"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/78 E., 2022/117 K.
Taraflar arasında, İlk Derece Mahkemesinde görülen kira bedelinin tespiti davasının kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince kesin olarak verilen kararın kanun yararına temyizen incelenmesi Adalet Bakanlığı tarafından istenilmiş olmakla; Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalı Vakfa ait taşınmazda müvekkilinin kiracı olduğunu, müvekkilinin davalı ile imzaladığı 01.01.2018- 31.12.2018 tarihleri arasını kapsayan kira sözleşmesinde yıllık kira bedelinin 17.340,00 TL olarak belirlendiğini, taraflar arasında 2018 yılına ait sözleşme geçerli iken Bitlis Vakıflar Bölge Müdürlüğünün 21.05.2018 tarihli yazısı ile kira bedelinin aylık 7.000,00 TL’ye çıkarıldığının bildirdiğini, müvekkilinin 31.05.2018 tarihli dilekçesi ile itirazını bildirdiğini ancak bu itirazının 07.06.2018 tarihli yazı ile reddedildiğini, daha sonra Vakıflar Bölge Müdürlüğünün 25.09.2018 tarihli ihtarnamesi ile bir kısmı geçmiş dönemlere ait kira alacakları ile 2018 yılının 6. ayından itibaren yeni kira bedeli üzerinden hesaplanan 49.000,00 TL kira bedelinin ödenmemesi halinde akdin feshedileceği ve kiralananın tahliyesinin istenileceğinin tebliğ edildiğini, 2018 yılında henüz sözleşme devam ederken davalı tarafından fahiş oranda kira artışının gerçekleştirilmeye çalışıldığını, müvekkili hakkında başlatılan icra takibine itirazı üzerine Siirt İcra Hukuk Mahkemesinin 2019/17 E. sayılı dosyasında itirazın kaldırılması ve tahliye davası açıldığını, davalının kira bedelinden dolayı muaraza çıkardığını ileri sürerek; taraflar arasında yapılmış olan kira sözleşmesi uyarınca 01.01.2018- 31.12.2018 tarihleri arasındaki kira bedelinin sözleşmede belirlendiği gibi 17.340,00 TL olduğunun tespitine, yasal mevzuat ve TÜİK verilerine uygun şekilde 2018 tarihli kira sözleşmesindeki yıllık kira bedeli üzerinden 2019 yılı artış oranı belirlenmek suretiyle 01.01.2019-31.12.2019 tarihleri arasında yıllık kira bedelinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; yapılan denetim sonucunda müvekkili Vakfa ait taşınmazın çok düşük bedelle kiralandığının belirtildiğini, ekspertiz raporu ile taşınmazın kira bedelinin aylık 7.000,00 TL olması gerektiğinin belirlendiğini, Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından belirlenen kira bedelinin emsallerine uygun olduğunu, davanın haksız olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı tarafından tek taraflı yapılan kira artış bildirimleri dikkate alınmaksızın 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (6098 sayılı Kanun) hükümleri doğrultusunda kira artışı uygulanarak bedelin tespit edildiğini, taraflar arasındaki sözleşme ayakta ve geçerli olduğundan kiraya verenin dönem ortasında tek taraflı ve kiracı ile müzakere etmeksizin yaptığı artışa hukuki kıymet verilmediği gerekçesiyle; davanın kabulüne, kira bedelinin 01.01.2019-31.12.2019 dönemi için yıllık 21.765,16 TL olduğunun tespitine karar verilmiştir.
IV. KANUN YARARINA TEMYİZ
A. Kanun Yararına Temyiz Yoluna Başvuran
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının kanun yararına temyizen incelenmesi Adalet Bakanlığı tarafından istenilmiştir.
B. Temyiz Sebepleri
Adalet Bakanlığınca; 01.01.2018-31.12.2018 tarihlerini kapsayan kira sözleşmesi ile o yıla ait kira bedelinin sözleşmede açıkça kararlaştırıldığı dikkate alınarak, davacı yanın "01.01.2018-31.12.2018 tarihleri arasında yıllık kira bedelinin sözleşmede belirtildiği gibi 17.340,00 TL olduğunun tespitini" talep etmesinde hukuki yararının bulunmadığı, öte yandan davacının buna yönelik talebinden feragati ya da talebini davalının muvafakatıyla geri de almadığı gözetilerek 01.01.2018-31.12.2018 tarihlerine yönelik davanın hukuki yarar dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmesi gerekirken anılan döneme ilişkin karar verilmemesi ve bu doğrultuda davalı lehine yargılama giderlerine de hükmedilmemiş olmasının usul ve yasaya aykırı bulunduğu ileri sürülerek, kararın kanun yararına bozulması talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı kiraya veren tarafından kira bedelinin miktarı konusunda yaratılan muarazanın giderilmesi ve kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Kanun'un 344 üncü maddesi.
3.Değerlendirme
Taraflar arasında düzenlenen 01.01.2018 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli kira sözleşmesinde, yıllık kira bedeli 17.340,00 TL olarak kararlaştırılmıştır. Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından 01.06.2018 tarihinden itibaren aylık kira bedelinin 7.000,00 TL olarak ödenmesi talep edilmiş olup kira bedeli konusunda tarafar arasında muaraza doğmuştur. Davacı tarafından, dava dilekçesinde, 01.01.2018- 31.12.2018 tarihleri arasındaki kira bedelinin sözleşmede belirlendiği gibi 17.340,00 TL olduğunun tespitine karar verilmesi talep edilmiş ise de; bu dönem kira bedeli, 01.01.2018 tarihli kira sözleşmesinde 17.340,00 TL olarak belirlenmiş olup davalı tarafından kira bedeli konusunda yaratılan muaraza nedeniyle 2018 yılı kira bedeli 17.340,00 TL esas alınarak 2019 yılı kira bedelinin tespiti istenilmektedir. Maddi vakıaları dile getirmek tarafa, hukuki vasıflandırma ise hâkime ait bir görevdir. Bu nedenle İlk Derece Mahkemesince; davacının talebinin 2019 yılı kira bedelinin tespiti olduğu gözetilerek karar verilmesi ve 01.01.2018- 31.12.2018 tarihleri arasındaki kira bedelinin tespitine yönelik hüküm kurulmamasında bir usulsüzlük bulunmadığından, Adalet Bakanlığının bu yöne ilişkin kanun yararına temyiz talebinin reddi gerekmiştir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Adalet Bakanlığının kararın kanun yararına bozulması talebinin REDDİNE,
Dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına gönderilmesine,
27.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.