"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/264 E., 2022/328 K.
Taraflar arasındaki birleştirilerek görülen tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili ile davalılardan ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece verilen 12.06.2023 tarihli ve 2023/538 E., 2023/1891 K. sayılı ilamıyla Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
Davacılar vekili ile davalılardan ... vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacılar vekili; davacı ...'un, davalı belediyenin maliki olduğu ve davalı şirketin işlettiği, davalılar ......, ve ......,in yöneticisi olduğu Su Oyunları Parkı ve Yüzme Havuzunda 18.07.2008 tarihinde meydana gelen kaza neticesinde yaralandığını, bütünüyle iş ve güç kaybına uğradığını, söz konusu kazanın meydana geldiği işletmede gerekli önlemlerin alınmadığını, denetimin yapılmadığını ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, davacıların her biri için ayrı ayrı 50.000,00'er TL manevi tazminat, davacı ... için 10.000,00 TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini istemiş; maddi tazminat talebi yönünden dava değerini 25.04.2014 tarihinde 1.000.000,00 TL 'ye yükseltmiştir.
2. Davacı ... vekili; aynı olay nedeniyle birleşen 2018/150 E. sayılı davada meydana gelen olay nedeniyle ek 410.578,22 TL maddi tazminat, birleşen 2019/47 E. sayılı dosyasında 313.213,95 TL maddi tazminat, birleşen 2022/328 E. sayılı dosyasında ise 3.145.809,00 TL maddi tazminatın davalılardan müştereken tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar .......,ve.....Hayvancılık Oto. İnş.ve Mal. Tem. Tarım San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili; davaya konu kazanın meydana gelmesinde davalılara atfedilebilecek bir kusur veya ihmalin bulunmadığını, olaya ilişkin düzenlenen olay yeri inceleme raporunda da kazanın tamamen dikkatsizlikten meydana geldiği kanaatine varıldığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili; idarenin eylem ve işlemleri nedeniyle doğan zararlardan dolayı davanın idari yargıda açılması gerektiğini, ayrıca davacının iddialarının zamanaşımına uğradığını, olayın meydana gelmesinde davalının hiçbir kusur ve kabahatinin bulunmadığını, olayın gerçekleştiği Su Oyunları Parkı ve Yüzme Havuzunun işletmesinin diğer davalı şirkete kiralandığını, sözleşme uyarınca tüm sorumluluğun kiracı şirkete ait olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 28.03.2016 tarihli ve 2012/43 E., 2016/417 K. sayılı kararıyla; davacıların manevi tazminat taleplerinin kısmen kabulü ile davacılardan ... ve Kafiye için ayrı ayrı 20.000,00 TL, Onur için 35.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara ödenmesine, davacı ...'un maddi tazminat talebinin kabulü ile 1.000.000,00 TL tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 10.10.2017 tarihli ve 2016/23379 E., 2017/9340 K. sayılı ilamıyla; davaya bakmaya tüketici mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemenin 14.03.2019 tarihli ve 2018/64 E., 2019/131 K. sayılı kararıyla; davacı muris......, için 30.000,00 TL manevi tazminatın mirasçılarına verasetteki iştirak oranlarında, davacı ... için 30.000,00 TL, davacı ... için 50.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi itibariyle işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davacı ...'un maddi tazminat isteminin kabulü ile 1.000.000,00 TL tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, birleşen 2018/150 Esas sayılı dosya üzerinden talep olunan 250.000,00 TL maddi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...'a ödenmesine, birleşen 2019/47 Esas sayılı dosya üzerinden talep olunan 313.213,95 TL maddi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...'a ödenmesine karar verilmiş, karara karşı, davacılar vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 23.06.2020 tarihli ve 2019/3540 E., 2020/5065 K., sayılı kararıyla; bozma öncesi kurulan hükmün davacılar tarafından temyiz edilmemiş olması nedeniyle davalı yararına usuli müktesep hak oluştuğu, bozma sonrası mahkemece davalının usuli müktesep hakkı ihlal edilecek şekilde hüküm kurulmuş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
C. Üçüncü Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemenin 27.05.2021 tarihli ve 2021/99 E., 2021/101 K. sayılı kararıyla; davacı muris ... için 20.000,00 TL manevi tazminatın mirasçılarına verasetteki iştirak oranlarında, davacı ... için 20.000,00 TL, davacı ... için 35.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, 1.000.000,00 TL maddi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...'a ödenmesine, mahkemenin birleşen 2018/150 Esas sayılı dosyası üzerinden talep olunan maddi tazminat istemi ile birleşen 2019/47 Esas sayılı dosyası üzerinden talep olunan maddi tazminat isteminin reddine karar verilmiş, karara karşı, davacılar vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 21.10.2021 tarihli ve 2021/5942 E., 2021/10576 K. sayılı ilamıyla; davacıların ve davalı belediyenin sair temyiz itirazları reddedilerek, yargılamanın devamı sırasında davacı ...'un Bafra Atatürk Anadolu Lisesinde hizmetli kadrosunda çalıştığının anlaşılması nedeniyle Adli Tıp Kurumundan davacının maluliyetinde azalma olup olmadığını gösterir rapor alınması ve ayrıca usuli kazanılmış hakkın sadece ilk kararı temyiz eden davalı ... lehine oluşacağı belirtilerek karar bozulmuştur.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma ilamı doğrultusunda alınan Adli Tıp Kurumu raporunda davacının maluliyetinde herhangi bir azalma olmadığı, %100 oranında maluliyetinin bulunduğunun belirtildiği ve başka birisinin bakımına sürekli muhtaç durumda olduğu, ilk karar ile oluşan usuli kazanılmış hakkın sadece davalı ... Belediyesi lehine olacağı gerekçesiyle; davacı muris ... için 50.000,00 TL manevi tazminatın ( davalı ... Belediyesinin 20.000,00 TL manevi tazminattan sorumlu olmak üzere) mirasçılarına verasetteki iştirak oranlarında, davacı ... için 50.000,00 TL manevi tazminatın (davalı ... Belediyesinin 20.000,00 TL manevi tazminattan sorumlu olmak üzere), davacı ... için 50.000,00 TL manevi tazminatın ( davalı ... Belediyesinin 35.000,00 TL manevi tazminattan sorumlu olmak üzere), olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ... yönünden verasetteki iştirak oranlarında mirasçılarına, diğer davacılar yönünden davacı asillere ödenmesine, 1.000.000,00 TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...'a ödenmesine, birleşen 2018/150 E. sayılı dosya üzerinden talep olunan maddi tazminat isteminin davalılar... ve ... Gıda ... Şti. yönünden kabulü ile 410.578,22 TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile adı geçen davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...'a ödenmesine, birleşen davada 19 Mayıs Belediyesine yönelik istemin reddine, birleşen 2019/47 E. sayılı dosya üzerinden talep olunan maddi tazminat isteminin davalılar... ve ... Gıda ... Şti. yönünden kabulü ile 313.213,00 TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile adı geçen davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...'a ödenmesine, birleşen davada 19 Mayıs Belediyesine yönelik istemin reddine, birleşen 2022/328 E. sayılı dosya üzerinden talep olunan maddi tazminat isteminin davalılar... ve ... Gıda ... Şti yönünden kabulü ile 3.145.809,00 TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile adı geçen davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...'a ödenmesine, birleşen davada 19 Mayıs Belediyesine yönelik istemin reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacılar vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili; bozma ilamına uyulmayarak ve davaların tüm davalılar yönünden kabulüne karar verilmesi gerektiğini, usuli kazanılmış hak iddiası ve kabulünün açıkça haksız ve yasalara aykırı olduğunu, geçici ödeme talebinin reddedilmiş olmasının da hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili; Mahkemece bozma kararının gereklerinin tam olarak yerine getirilmediğini, vekalet ücretlerinin lehine eksik hüküm altına alındığını, olayın meydana gelmesinde hiçbir kusur ve kabahatinin bulunmadığını, bilirkişi raporları denetime ve hüküm kurmaya elverişli olmamasına rağmen itibar edilerek karar verildiğini, davacı ...'un hizmetli olarak göreve başlamış olması nedeniyle %100 malul kaldığı kabul edilerek hüküm altına alınan maddi tazminatın ve maluliyet oranının gerçekleri yansıtmadığını, fahiş olarak hesaplanan bakıcı gideri yönünden hiçbir indirim yapılmamasının usul ve yasaya aykırı olduğunu, davacıya bağlanan gelir varsa tazminat miktarından mahsup edilmesi gerekirken, bu konuda hiçbir hesaplama yapılmadığını, davacılar yararına takdir edilen manevi tazminatın da fahiş olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 12.06.2023 tarihli ve 2023/538 E. 2023/1891 K. sayılı kararıyla; temyizen incelenen kararda; bozma ilamı doğrultusunda alınan Adli Tıp Kurumu raporunda davacının maluliyetinde herhangi bir azalma olmadığının tespit edildiği, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin taraflarca ileri sürülen sebeplerin incelenmesinin artık mümkün olmadığı, hükmedilen vekalet ücretlerinin doğru olarak hesaplandığı ve manevi tazminatların yerinde olduğu anlaşılmakla; davacıların ve davalının temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar verilmiştir.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davacılar vekili ile davalı ... vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
1.Davacılar vekili; davaların tüm davalılar yönünden kabulü gerektiğini, davacı ... için maddi tazminat alacaklarının tümü için davacı lehine, davalı Belediyeyi de kapsar şekilde tüm davalılar aleyhine müktesep hak oluştuğunu, mahkemece davalı ... yönünden en fazla manevi tazminata ilişkin usuli kazanılmış hak kurallarına göre karar verilmesi ile yetinilmesi gerekirken, maddi tazminata ilişkin ek davaların da tümüyle reddi, maddi tazminata ilişkin dava ve taleplerin tümü yerine kısmen kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek; kararın düzeltilerek onanmasını ya da bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili; Mahkemece bozma kararının gereklerinin tam olarak yerine getirilmediğini, vekalet ücretlerinin lehine eksik hüküm altına alındığını, olayın meydana gelmesinde hiçbir kusur ve kabahatinin bulunmadığını, bilirkişi raporları denetime ve hüküm kurmaya elverişli olmamasına rağmen itibar edilerek karar verildiğini, davacı ...'un hizmetli olarak göreve başlamış olması nedeniyle %100 malul kaldığı kabul edilerek hüküm altına alınan maddi tazminatın ve maluliyet oranının gerçekleri yansıtmadığını, fahiş olarak hesaplanan bakıcı gideri yönünden hiçbir indirim yapılmamasının usul ve yasaya aykırı olduğunu, davacıya bağlanan gelir varsa tazminat miktarından mahsup edilmesi gerekirken, bu konuda hiçbir hesaplama yapılmadığını, davacılar yararına takdir edilen manevi tazminatın da fahiş olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl ve birleşen davalarda haksız fiilden kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. Usuli kazanılmış hak olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
2. Bundan başka, Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş olan bu kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3. Değerlendirme
Karar düzeltme yoluyla incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere, son bozma ilamı sonrasında alınan Adli Tıp Kurumu raporuna göre davacının maluliyet oranında herhangi bir azalma olmadığının belirlenmesine, bozma kapsamı dışında kalarak kesinleşen yönlere ilişkin taraflarca ileri sürülen sebeplerin incelenmesinin mümkün olmamasına, hüküm altına alınan vekalet ücretlerinin doğru şekilde belirlenmesine, karar düzeltme yolu açık olan davacı ... yönünden hüküm altına alınan manevi tazminatın tarafların sosyal ve ekonomik durumu, davacıda meydana gelen maluliyet oranı, davacıda yarattığı alem ve üzüntünün derecesi de dikkate alındığında yerinde olmasına göre, davacı vekili ile davalı ... vekilinin karar düzeltme isteminin ayrı ayrı reddine karar vermek gerekmiştir.
VII.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı vekili ile davalı ... vekilinin yerinde bulunmayan karar düzeltme istemlerinin ayrı ayrı REDDİNE,
Aşağıda yazılı para cezası ile bakiye karar düzelme harcının karar düzeltme isteyenlere yükletilmesine,
25.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.