece ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararla; davalının tacir olup 6217 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinde değişiklik yapan 6353 sayılı Kanunun 53 üncü maddesine göre 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 344 üncü maddesinin uygulanmasının 01.07.2020 tarihine kadar ertelendiği, 818 sayılı Borçlar Kanunu ile bu dönemdeki Yargıtay İçtihatlarına göre hak ve nesafete göre tespit yapılması, hak ve nesafete uygun kira belirlenirken en son ödenen aylık kira bedeline endekse göre artış yapılarak belirlenen kiradan daha düşük olmayacak şekilde taşınmazın boş olarak yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira bedelinden, davalının eski kiracı olduğu gözetilerek hakkaniyete uygun bir miktarda indirim yapılması gerektiği, hak ve nesafet kuralları uyarınca kira bedelinin tespitine ilişkin ve hükme esas alınacak yeterlilikte bulunan ek bilirkişi raporlarında belirlendiği üzere, davalıca ödenen kira bedelinin düşük kaldığı, bu nedenlerle aylık kira bedelinin artırılmasının gerektiği gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile aylık kiranın 01.04.2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bilirkişi tarafından brüt 66.450,00TL olarak tespit edilen kira parasından hak ve nesafet uyarınca takdiren %10 oranında indirim yapılarak brüt 59.805,00 TL olarak tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacılar vekili; hükmedilen kira bedelinin çok düşük olduğunu, kira bedeli tespit edilirken 01.04.2014 tarihindeki ekonomik koşulların dikkate alınması gerektiğini, bilirkişi raporunda değerlendirilen taşınmazların dava konusu taşınmaza emsal olmaya uygun olmadıklarını, kira bedelinden %10 indirim yapılmasının hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili; hükme esas alınan bilirkişi raporunun karar vermeye yeterli ve denetlenebilir olmadığını, ayrıca bilirkişi raporunda kira bedelinin çok yüksek takdir edildiğini, müvekkili tarafından yapılan masraflar ile taşınmaza değer kazandırıldığını, bu nedenle kira bedelinin daha düşük takdir edilmesi gerektiğini, emsal taşınmazlara ilişkin somut itirazlarının değerlendirilmediğini ileri ileri sürerek, kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6217 sayılı Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'nun Geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrası,
2.18.11.1964 tarihli ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı
3.Değerlendirme
Temyize konu edilen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, 01.01.2003 başlangıç tarihli ve 11 yıl süreli kira sözleşmesine istinaden 01.01.2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kira bedelinin tespitinin talep edildiği, sözleşme ile artışın Nisan ayında yapılacağı belirlenmiş olduğundan aylık kira bedelinin 01.04.2014 tarihinden itibaren tespitinin talep edilebileceği, davalı kiracının tacir olduğu, 6217 sayılı Kanun'un geçici 2 inci maddesi gereğince 6098 sayılı Kanun'un 344 üncü maddesinin uygulanmasının tacirler için ertelenmiş olması nedeniyle yeni dönem kira bedelinin 18.11.1964 tarihli ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre hak ve nesafet kurallarına göre belirlenmiş olmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunda yeterli inceleme ve değerlendirmenin yapıldığı anlaşılmakla, taraf vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usula Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz haçlarının temyiz edenlere yükletilmesine,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
23.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.