"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2028 E., 2023/2260 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 5. Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2021/409 E., 2022/68 K.
Taraflar arasındaki iskan raporu alınmasına ilişkin muarazanın giderilmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi Kararı kaldırılıp yeniden esas hakkında hüküm kurularak davanın pasif husumet yönünden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; 13.05.2018 tarihli sözleşme ile dava dışı ... İnş. Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi şirketin satıcı sıfatı ile davacı ve dava dışı ...'e dava dışı emlak danışmanı aracılığı ile dava konusu dairenin satışının yapıldığını, 13.06.2018 tarihinde tapu senedinin kat irtifakı olarak düzenlendiğini, tapu senedinde taşınmazın tamamının dava dışı ... İnş. Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi adına kayıtlı olarak 1/2 'şer pay nispetinde kendisi ve dava dışı ... adına kaydedildiği, söz konusu şirketin sahibinin davalı olduğunu, tapudaki işlemin de davalının varlığında yapıldığını, iskan verecek olan belediyeye gönderilen dilekçeye verilen cevapta müteahhidin yapı kullanma izin belgesi alamadığı, noksanlarının bulunduğu, tamamlanıp müracaat etmesi gerektiğinin belirtildiğini, yapılan sözleşmede iskanla ilgili masrafların müteahhit firma tarafından karşılanacağı belirtilmesine ve bir çok kez iskan alınmasını tapuların kat mülkiyetine çevrilmiş olarak verilmesi talep edilmesine rağmen iskanın alınmadığını, iskan alma görevini davalının ihmal ettiğini ileri sürerek; müteahhidin iskan raporu almasını ve kat mülkiyeti tapularının verilmesine karar verilmesini talep etmiş; kat mülkiyeti alınmasına ilişkin talep bu dosyadan tefrik edilip ayrı bir esasa kaydedilmiştir.
II. CEVAP
Davalı; davacının iddia ettiği iskanı alınmayan taşınmazın inşaatının tarafınca değil tarafına ait olan ... İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından yapıldığını, tapudaki asıl malikin dava dışı şirket olduğunu, davanın gerçek kişi olarak tarafına değil mülkiyet sahibi tüzel kişilik olan ... Şirketine açılması gerektiğini, davada taraf sıfatı bulunmadığından davanın husumet yokluğundan reddi gerektiğini, dava konusu iskanın alınmamasında dava dışı şirketin bir ihmalinin bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; somut olayda davacının davalıdan iskan raporu alınması talebi bulunmakta ise de, taraflar arasında imzalanan sözleşme gereğince davacının davalının halefi konumunda olduğu, bu nedenle davalının yapmakla yükümlü olduğu işlerden halef sıfatıyla kendisinin de sorumluluğunun bulunduğu, iskan raporu alınması hususunun arsa sahiplerince açılacak nama ifaya izin davası ile yükleniciden talep edilebileceği, davacının davalı yükleniciden iskan raporu alınması talebinde bulunamayacağı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı; sözleşme gereği iskan alma yükümlülüğünün davalıda olduğunu, dava tarihinden önce davalıya gönderilen ihtarnameye cevabında davalının sorumluluğu kabul ettiğini ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı tarafından ibraz edilen 13.05.2018 tarihli Gayrimenkul Ön Satış ve Hizmet Bedeli Sözleşmesinde davalı yüklenici tarafından davacı ile dava dışı ...'e dava konusu bağımsız bölümün 725.000,00 TL bedelle satıldığı, dava konusu taşınmaza ait tapu kaydı incelendiğinde 1/2 payının davacıya, 1/2 payının ise dava dışı ... adına kayıtlı olduğu, dava konusu konut satış sözleşmesinin dava dışı şirketle imzalandığı, şirket adına sözleşmeye dava dışı ... isimli şahsın imza attığı, tapuda devrin de dava dışı kişi tarafından gerçekleştirildiği, dosya kapsamı itibariyle, konut satışından dolayı davalıya bir ödeme yapıldığının somut delillerle ispatlanamadığı, sözleşmenin tarafı olmayan davalı ...'e husumet yöneltilemeyeceği, bu gerekçeyle davanın sıfat yokluğundan reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasına girilmek suretiyle davanın esastan reddine karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılıp esas hakkında yeniden hüküm kurularak davacı tarafından açılan davanın taraf sıfatı (pasif husumet ) yönünden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı; Bölge Adliye Mahkemesi değerlendirmesinin hatalı olduğunu, Ticaret Odasından yaptığı araştırmaya göre davalının dava dışı ... Şirketinin yetkilisi olduğunu tespit ettiğini, Mahkemece bu hususun araştırılmadığını ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, iskan raporu alınmasına ilişkin muarazanın giderilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Davada sıfat, tarafın dava konusu maddi hukuk ilişkisinin süjesi olup olmamasıyla ilgilidir. Taraf sıfatı (husumet), maddi hukuka göre belirlenen, bir subjektif hakkı dava etme yetkisini ya da bir subjektif hakkın davalı olarak talep edilebilme yetkisini gösteren bir kavramdır. Dava şartı olan taraf ehliyeti, dava ehliyeti ve davayı takip yetkisi, davanın taraflarının kişilikleriyle ilgili olduğu hâlde, taraf sıfatı dava konusu sübjektif hakka ilişkindir.
2. Davacı tarafta yer alan taraf için aktif dava sıfatı, davalı tarafta yer alan taraf için pasif taraf sıfatından söz edilebilir. Uygulamada, “sıfat” yerine “husumet” terimi de kullanılmaktadır. Sıfat dava şartı olmayıp, itirazdır. Çünkü bir kimsenin hak sahibi veya borçlu olup olmadığı davanın esasına girildikten sonra tespit edilebilir. Bu durumda ise dava esastan ret veya kabul edilir. Oysa, dava şartları davanın esasına girilmesini engelleyen niteliktedir. Ancak sıfat bir itiraz olduğundan, hâkim diğer itirazlar gibi taraf sıfatını da dava dosyasından anlayabildiği sürece kendiliğinden nazara alır (Kuru, Baki; Hukuk Muhakemeleri Usulü Cilt:I., s. 1157 vd.)."
3. Değerlendirme
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında belirtilen gerekçeye, dava konusu konut satış sözleşmesinin dava dışı şirketle imzalanmasına, şirket adına sözleşmeye dava dışı ... isimli şahsın imza atmasına, tapuda devrin de dava dışı kişi tarafından gerçekleştirilmesine, konut satışından dolayı davalıya bir ödeme yapıldığının somut delillerle ispatlanamamasına, sözleşmenin tarafı olmayan davalıya husumet yöneltilemeyeceğinin anlaşılmasına göre, davacının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.