"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/26 E., 2022/90 K.
Taraflar arasındaki sözleşmenin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ... vekili ile bir kısım davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece verilen 25.10.2023 tarihli ve 2023/1107 E., 2023/2896 K. sayılı ilamıyla Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Davalılar vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... vekili; müvekkilinin vasisi olduğu ...'in vesayet altına alınmadan önce demans ve parkinson hastalıklarının tedavisini gördüğünü, 1982 yılında da kısıtlandığını ancak sonrasında 1983 yılında kısıtlama kararının kaldırıldığını, o zamandan bu yana fiil ehliyetini haiz olmadığını, ...'İn bu sağlık durumundan faydalanan davalıların vekalet alarak bu aldıkları vekaletle birbirlerine davacının mal ve haklarını satış suretiyle aktardıklarını, yapılan işlemler önncesinde tek bir doktordan usulsüz şekilde fiil ehliyetinin yerinde olduğuna ilişkin raporlar aldıklarını, bu raporların babasının gerçek sağlık durumunu yansıtmadığını, bu nedenle davalı ... tarafından fiil ehliyetine sahip olmayan ...'ten alınan 15.09.2010 tarihli vekaletname ile ...'e ait dosya alacağının diğer davalı ...'a temlikine ilişkin Üsküdar... Noterliğinin 16.09.2010 tarihli temliknamesinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili; vesayet altına alınan ...'in, iptali istenen temlikname ve vekaletname düzenlenirken fiil ehliyetine sahip olduğunu ve vesayet altında olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 05.11.2015 tarihli ve 2013/166 E., 2015/457 K. sayılı kararıyla; Adli Tıp Kurumu raporuna göre ...'in ...'a vermiş olduğu vekaletname tarihi ve temlik sözleşmesinin düzenlendiği 16.09.2010 tarihi itibariyle akli melekelerinin yerinde olduğunun sabit olduğu gerekçeleriyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 05.11.2015 tarihli ve 2013/166 E., 2015/457 K. sayılı kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 23.01.2019 tarihli ve 2018/6889 E. 2019/551 K. sayılı ilamıyla; "Mahkemece, Adli Tıp Kurulundan alınan raporda 16.09.2010 tarihinde temlik edenin fiili ehliyetinin yerinde olduğu kanaati bildirildiği, başka bir dosyada alınan Adli Tıp Kurul raporunda davacının 2011 yılında fiili ehliyete sahip olmadığı, sonrasında alınan Genel Kurul raporunda ise kişinin fiili ehliyetine sahip olduğu sonucuna varıldığı, benzer dosyalarda alınan raporlar arasında çelişkiler olduğu, ...'in vekalet verdiği ve temlikname düzenlendiği tarihlerde fiili ehliyetine sahip olup olmadığı konusunda Üniversitelerin ilgili ana bilim dallarında çalışan konusunda uzman bilirkişilerden bilirkişi raporu alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesinin doğru görülmediği'' gerekçesi ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bilirkişilerce sunulan 01.11.2021 tarihli raporda 1928 doğumlu, 22.03.2016 tarihinde vefat eden ... hakkında sözleşmenin yapıldığı tarihin öncesinde, sözleşmenin yapıldığı gün ve sonrasında farklı hastanelerden verilen çok sayıda “fiil ehliyetini haiz olduğuna dair” raporların mevcut olduğunun görüldüğü, demans tanısı ile ilgili en eski kayıtların 27.07.2010 tarihinde olduğu ve bunun sözleşmenin yapıldığı tarihe teşmil ettirilemeyeceği, sözleşmenin yapıldığı 19.08.2009 tarihinde fiil ehliyetinin tam olduğu tıbbi kanaatinin oluştuğunun belirtildiği, hile, aldatma ve gabin iddiaları yönünden de dosyada bozma öncesinde yapılan yargılamada da taraflara delillerini sunmak üzere kesin sürelerin verildiği, mevcut deliller birlikte değerlendirildiğinde davacı yanın asıl dayanakları olan ehliyetsizliğe ilişkin iddialarının soyut nitelikte olduğunun bilirkişi raporu ile sabit olduğu, ehliyet haricindeki sair iddiaların da mevcut delil durumu ile ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı ... vekili ve bir kısım davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı ... vekili; temlik işleminin fiil ehliyeti, hile, aldatma ve gabin nedeniyle de iptali istendiği halde fiil ehliyetine ilişkin rapor aldırıldığını, diğer iddialar yönünden değerlendirme yapılmadığını, Mahkemeden bu konuda keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasının istendiğini, vekil tayin edilen kişinin vekaletnemeden bir gün sonra temlikname ile kendi öz kardeşi lehine kazandırıcı işlem yaptığını, aldatma ve hile unsurlarının bulunduğunu, ehliyetsizlik konusunda yapılan inceleme sonucunda, hile, gabin ve aldatma gibi irade sakatlıklarının bulunup bulunmadığının da değerlendirilmesi gerektiğini belirterek hükmün bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Bir kısım davacılar vekili; Muris ...'in parkinson hastası olduğunun, SGK kayıtlarında yer alan ve yeni elde edilen 11.10.2010 tarihli raporla sabit olduğunu, temlikname işleminin;ehliyetsizlik, gerçekte bir bedel ödenmediği için muvazaa, hile ve gabine dayanarak iptalinin istendiği fiil ehliyeti bulunduğu kanaatine varıldığında diğer iddialarının araştırılması gerekirken bu hususlarda bir araştırma yapılmadığını, temlik edilen ipoteğin gerçek bedelinin belirlenmesi için bilirkişi incelemesi yaptırılıp temlik bedeli ile kıyaslanması gerektiğini belirterek hükmün bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 25.10. 2023 tarihli ve 2023/1107 E., 2023/2896 K. sayılı ilamıyla, davacı ... vekili ve bir kısım davacılar vekilinin sair temyiz itirazları reddedildikten sonra, mahkemece; bozma ilamı doğrultusunda Üniversitelerin ilgili ana bilim dallarında çalışan konusunda uzman bilirkişilerden 01.11.2021 tarihli rapor alınmış ve bu rapora göre hüküm tesis edilmiş ise de davada iptali talep edilen 16.09.2010 tarihli temlikname ve dayanağı olan 15.09.2010 tarihli vekaletname tarihi itibariyle ...'in fiil ehliyetini haiz olup olmadığının incelenmesi gerekirken, hataen 19.08.2009 tarihi itibariyle fiil ehliyetini haiz olup olmadığı noktasında değerlendirmeleri içerir rapor düzenlendiği, bu nedenle raporun hükme elverişli olmadığı, Mahkemece, önceki bozma ilamında belirtilen raporlar irdelenecek şekilde, davada iptali talep edilen 16.09.2010 tarihli temlikname ve dayanağı olan 15.09.2010 tarihli vekaletname tarihleri itibariyle ...'in hukuki işlem ehliyetine sahip olup olmadığı noktasında Üniversitelerin ilgili ana bilim dallarında çalışan konusunda uzman bilirkişi heyetinden denetime uygun ek rapor alınarak sonuca uygun karar verilmesi gerektiği belirtilerek karar bozulmuştur.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davalılar vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davalılar vekili; bozma ilamının eksik ve yetersiz incelemeye dayalı olduğunu, murisin akli dengesinin yerinde olduğunun ispat edildiğini, diğer dosyalarda alınan Adli Tıp Kurulu ve Adli Tıp Genel Kurulu raporları ile kısıtlı ...'in 24.06.2011 tarihinde fiil ehliyetini haiz olduğunun belirlendiğini, 01.11.2021 tarihli raporda ise murisin sözleşmenin yapıldığı 19.08.2009 tarihinde fiil ehliyetine haiz olduğunun belirtildiğini, bozma ilamının usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek; Mahkeme kararının onanmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; kısıtlı tarafından verilen vekaletname ile düzenlendiği iddia edilen temlik sözleşmesinin, ehliyetsizlik, gabin, hile ve aldatma nedeniyle iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı ile 04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları.
3. Değerlendirme
Somut uyuşmazlıkta; tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine ve özellikle Mahkemece bozma ilamı uyarınca Üniversitelerin ana bilim dallarında çalışan konusunda uzman bilirkişi heyetinden alınan 01.11.2021 tarihli raporda davada iptali talep edilen 16.09.2010 tarihli temlikname ve yine bu temliknamenin dayanağı olan 15.09.2010 tarihli vekaletname tarihleri itibariyle ...'in fiil ehliyetini haiz olup olmadığının incelenmesi gerekirken, hataen 19.08.2009 tarihi itibariyle fiil ehliyetine haiz olup olmadığının değerlendirildiğinin anlaşılmasına göre, davalılar vekilinin karar düzeltme taleplerinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar vekilinin karar düzeltme talebinin REDDİNE,
Aşağıda yazılı para cezasının karar düzeltme isteyene yükletilmesine ve fazla alınan karar düzeltme harcının da istek halinde düzeltme isteyene iadesine,12.09.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.