"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1926 E., 2023/1615 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kocaeli 1. Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/2196 E., 2021/1183 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; taraflar arasında düzenlenen 26.10.2016 tarihli kira sözleşmesi açık hava reklam üniteleri ile otobüs durak yerlerinin 10 yıl süreyle müvekkiline kiraya verildiğini, sözleşmede kira bedelinin ilk iki yıl için aylık peşin, 3. yıl ve sonraki yıllarda ise yıllık peşin olarak ödeneceğinin kararlaştırıldığını, sözleşmenin 3. yılında, aylık kira bedelinin yapılan artışlarla birlikte 588.763,34 TL olduğunu, son dönemde baş gösteren ekonomik kriz ve bu krizin 2018 yılında yarattığı koşulların şirketler açısından katlanılması zor hale geldiğini, müvekkilinin maliyetlerinin katlanarak arttığını, bunun karşısında gelirlerinin ise düştüğünü, müvekkilinin içinde bulunduğu ekonomik şartlar karşısında sözleşmenin 3. yılına gelinmiş olması ve sözleşme gereği bedelin yıllık peşin ödenecek olmasının aşırı ifa güçlüğü yaşamakta olan müvekkili açısından katlanılmaz bir hal aldığını, sözleşme bedelinin yıllık peşin olarak ödenmesinin müvekkilinin mahvına sebebiyet vereceğini ileri sürerek; 26.10.2016 tarihli kira sözleşmesinin ödeme şartlarını belirleyen maddesinin uyarlanarak kira bedellerinin 3. yıl ve takip eden yıllarda da aylık peşin ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; dava konusu kira dönemi, kira artış oranı ve kira bedelini ödeme şeklinin sözleşmeyle açıkça kararlaştırıldığını ve tarafların serbest iradeleri ile karşılıklı imzalandığını, uyarlama koşullarının gerçekleşmediğini, davacı tarafından ekonomik koşulların öngörülebilir olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; gelirlerde düşüş meydana gelmesinin ödeme gününün değiştirilerek sözleşmenin uyarlanmasını gerektiren başlı başına taraflarca öngörülemeyen olağanüstü bir hal olarak kabulü mümkün olmadığı, tacir sıfatına haiz olan, davacının basiretli bir tacir gibi davranmakla yükümlü bulunduğu, sözleşmenin tarafı olan diğer kişilerden farklı olarak meydana gelebilecek değişimleri açıkça öngörmüş olması gerektiği, sözleşmenin devamının taraflardan beklenilemeyecek ölçüde ağırlaşmış olduğuna ilişkin objektif bir değişikliğe dair delil bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiş; karara karşı, davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
IV. İSTİNAF
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayılı belirtilen kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinde dayanılan delillerle, delillerin tartışılması sonucu maddi olay ve hukuki değerlendirmede usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığı, avukatlık ücretinin nispi olarak takdir edilmesinde bir usulsüzlük olmadığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davalı yararına dava tarihindeki yıllık kira bedeli üzerinden nispi vekalet ücretine hükmedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, sözleşmenin uyarlanmasına ilişkin kural ve yöntemler dikkate alınmadan, deliller toplanmadan, tarafların iddia ve savunmalarına yönelik olarak keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmaksızın eksik inceleme sonucu karar verildiğini, 2018 yılı ekonomik krizinin tabi bir sonucu olarak, üçüncü kişilerin reklam verme eğilimlerinde önemli ölçüde azalma olduğu, müvekkilinin sözleşmeden elde etmeyi beklediği fayda ve gelirin azalmasına karşılık, maliyetlerinin artış gösterdiği ve kira bedelinin yıllık peşin olarak ödenmesine ilişkin koşulun, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 138. maddesi anlamına aşırı ifa güçlüğü doğurduğu ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, kira sözleşmesinin, kira bedelinin yıllık ödeneceğine ilişkin ödeme şartlarını düzenleyen hükmünün kira bedellerinin aylık ödenmesi şeklinde uyarlanması istemine ilişkindir.
Temyiz olunan kararda belirtilen gerekçeye, ekonomik koşullardaki değişikliğin tacir olan davacı bakımından öngörülemez olduğundan söz edilemeyecek olmasının, uyarlama koşullarının oluşmamasını, sözleşme hükmünün uyarlanmasına ilişkin davada yıllık kira bedeli üzerinden davalı lehine nispi vekalet ücretine hükmedilmesinde bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre, davacının temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370/1 maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 11.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.