"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/569 E., 2023/418 K.
SAYISI : 2018/193 E., 2021/569 K.
Taraflar arasındaki fesih kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince; başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmünün kaldırılmasına yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkili ile davalı arasında 2017 yılında görmeye yardımcı tıbbi malzeme sözleşmesi imzalandığını, ancak davalının 30.01.2017 tarihli yazısıyla sözleşmeyi feshettiğini bildirdiğini, davalının fesih sebebinin müvekkilinin çocuklarını Fatih okullarına göndermesi ve ... Sağlık Derneğinin kurucu üyesi olması olduğunu öğrendiklerini, müvekkilinin okulun Fetullahçı terör örgütü ile bağlantısı olduğunu bilmediğini, herhangi bir dernek kurmadığını, üye olmadığını ya da maddi manevi destek vermediğini, sadece öğrenci veliliği sebebiyle okul konferans salonunda yapılan birkaç tıbbi konferansa katıldığını, 2015 yılında kendiliğinden kapanan bir dernek nedeniyle suçlanmasının hukuka aykırı olduğunu, müvekkilinin hiçbir terör örgütünü desteklemediğini ileri sürerek, hukuka aykırı yapılan fesih işleminin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacı ile ilgili olarak Sakarya Valiliği İl Olağanüstü Hal Bürosu tarafından gönderilen 04.01.2017 tarihli ve 91881643-165.08.306 sayılı yazıda davacının FETÖ/PDY ile iltisaklı bulunan ... Sağlık Derneği unvanlı tüzel kişiliğin kurucu üyesi olduğu ve yine aynı örgütün yapısı ve kontrolünde bulunan Sakarya Özel Fatih Kolejinde çocuklarını okuttuğu yönünde bilgilendirmede bulunulduğunu, bu nedenle SGK genel sağlık sigortası il müdürlüğünün 10.11.2016 tarihli ve 6047721 sayılı genel talimatı çerçevesinde sözleşmesinin feshedildiğini, belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının silahlı terör örgütüne üye olmak suçundan yargılandığı, Sakarya 4.Ağır Ceza Mahkemesinin 2019/299 esas 2018/2065 karar sayılı kararıyla yeter derecede kesin ve inandırıcı delil elde edilemediğinden beraatine karar verildiği, bu kararın kesinleşmesi ile birlikte sözleşmenin fesih sebebinin ortadan kalktığı gerekçesiyle davanın kabulüne fesih işleminin iptaline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili, ceza mahkemesinin delil yetersizliğinden verdiği beraat kararının hukuk hakimini bağlamadığını, müvekkilinin yargı harçlarından muaf olmasına rağmen yargılama harçlarının müvekkilinden tahsiline karar verildiğini belirterek kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun davanın esasına ilişkin istinaf sebebi yönünden kararda usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle reddine, yargılama harçları yönünden kabulüne, ilk derece mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, davacının birden fazla kez derneğin toplantısına katıldığını dava dilekçesinde beyan ettiğini, çocuklarının ana okulundan beri FETÖ ile bağlantılı bir okula gitmiş olmasınını tesadüf olamayacağını, ceza mahkemesinin beraat kararının hukuk hakimini bağlamayacağını, mahkemece eksik inceleme yapılarak karar verildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taraflar arasındaki "görmeye yardımcı tıbbi malzeme sözleşmesi"nin davalı tarafça feshedilmesinin hukuka aykırılığının tespiti ile taraflar arasında oluşan muarazanın giderilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 114 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfı ile 74 üncü maddesi
3. Değerlendirme
1.Davalı Kurum ile Işık Optik adlı optisyenlik müessesenin sahibi davacı arasında 01/01/2017 tarihli bir yıl süreli "Görmeye Yardımcı Tıbbi Malzeme Sözleşmesi" nin imzalandığı, davalı Kurum tarafından davacının FETÖ/PDY vb milli güvenliğe karşı oluşum ve gruplara üyeliğinin olup olmadığının sorulması üzerine Sakarya Valiliği İl Olağanüstü Hal Bürosunca gönderilen 04.01.2017 tarih ve 91881643-165.08.306 sayılı yazııda davacının olağanüstü genel kurul kararıyla feshedilen ... Sağlık Derneğinin kurusu üyesi olduğu ve Fatih okullarında öğrencisinin bulunduğu, yine Işık Optik'in mesul müdürü olan Murat Ağırbaş'ın da 667 sayılı KHK ile kapatılan Kimse Yok Mu Derneğine 2007 ila 2014 yılları arasında üye olduğunun bildirildiği, bunun üzerine davalı Kurum tarafından sözleşmenin 26/001/2017 tarihli yazı ile feshedildiği sabittir.
2.Bölge Adliye Mahkemesince, Sakarya 4.Ağır Ceza Mahkemesinin 2019/299 esas 2018/2065 karar sayılı kararıyla yeter derecede kesin ve inandırıcı delil elde edilemediğinden davacının silahlı terör örgütüne üye olmak suçundan beraatine karar verildiği, bu kararın kesinleşmesi ile birlikte sözleşmenin fesih sebebinin ortadan kalktığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de, 6098 sayılı Kanunun 114 üncü maddesinin ikinci fıkrasının atfı ile 74 üncü maddesinin ilk fıkrası gereği kusurun değerlendirilmesinde hukuk mahkemesi, ceza hukukunun sorumlulukla ilgili hükümleriyle bağlı olmadığı gibi, ceza hâkimi tarafından verilen beraat kararıyla da bağlı değildir.
3.Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 7.3.13. maddesinde "Optisyenlik müessese sahibinin kendisi ve/veya mesul müdürü terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı belirlenen müessese ile sözleşme yapılmaz. Sözleşme yapılmış olsa dahi söz konusu durumun tespit edildiği tarihten itibaren derhal sözleşmesi Kurum tarafından tek taraflı olarak feshedilir. İlgili müessesenin ödemeleri bloke edilir" düzenlemesi mevcuttur. Buna göre, Kurumun sözleşmeyi feshedebilmesi için optisyenlik müessesinin sahibinin yahut mesul müdürünün mutlaka ceza mahkemesince terör örgütüne üye olmak suçundan mahkumiyetine hükmedilmesine gerek olmayıp bu kişilerin terör örgütü veya milli güvenliğe karşı faaliyette bulunan oluşum veya gruplarla irtibatının bulunması yeterlidir.
4.Şu halde Mahkemece, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 7.3.13. maddesi kapsamında tarafların iddia ve savunmaları ile delilleri değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yalnızca davacının ceza yargılaması sonucunda beraat ettiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 371 inci maddesi uyarınca BOZULMASINA,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03/10/2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.