"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1887 E., 2022/1570 K.
DAVA TARİHİ : 14.01.2022
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/81 E., 2022/321 K.
Taraflar arasındaki sözleşmenin feshi, bedel iadesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; davalı ... Belediyesinin ... İli, ... İlçesi, ... Mahallesi, M28b24a pafta, 27108 ada, 1 parselde kayıtlı arsa üzerine “... Belediyesi ... ... Konutları Projesi” adı altında bir toplu konut projesi yapılması için dava dışı ... A.Ş. ile anlaştığını, bunun üzerine davalı ile yüklenici arasında ... 8 inci Noterliğinin 20.06.2006 tarih ve 21122 yevmiye numaralı Kat Karşılığı İnşaat Yapımı İşine ait sözleşmesi akdedildiğini, söz konusu projenin faaliyete geçmesi ile birlikte de özellikle davalı Belediyenin gerek internet sitesi üzerinden ve gerekse de tüm yazılı sözlü ve görsel basın aracılığı ve çeşitli kataloglarla yoğun bir reklam çalışması başlattığını, davalı Belediyenin yaptığı bu reklam ve tanıtım çalışmalarında ağırlıklı olarak söz konusu projenin kataloğunda ... Belediyesi öncülüğünde olduğunun belirtildiğini, projenin inşaat ruhsatının da davalı ... Belediyesine ait olduğunu, dönemin Belediye Başkanı ...’nun bizzat reklamlarda yer alması ve özellikle projenin mimarının ... Belediyesi olması sebebi ile ... ... Konutları projesine karşı haklı bir güven oluştuğunu, bu haklı güven duygusu nedeni ile ... ... Konutlarından Ticaret Merkezi B blok 4 numaralı dükkanı 415.000,00 TL bedel karşılığında satın aldığını ve dava dışı ... A.Ş. ile arasında 23.05.2008 tarihli satım sözleşmesi akdedildiğini, sözleşmenin 9 uncu maddesine göre; söz konusu gayrimenkulün en geç 30.06.2009 tarihine kadar teslim edilmesi hususunda anlaşmaya varıldığını ancak sözleşme ile kararlaştırılan tarihin üzerinden yaklaşık 12 yıl geçmesine karşın söz konusu gayrimenkulün halen teslim edilmediğini, projenin tamamlanmasının mümkün olmadığını, davalı yüklenicinin işi yarım bırakarak mahalden terk ettiğini, halen temeli atılmayan bloklar bulunduğunu, davalı Belediyenin 17.08.2011 tarihli Encümen Kararı ile de söz konusu projenin yapılması ile ilgili olarak dava dışı şirket ile yapılmış olan kat karşılığına ait inşaat yapım sözleşmesini feshederek, proje kapsamındaki bütün menkul ve gayrimenkullerin mülkiyetini de kendisine geçirdiğini ileri sürerek, satım sözleşmesinin feshinin tespitine, sözleşmenin bedelleri olarak ödenmiş olan 415.000,00 TL’nin denkleştirici adalet kurallarına göre ilk ödeme tarihindeki alım gücüne ulaştırılarak ödeme tarihinden itibaren işleyecek olan en yüksek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde; davaya konu sözleşmenin 01.01.2011 tarihinde imzalandığını, davanın zamanaşımına uğradığını, ... A.Ş. iflas etmiş olduğundan ... 21. İflas Dairesinin davaya dahil edilmesi gerektiğini, dava dışı ... A.Ş. ile arasında sözleşmesi bulunmadığından husumet yöneltilemeyeceğini, davacı ile yüklenici şirket arasındaki sözleşmelerin geçersiz olduğunu, güven sorumluluklarının bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. ... 1. Tüketici Mahkemesinin 2022/25 E., 2022/32 K. sayılı kararıyla; taraflar arasındaki ihtilaf konusu malın "dükkan" vasfında olduğu, ihtilaf konusu taşınmazın vasfı itibariyle 6502 sayılı TKHK. m.3/1-h'de tanımlanan konut veya tatil amaçlı vasıflı taşınmaz mallardan olmadığı gibi davacının da aldığı taşınmazı işyeri olarak yani ticari olarak kullanacağı veya bu şekilde ticari olarak kullandıracağı dikkate alınarak 6502 sayılı TKHK kapsamında davacının tüketici sıfatına sahip olmadığı, davaya bakmakla görevli mahkemenin ... Asliye Hukuk Mahkemeleri olduğu gerekçesiyle, davanın göreve ilişkin dava şartı yokluğu nedeniyle usûlden reddine
karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; TBK madde 146 "Konunda aksine bir hüküm bulunmadıkça her alacak on yıllık zamanaşımına tabidir" devam eden TBK madde 149 "Zamanaşımı alacağın muaccel olmasıyla işlemeye başlar. Alacağın muaccel olmasının bir bildirime bağlı olduğu hallerde, zamanaşımı bu bildirimin yapılabileceği günden işlemeye başlar." hükümlerinin düzenlendiği, buna göre zamanaşımı süresinin borcun muaccel olması veya ifanın imkansızlaştığı tarihten itibaren 10 yıl olduğu, somut olayda, yüklenici ... ... İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile arsa sahibi ... Belediyesi arasındaki sözleşmenin 17.08.2011 tarihinde feshedildiği, zamanaşımının ifa imkanının ortadan kalktığı yani ... Belediyesi ile ... A.Ş arasındaki sözleşmenin feshedildiği 17.08.2011 tarihinden itibaren başlayacağı, dava tarihi itibari ile 10 yıllık sürenin geçmiş olduğu gerekçesiyle davanın zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı istinaf başvuru dilekçesinde; 17.08.2011 tarihli feshin usulüne aykırı olduğunu, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin mahkeme kararı ile ya da müteahhit ve arsa sahiplerinin anlaşması neticesinde feshedilebildiğini, fesih tarihinin şirketin iflas ettiği tarih olan 06.05.2014 tarihi olması gerektiğini, feshin kendisine bildirilmediğini, hukuken geçerli bir fesih bulunmadığını, covid-19 ve arabuluculuk görüşmeleri nazara alında zamanaşımı süresinin dolmadığını, Tüketici mahkemesi tarafından verilen görevsizlik kararı üzerine Asliye Hukuk Mahkemesinde harç ödemesi yapılması için süre verilmeden hüküm kurulduğunu belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosya kapsamına ve toplanan delillere göre, mevcut delillerin takdirinin ve kararın dayandığı gerekçenin usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle; davanın zamanaşımı nedeniyle reddine dair verilen ilk derece mahkemesi kararına karşı davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b-1 inci maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı istinaf dilekçesinde bildirdiği itirazları tekrar ederek, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, harici satış sözleşmesinden kaynaklı sözleşmenin feshi ve bedel iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 146 ncı maddesi; “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, her alacak on yıllık zamanaşımına tabidir.” şeklindedir.
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere, dava tarihi itibariyle 10 yıllık zaman aşımı süresinin dolmuş olduğunun anlaşılmasına göre, davacı tarafından ileri sürülen temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.10.2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.