"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/29 E., 2024/24 K.
Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar, davalı ... A.Ş. vekili ile davalı ... Mam. Paz. İma. San. Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin davalı ... şirketinden 29.07.2013 tarihinde 54.114,76 TL bedelle davaya konu Renault Capture marka aracı satın aldığını, aracın teslim alınmasından 3 ay sonra otomatik şanzıman/vites sisteminde arıza yaşanması nedeniyle 12.11.2013 tarihinde şanzıman sisteminin tamamen değiştirildiğini ancak kısa bir süre sonra aynı arızanın nüksetmesi nedeniyle 04.04.2014 tarihinde ikinci defa şanzıman değişikliği yapıldığını, aynı sorunun üçüncü kez tekrarlaması nedeniyle davalının Bursa'da bulunan servisinden 02.07.2014 tarihinde randevu alındığını, ancak İstanbul'a taşınması nedeniyle bu randevuya gidilemediğini, aracın satın alındığı tarihten kısa bir süre sonra ortaya çıkan, tamir ve değişimlere rağmen giderilemeyen bu arıza nedeniyle gizli ayıplı olduğunu ileri sürerek, aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Mais Motorlu Araç Şirketi vekili; davaya konu aracın üreticisi ve satıcısının müvekkili şirket olmadığını, müvekkili şirketin sadece Renault markanın dağıtıcısı olduğunu, üretici sıfatında olmadıklarını, davacının, ayıp ihbar yükümlülüğünü yasal süresi içerisinde yerine getirmediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Şirketi vekili; 22.10.2015 tarihli ihtarnamenin müvekkili şirkete tebliğ edilene kadar müvekkili şirkete yapılmış bir ayıp ihbarının bulunmadığını, bu ihbarın şanzımanda meydana geldiğini iddia ettiği arızadan otuz gün sonraki tarih olan 02.08.2014 tarihinde olması gerektiğini, şanzımanın iki kez değiştirildiğini, şanzımanda meydana geldiği iddia edilen arızadan sonra aracın 28.08.2014, 03.07.2015 ve 19.11.2015 tarihlerinden sonra üç kez daha servise alındığını, ancak davacının şanzımanında bir sorun olduğuna dair şikayette bulunmadığını, var olduğunu iddia ettiği arızanın onarımı için bir talebi olmadığını, araçta meydana geldiği iddia edilen arızanın davacı tarafından öğrenildiği tarihten 477 gün sonra ihtaratın yapıldığını, ihtarın ise müvekkili şirkete 483 gün sonra tebliğ edildiğini, müvekkili şirkete tebliğ tarihine kadar yapılmış bir ayıp ihbarının bulunmadığını, ihtarın tebliğ tarihinin 28.10.2014, davanın açılış tarihinin ise 22.01.2016 olduğunu, davanın 30 günlük zamanaşımı süresi geçtikten sonra açıldığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 28.03.2016 tarihli kararıyla; tüketicinin 4. maddede düzenlenen seçimlik haklardan onarım hakkını kullandıktan sonra malın ayıpsız misliyle değiştirilmesini isteyebilmesi için garanti süresi içerisinde kalmak kaydıyla 1 yıl içerisinde en az 4 defa veya garanti süresi içerisinde 6 defa malın arızalanması ile birlikte aynı zamanda bu arızanın maldan yararlanamamayı sürekli kılması gerektiği, somut olayda davacının aracının iki kez şanzıman arızası nedeniyle onarım gördüğü, davacının seçimlik hakkını bu şekilde kullandığı, ancak malın üçüncü kez arızalandığı ifade edilmesine rağmen bu hususun ispat edilemediği, yönetmelikte aranan 4 defa arızalanma ve bununla birlikte maldan yararlanamamanın sürekli olması şartlarının gerçekleşmediği, sunulan servis kayıtlarından da anlaşılacağı üzere, araç halen davacı tarafından kullanılıp rutin servis kontrollerinin de yaptırıldığı, davacının, malın onarılması seçimlik hakkını kullanması nedeniyle artık misliyle değiştirilmesi seçimlik hakkını kullanması için yasal şartların oluşmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
Mahkemenin 28.03.2016 tarihli kararının süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 19.12.2017 tarihli ve 2016/16076 Esas, 2017/12704 Karar sayılı ilamıyla; araçta yapılan onarıma rağmen davacının ayıbın giderilmediği iddiası karşısında araçtaki arızanın üretimden kaynaklı gizli ayıp niteliğinde olup olmadığı ve bu arızanın maldan yararlanmayı sürekli kılıp kılmadığı hususlarında uzman ve tarafsız 3 kişilik heyetinden denetime elverişli rapor alınıp sonucuna uygun karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle karar, bozulmuştur.
Bozmaya uyan Mahkemenin 19.10.2021 tarihli kararıyla; bozma ilamı uyarınca 3 kişilik bilirkişi heyetinden alınan raporda, dava konusu araçta var olduğu iddia edilen ayıpların bulunmadığı, arızaya konu vitesle ilgili herhangi bir probleme rastlanmadığı, ileride çıkması muhtemel bir arızaya ilişkin belirtiye de rastlanmadığı, teknik cihazlar vasıtasıyla yapılan taramada da herhangi bir arıza kaydının bulunmadığı, davadan önce garanti kapsamında yapılan değişim ve onarımlar sonucunda araçta arıza kalmadığının belirtildiği, raporun hükme esas almaya elverişli olduğu, davalı tarafça davacının talebi üzerine ücretsiz olarak yapılan onarımların araçtaki ayıbı giderdiği ve davacının ayıpsız misli ile değişim hakkının doğmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bozmaya uyan Mahkemenin 19.10.2021 tarihli kararının süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 06.04.2022 tarihli ve 2022/1868 E., 2022/3258 K. sayılı ilamıyla; Mahkemece, davacının aracının vites kutusu(şanzıman) arızasından kaynaklı iki kez servise gittiği ve vites kutusunun değiştirildiği gözetilerek, yargılama sırasında yolda seyrederken daha önce servise gitmesinin nedeni olan şanzıman arızasından kaynaklı stop ettiği iddiası karşısında, iddia edildiği gibi bir arızanın olup olmadığı, böyle bir arıza varsa arızanın şanzımandan kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususunu belirleyecek mahiyette bilirkişiden önceki raporla mukayeseli olarak inceleme yapılıp denetime elverişli rapor alınıp sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
Bozmaya uyan Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu otomobilin sıfır kilometre satın alınmasından sonra beliren EDC tip çift kavramalı vites kutusu arızalarının kullanım hatasından kaynaklanmadığı, üretiminden kaynaklandığı, değişimi yapılmasına rağmen giderilemediği, ayıpsız emsallerine nazaran beklentileri ve kullanımı olumsuz etkilediği, belli bir kilometre ve süre ile kullanıldıktan sonra gizli ayıplı olduğunun anlaşılmasına göre, tüketicinin araca duyduğu güvenin sarsılması nedeniyle araçtan beklediği yararı sağlayamadığı gerekçesiyle, davanın davalılar ... A.Ş. ve ... Mam. Paz. İma. San. Tic. A.Ş yönünden kabulü ile 29.07.2013 tarihli fatura ile satışa konu 2013 model Renault Captur İcon 1.2. Turbo EDC 120 BG aracın davalılara iadesi ile aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesine, kararın infazı sırasında İcra İflas Kanunu 24. maddesinin icra müdürlüğünce res'en nazara alınmasına karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde davalı Mais vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... Şirketi vekili;
Zamanaşımı itirazlarının dikkate alınmadığını, denetime elverişli olmayan bilirkişi raporuna göre karar verildiğini, rapora itirazlarının nazara alınmadığını, araç şanzımanında onarım yapılmadığını, şanzımanın iki kez komple değiştirildiğini, araçta iki kez değişim yapıldığı halde şanzımanda arıza ortaya çıkmasının üretim hatasına bağlanmasının hatalı olduğunu, raporda araçta şanzıman değişimi yapılmadan önce var olan arızalar ile raporla tespit edilen iki arızanın neden kaynaklandığı, aynı parça ile ilgili olup olmadığına dair bir tespitin yer almadığını, öncelikle şanzımanın sökülmesi ve değerlendirmeye esas parçaların durumlarının tespiti gerektiğini, davacının seçimlik hakkını onarımdan yana kullandığını, ikinci değişim sonrası 7,5 yılı aşkın süre ve 90.000 kilometre sonrasında yapılan tespitle davacının araçtaki ayıbın giderilmediğine dair iddiasının doğru olmadığının ispat edildiğini, ikinci değişim sonrası meydana gelen arızanın kullanım hatası olduğunu ve müvekkili şirketin sorumlu tutulamayacağını, yine, şanzımanın ikinci kez tam olarak değiştirilmesi sonrasında ikinci değişimin müvekkili tarafından değil, başka bir yetkili servis tarafından yapıldığını, bu nedenle müvekkili yönünden illiyet bağının kesildiğini, araç gizli ayıplı kabul edilse dahi değer kaybına yol açmayan bir ayıbın sözleşmenin feshini ve aracın misli ile değişimini gerektirmediğini, ayıp oranında bedelden indirim uygulanabileceğini ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
2.Davalı Mais vekili;
1. Ayıp ihbarı süresinde yapılmadığından davacının seçimlik haklarını kullanamayacağını, aksi düşünülse dahi misli ile değişim koşullarının oluşmadığını, seçimlik hakkın kullanımında dürüstlük ilkesinin gözetilmesi gerektiğini, araçta bir değer kaybı olup olmadığı, araç üzerindeki takyidatların giderilmesi ve değer kaybı ile kullanım bedelinin araç bedelinden mahsup edilmesi gerektiğini, araç satıcısı olmayan müvekkili şirketin değer kaybından sorumlu tutulamayacağını, TKHK 11/2 maddesi uyarınca sözleşmeden dönme veya bedel indirimi haklarının sadece satıcıya yöneltilebileceğini, hakkaniyet ilkesinin gözetilmesi gerektiğini, nispi metod yöntemi ile değer kaybının belirlenerek ve ayıbın mahiyeti de dikkate alınarak karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, 29.07.2013 tarihli satış sözleşmesine konu aracın gizli ayıplı olması iddiasına dayalı aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesi istemine ilişkindir.
1.Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalılar vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz taleplerinin reddi gerekir.
2.Mahkemece, bozma sonrası alınan 13.11.2021 tarihli bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere dava konusu otomobilin sıfır kilometre satın alınmasından sonra beliren EDC tip çift kavramalı vites kutusu arızalarının kullanım hatasından kaynaklanmadığı, üretiminden kaynaklandığı, değişimi yapılmasına rağmen giderilemediği, ayıpsız emsallerine nazaran beklentileri ve kullanımı olumsuz etkilediği, belli bir kilometre ve süre ile kullanıldıktan sonra anlaşılmasına göre gizli ayıplı olduğu, tüketicinin araca duyduğu güvenin sarsılması nedeniyle araçtan beklediği yararı sağlayamadığı gerekçesiyle doğru değerlendirme ile misli ile değişim kararı verilmişse de aracın iadesine yönelik hüküm tesis edilirken her türlü takyidattan ari şekilde teslimine karar verilmediği anlaşılmakla, bu husus usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'a eklenen Geçici 3 üncü madde atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 438 inci maddesi uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalılar vekillerinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Temyiz olunan Mahkeme kararının hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinin hükümden çıkartılarak yerine ''Davanın davalılar ... A.Ş ve ... Mam. Paz. İma. San. Tic. A.Ş yönünden kabulü ile; 29.07.2013 tarih ve 740563 sayılı fatura ile satışa konu 2013 model H5FD403D005106 motor, ... şase numaralı, RENAULT marka CAPTUR İCON 1.2 TURBO EDC 120 BG aracın her türlü takyidatlardan ari şekilde davalılara iadesi ile aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesine'' ifadelerinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde temyiz edenlere iadesine,
6100 sayılı Kanun’un Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
16.01.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.