"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1444 E., 2022/1621 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/15 E., 2022/103 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; davalı ile resmi bir evlilik olmaksızın 12 senedir birlikte karı ... gibi yaşadıklarını, ...'de ikamet ettiğini, davalıya 2017 yılında elden olmak kaydıyla 72.000 ... Frangı ...'de davalının evinde borç verdiğini, davalının bu parayı inkar ettiğini, parayı isteyince davalının bu ilişkiyi sonlandırdığını, davalının yakınlarının bu paranın elden verildiğine şahit olduğunu, davalının 72.000 ... Frangının şimdilik 1.000 TL'lik kısmını ödemeye mahkum edilmesine, fazlaya dair haklarının saklı tutulmasına, alacak taleplerine dava tarihinden itibaren yasal faize hükmolunmasına yargılama giderlerinin davalı üzerine tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde; davacının böyle bir alacağı olmadığını, yemin teklifini kabul ettiğini, tanık dinletme taleplerinin ve açılan davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalının davacının tanık dinletme talebine açık muvafakati olup, somut olayda davalı ikinci cevap dilekçesi ile davacının tanık dinletme talebine muvafakat etmediğinden davacı tanıkları dinlenmediği, davacı iddiasının ispatı bakımından herhangi bir senet yahut yazılı delil başlangıcı ibraz etmediği, ayrıca yemin deliline dayanmadığı, bu bağlamda davanın ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı istinaf başvuru dilekçesinde; önceki beyanlarını tekrarla, davalı ile resmi bir evlilik olmaksızın 12 senedir birlikte yaşayan hayat arkadaşı olduklarını, bu birlikteliğe bağlı olarak karı ... gibi yaşadığını, dava konusu alacağın her ne kadar miktar olarak senetle ispat sınırında görünse de alacağın ispatı yönünde tanık delili ile ispat yoluna gidilebileceğini, dava konusu uyuşmazlık noktasında davalıya yemin teklifinde bulunulmadan huzurdaki davanın karar bağlanmasının hukuka aykırı olduğunu, yerel mahkeme kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; ilk derece mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosyadaki belgelere, duruşma sürecini yansıtan tutanaklara, beyanlara, ilk derece mahkemesi kararında davanın esasıyla ilgili hükme etki edecek tüm delillerin toplanmasına, kanunun olaya uygulanmasında ve gerekçede hata edilmemesine, ihtilafın doğru olarak tanımlanmasına, ispat yükü üzerinde bulunan davacı tarafın ilk derece mahkemesindeki yargılama aşamasında yemin deliline dayanmamış olmasına, istinaf aşamasında ilk derece mahkemesinde usulüne uygun şekilde ileri sürülmeyen delillere dayanılamayacak olması da dikkate alındığında, davanın reddine karar verildiğine dair gerekçeleri içeren inceleme konusu kararın usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin yerinde bulunmayan istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nun 353/1-b.1 ... maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı istinaf dilekçesinde bildirdiği itirazları tekrar ederek, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı karşı temyiz dilekçesinde, vekalet ücreti takdir edilmediğinden, kararın bu yönüyle bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalının davacıdan nakit olarak aldığı yabancı para borcunu ödemediği iddiasına dayalı alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 190, 191, 203/1-a-b maddeleri şöyledir; "Madde 190- İspat yükü, kanunda ... bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir."
"Madde 191- Diğer taraf, ispat yükünü taşıyan tarafın iddiasının doğru olmadığı hakkında delil sunabilir. Karşı ispat faaliyeti için delil sunan taraf, ispat yükünü üzerine almış sayılmaz."
"Madde 203- (1) Aşağıdaki hâllerde tanık dinlenebilir:
a) Altsoy ve üstsoy, ..., eşler, kayınbaba, kaynana ile gelin ve damat arasındaki işlemler.
b) İşin niteliğine ve tarafların durumlarına göre, senede bağlanmaması teamül olarak yerleşmiş bulunan hukuki işlemler."
2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 6 ncı maddesi şöyledir; "Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür."
3. Değerlendirme
1. Davacının temyiz dilekçesinin incelenmesi yönünden; tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirmesi ile yukarıda yer verilen hukuk kurallarına, temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere, yemin deliline dayanmamış olmasına göre, davacı vekili tarafından ileri sürülen temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2. Davalının temyiz dilekçesinin incelenmesi yönünden; tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirmesi ile yukarıda yer verilen hukuk kurallarına, temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere ve her ne kadar davalı vekili tarafından avukatlık vekalet ücretine ilişkin karşı temyiz talebinde bulunulmuşsa da, istinaf aşamasında ileri sürülmeyen sebeplerin temyiz aşamasında ileri sürülemeyeceğinin anlaşılmasına göre, davalı vekili tarafından ileri sürülen temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davalıya yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz harcının temyiz eden davacıya istek halinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.