"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2668 E., 2022/1913 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Şanlıurfa 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/753 E., 2022/345 K.
Taraflar arasındaki muarazanın önlenmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; davalı Kurum ile arasında 2016 yılında Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokol imzalandığını, bu protokol uyarınca hastalara ilaç temini karşılığında ücretini de SGK'dan tahsil etmeye başladığını, Kurumun 3.524,99 TL bedelli reçetenin protokol hükümlerine aykırı düzenlendiği gerekçesiyle hakkında cezai şart uyguladığını, Kuruma yapmış olduğu yazılı ve sözlü müracaatlara rağmen cezai şartın uygulanmasına ilişkin hiçbir bilgi verilmediğini, cezai şart uygulamasının protokole aykırı olduğunu ileri sürerek davanın kabulü ile 17.11.2016 tarihli yapılan tebligata esas 3.524,9 TL reçete tutarı, 35.249,90 TL cezai şart tutarı olmak üzere toplam 38.774,89 TL borcu olmadığının tespitine, uyarı ihtarının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı; davacının, ilaç teminine ilişkin protokol hükümlerini ihlal ettiğini ve bu sebeple protokolün 4.3.6 ncı maddesi uyarınca reçete bedeli ile protokolün 5.3.10 uncu maddesi uyarınca 10 ... tutarında cezai şart uygulandığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. Şanlıurfa 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/254 E., 2017/457 K. sayılı ilamıyla; yetki yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
2. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesinin 2018/910 E., 2018/770 K. sayılı ilamıyla; Şanlıurfa Mahkemelerinin de yetkili olduğundan yargılamaya devamla esas hakkında karar vermesi gerekirken yazılı şekilde yetkisizlik kararı verilmesi usul ve yasaya uygun olmadığından, istinaf başvurusunun kabulüne, kararın kaldırılmasına, mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
3. Mahkemenin 2018/192 E., 2019/317 K. sayılı kararıyla; davacının davasının kabulüne, davacının, 88973858/shs-2/15.776.493 sayılı işleme konu 3.524,99 TL reçete bedeli ile 35.249,90 TL cezai şart toplamı olan 38.774,89 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
4. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesinin 2019/3742 E., 2021/1400 K. sayılı ilamı ile, davalı Kurumdan sadır CD'nin fiziki çıktısının dosya arasına alınması, savcılık dosyasının akıbetinin sorularak eczane çalışanları yönünden denetimin sağlanması ve davaya konu işleme ilişkin somut verilerin temini ile değerlendirme sonucuna göre, ayrıca davanın istirdat davasına dönüştüğü gözetilerek hüküm tesisi, bunun yanında sahte reçete bedelini kurumun karşılamak zorunda olmadığının da dikkate alınması, bu bağlamda belirlenen tahkikat eksikliği hüküm sonucunu etkiler mahiyette olduğundan HMK 353/1-a-6 gereğince kararın sair istinaf sebepleri incelenmeksizin kaldırılmasına karar verilmiştir.
5. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı Kurumun, Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığının 11.03.2016 tarihli ve 104606/05/SR/01 sayılı raporu dayanak yapılarak davacı hakkında, davacının Kuruma fatura ettiği ve toplam değeri 3.524,99 TL olan dört adet reçetenin, sahte olarak düzenlendiği gerekçesiyle, davacı hakkında protokolün 4.3.6 ncı ve 5.3.10 uncu maddeleri uyarınca reçete bedelleri ile reçete bedellerinin on ... cezai şart olmak üzere toplam 38.774,89 TL'lik işlem tesis edildiği, Kurum kayıtları, işleme dayanak rapor ve dosya kapsamına göre, davacıya atıfla aleyhine tesis edilen işlemin dayanağı olan sahtecilik eyleminin ne şekilde gerçekleştiği, davacının veya çalışanlarının bu olaya dahil olup olmadığı, ne şekilde olduğu, kasdı veya ihmalleri olup olmadığı hakkında bir vakıa ileri sürülmediği gibi, Kurumun konu hakkında davacının cezai yönden takibi için yapılmış şikayette bulunulduğu iddia edilmediği ve ayrıca şikayet dilekçesi incelendiğinde davacının şikayet edilmediğinin anlaşıldığı ve ayrıca dayanak müfettiş raporunda davacı hakkında suç duyurusunda bulunulmasının istenildiği yönünde açık bir görüşün bulunmadığı, bununla birlikte davacının çalışanlarının da şüpheli olarak soruşturma dosyasından yer almadığı, yargılama sırasında dava konusu uyuşmazlığa ilişkin olarak davacının hakedişinden toplamda 44.165,70 TL kesinti yapıldığı ve menfi tespit davasının istirdata dönüştüğü, reçetelerin sahteliğinin de tespit edilemediğinden yapılan toplam kesintinin iadesinin gerektiği ve davalının kesinti tarihi itibariyle mütemerrid olduğu gerekçesiyle açılan davanın kabulüne, alacak miktarı olan 44.165,70 TL'nin kesinti tarihi olan 10/08/2018 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı istinaf dilekçesinde, davalı Kurum soruşturma raporunda protokol hükümlerini ihlal etmiş olması sebebiyle yersiz ödeme yapılan sahte olan reçete tutarı 3.534,99 TL'nin yasal faizi ile tahsil edilmesi ve protokolün ilgili maddesi uyarınca reçete bedelinin 10 ... tutarında yani 35.249,90 TL cezai şart uygulanması ile toplamda 38.774,89 TL'nin tahsil edilmesine karar verildiğini, davacı eczane ile yapılan sözleşmeye aykırı davrandığını, sahte reçeteleri faturalandırdığını, mahkeme tarafından her ne kadar ilgili ihmalin ve kastın ne şekilde gerçekleştiğinin belirlenemediği belirtilmişse de bu durumun hukuki hiç bir temelinin olmadığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunun dayanağının ise eczacının reçetelerin sahte olduğunu bilmemesini gösterdiğini, hukuki dayanaktan yoksun tamamı ile soyut bir rapora dayanılarak haksız davanın kabulüne yönelik hüküm tesis edilmesinin usul ve yasaya aykırılık teşkil ettiğini, davacı eczacının reçetelerin sahte olup olmadığını anlayabilecek kadar işi bilmesi ve ihmali davranmaması gerektiği hususlarının mahkemece ve bilirkişi tarafından göz ardı edildiğini, bu nedenlerle verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek; ilk derece mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosyanın kaldırma kararına konu tahkikat eksiklikliklerinin giderilmesi ve de dosyada bulunan delillerin takdirinde hata yapılmadan, iddia ve savunma ile birlikte hukuka uygun şekilde değerlendirilmesi suretiyle, dairece benimsenen yasal ve hukuksal gerekçelere ve maddi delillere dayandırılarak verilmiş olduğu anlaşılmakla, usul ve yasaya uygun olduğu tespit edilen karara karşı istinaf sebepleri yerinde bulunmadığından davalı tarafın istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı istinaf dilekçesinde bildirdiği sebepleri tekrar ederek, temyiz itirazında bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, Sağlık Alım Hizmet Sözleşmesinden kaynaklı, sahte reçete faturalandırılmasından mütevellit cezai şart ve fatura tutarına ilişkin kesintiden dolayı borçlu olmadığının tespiti ve iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2016 yılı Eczane Protokolü'nün 5.3.10 uncu maddesi şöyledir; "Eczacı ya da eczane çalışanlarınca Kurumu Zarara uğratmak amacıyla kasıtlı olarak Kuruma sahte ilaç fiyat küpürü/sahte karekod, sahte reçete veya sahte rapor fatura edildiğinin tespiti halinde Reçete bedelinin 10 ... tutarında cezai şart uygulanarak uyarılır. Tekrarı halinde reçete bedelinin 20 ... ... tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 1 yıl süre ile sözleşme yapılmaz. "
2. Aynı Protokolün 6.17 nci maddesi ise; "Bir fatura dönemi için uygulanacak cezai şartın hesaplanması reçete bazında yapılır. Bir reçetede birden fazla usulsüz fiil tespit edilmesi durumunda cezai şartların en yüksek olanı esas alınır. Bir fatura döneminde birden fazla cezai işlem gerektiren reçete tespit edilmesi halinde belirlenen cezai şatlar, her bir reçetedeki tespit için ayrı ayrı hesaplanıp bu bedeller toplanmak sureti ile tahsil edilir." şeklinde düzenlenmiştir.
3. Aynı Protokolün 4.3.6 ncı maddesi; "Protokolün 5.3. maddesindeki fiillerin tespit edildiği reçetede fiili ilgilendiren reçete veya ilaç bedelleri ödenmez. Kurumca yapılan yersiz ödemeler varsa, ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte eczacının kurumda tahakkuk etmiş alacağından mahsup edilir. Eczacının alacağının yersiz ödeme tutarını karşılamaması veya alacağının olmaması halinde genel hükümlere göre tahsil edilir." şeklindedir.
3. Değerlendirme
Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirmesi ile yukarıda yer verilen hukuk kuralları ve protokol hükümlerine, temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere ve temyiz edenin sıfatına göre, davalı vekili tarafından ileri sürülen temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.