"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2255 E., 2022/2271 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk (Tüketici) Mahkemesi
SAYISI : 2022/252 E., 2022/528 K.
Taraflar arasındaki sözleşmenin uyarlanması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, davalı ile arasında 09.08.2021 tarihli sözleşme imzalandığını, işbu sözleşme uyarınca davalı tarafından “uçuş eğitimi” adı altında farklı kalemlere ayrılarak verilen bazı eğitimlerin alınması konusunda anlaşma yapıldığını, kanunen sözleşmelerin yabancı para birimi üzerinden yapılmasının yasaklandığını, gelişen ekonomik durum karşısında aşırı ifa güçlüğü durumunun meydana geldiğini ileri sürerek sözleşmenin imzalandığı tarih itibariyle Türk Lirası üzerinden kurulduğunun ve sözleşme bedelinin 185.975,00 TL olduğunun tespitine, sözleşmenin USD cinsinden döviz ile yapılmasının geçerli sayılması halinde TBK'nın 138 ... maddesi uyarınca sözleşmenin ... bir değere uyarlanmasına, taleplerin kabul görmemesi halinde sözleşmenin tazminatsız olarak feshine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, öncelikle zaman aşımı, görev ve yetki itirazında bulunarak terditli dava açılamayacağını, davada uyarlama koşullarının oluşmadığını, davacının başta seçme özgürlüğü varken seçimlik hakkını kendi ... iradesi ile dövizle borçlanmak şeklinde kullandığından uyarlama talebinde bulunulamayacağını, kurun sabitlenmesi talebinin hakkaniyete aykırı olduğunu savunarak davanın reddini dilemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının kendi iradesi ile döviz cinsinden sözleşmeyi imzaladığı, ülkemizdeki ekonomik durumu bilebilecek ve öngörebilecek durumda olması, yapılan sözleşmenin niteliği itibarıyla yabancı para ile yapılması yasaklanan sözleşmelerden olmaması ve TBK'nın 138 ... maddesine göre, “Aşırı İfa Güçlüğü” şartları oluşmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı, yasal düzenlemeler gereğince bazı sözleşme türleri açısından yabancı para ile ödeme yükümlülüğü öngörülmesinin yasaklandığını, dava konusu olayda söz konusu eğitim sözleşmesinin de Türk Lirası para birimine çevrilmesi gerektiğini, yerel mahkeme kararında sözleşmenin Türk Lirası'na çevrilmesi hususunda herhangi bir değerlendirme yapılmadığını, TBK 138 ... maddesine göre önceden öngörülmeyen olaylar sonucunda sözleşmenin ... koşullara göre uyarlanması, uyarlamanın mümkün olmaması halinde sözleşmenin feshedilebileceğini, davacının tüketici konumunda olup Türkiye'de sadece 2-3 firma tarafından verilen bir eğitimi almak işbu sözleşmeyi yapmak zorunda kaldığını, sözleşmenin döviz üzerinden yapılmasının davacıya dayatılmış olduğunu, sözleşmenin tazminatsız olarak feshi taleplerinin değerlendirilmediğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davadaki terditli taleplerinin kabulüne karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesince hukuki nitelendirmenin davadaki ileri sürülüş ve dosya kapsamına uygun olarak belirlendiği, ihtilafa uygulanması gereken yasal mevzuatın doğru olarak tespit edildiği, taraflarca ileri sürülen delillerin toplanarak usulüne uygun olarak değerlendirildiği, delillerin değerlendirilmesinin dosya kapsamına uygun bulunduğu, taraflarca ileri sürülen iddia ve savunmaların tartışılarak gerekçeli kararın oluşturulduğu, mahkemenin karar gerekçesiyle hüküm fıkrasının birbiriyle uyumlu olduğu ve mahkeme hükmünün yasal unsurları taşıdığı ve özellikle, 12 Eylül 2018 tarih 85 nolu, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararında Değişiklik Yapılmasına Dair Karar ve Hazine ve Maliye Bakanlığınca çıkarılan 2018-32/52 nolu Tebliğ ile değiştirilen 2008/32/34 nolu Tebliğ'in 8 ... maddesinin yirminci fıkrası kapsamında taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin niteliği itibariyle bedelinin döviz cinsinden kararlaştırılamayacağına ilişkin bir yasaklamanın bulunmamasına, somut olayda sözleşmenin uyarlanması koşullarının oluşmamasına göre davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı, istinaf dilekçesindeki hususları tekrar ederek, taleplerinin tamamı hakkında karar verilmemiş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, uçuş eğitim sözleşmesinin uyarlanması mümkün olmadığı takdirde sözleşmenin tazminatsız feshi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 138 ... maddesi; "Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum, borçludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya çıkar ve sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirir ve borçlu da borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden ... haklarını saklı tutarak ifa etmiş olursa borçlu, hâkimden sözleşmenin ... koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı takdirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. Sürekli edimli sözleşmelerde borçlu, kural olarak dönme hakkının yerine fesih hakkını kullanır.
Bu madde hükmü yabancı para borçlarında da uygulanır."
12 Eylül 2018 tarih 85 nolu, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararında Değişiklik Yapılmasına Dair Karar ve Hazine ve Maliye Bakanlığınca çıkarılan 2018-32/52 nolu Tebliğ ile değiştirilen 2008/32/34 nolu Tebliğ'in 8/20 maddesi: "Türkiye’de yerleşik ..., yük veya posta taşıma faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmeleri; ... taşıma araçlarına, motorlarına ve bunların aksam ve parçalarına yönelik teknik bakım hizmeti veren şirketler; sivil havacılık mevzuatı kapsamında havalimanlarında yer hizmetleri yapmak üzere çalışma ruhsatıalan veya yetkilendirilen kamu ya da ... hukuk tüzel kişiliği statüsündeki kuruluşlar ile söz konusu kuruluşların kurdukları işletme ve şirketler ile doğrudan veya dolaylı olarak sermayelerinde en az yüzde elli hisse oranına sahip olduğu ortaklıkların Türkiye’de yerleşik kişilerle döviz cinsinden veya dövize endeksli bedeller içeren gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri haricindeki sözleşmeleri akdetmeleri mümkündür."
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle davacının ileri sürdüğü sözleşmenin uyarlanması koşullarının oluşmadığının anlaşılmasına, taraflar arasındaki sözleşmenin niteliği itibariyle bedelin döviz olarak kararlaştırılamayacağına dair bir düzenleme bulunmamasına, sözleşmenin feshi koşullarının gerçekleşmediğinin anlaşılmasına göre temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.