"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2057 E., 2023/1612 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Adana 3. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2022/626 E., 2023/233 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; 4011038105 tesisat nolu iş yerindeki görünürdeki aboneler olan davalılar ..., ... Sanayi Ticaret Ltd. Şti ve ... Medikal ve Lojistik Sanayi Ltd. Şti ile davalı ...'nin birlikte hareket ederek, elektrik faturasını ödememek ve elektrik faturasından kaynaklanan alacakların tahsilini engellemek amacıyla kısa sürelerle aboneleri değiştirdiklerini, bahse konu iş yerinin fiili kullanıcısı ve muvazaalı abonelik işlemlerini yaptıranın davalı ... olduğunu, davalıların fikir ve eylem birliği içerisinde birlikte hareket ederek, görünürde yeni abonelik tesis ederek gizledikleri bedelsiz elektrik kullanma amacını gerçekleştirdiklerini, davalı ...'nin diğer davalılar adına muvazaalı abonelikler yaptırarak hileli davranışlarla Yönetmelik maddesini kötüye kullandığını, davalıların önceki aboneliklere ait elektrik faturalarını ödemeyerek elektrik kesintisi yaşamadan müvekkili şirketi zarara uğrattıklarını ileri sürerek; muvazaalı kullanımın tespitini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ...; diğer davalı şirketleri tanımadığını, davalılar ile muvazaalı kullanım iddiasını kabul etmediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili; davacının açtığı tespit davasına ilişkin arabuluculuk dava şartını yerine getirmediğini, eda davasının açılmasının mümkün olduğu hallerde tespit davası açılmasında hukuki yarar mevcut olmadığını, müvekkilinin diğer davalılar ile bir bağlantısının bulunmadığını, davacının bu husustaki iddiasını ispatlamakla yükümlü olduğunu, müvekkilinin aboneliğinin olduğu dönemlere ilişkin tüm tüketim bedellerini tam ve zamanında ödediğini savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
3. Davalı ... Medikal Ltd Şti vekili; davacının açtığı tespit davasına ilişkin arabuluculuk dava şartını yerine getirmediğini, eda davasının açılmasının mümkün olan hallerde tespit davası açılmasında hukuki yarar mevcut olmadığını, müvekkili şirketin eski aboneler olan diğer davalılar ile hiçbir ilişkisinin bulunmadığını, davacının bu husustaki iddiasını ispatlamakla yükümlü olduğunu, eski abonelerden kaynaklanan borçtan müvekkilinin sorumlu olmadığını, müvekkilinin aboneliğinin olduğu dönemlere ilişkin tüm tüketim bedellerini tam ve zamanında ödediğini savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
4. Davalı ... Sanayi Ltd. Şti. davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının davalıların muvazaalı olarak yapmış olduğunu ileri sürdüğü işlemler nedeniyle uğradığı zararı eda davası açarak tazmin edebileceği, aynı zamanda işlemlerin muvazaalı olduğunun tespitinin talep edilmesinde meşru ve güncel bir hukuki yarar bulunmadığı gerekçesiyle, davanın dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; müvekkili adına tespit davasının açılmasında korunmaya değer hukuki yararının mevcut olduğunu, İlk Derece Mahkemesi tarafından davalılara tebligat yapılmadan delilleri toplanmadan eksik inceleme ile karar verildiğini, davalılar arasındaki muvazaalı ilişkinin tespitinin gerektiğini, söz konusu tesisat adresindeki mülk kiraya verilmiş gibi gösterilsede davalı ...'nin işletme faaliyetlerinin devam ettiğinin açıkça görülmekte olduğunu, davalıların muvazaalı işlemler ve abonelik başvuruları ile elektrik borcunu ödemekten kaçınmaya çalıştıklarını, Mahkemenin ön inceleme duruşması dahi yapmadan davanın usulden reddine karar vermesinin usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; "...Davacı davalıların muvazaalı olarak yapmış olduğunu ileri sürdüğü işlemler nedeniyle bir zarara uğramış ise; eda davası (zararın tazmini) ile davalılardan hakkını talep edebilecekken, aynı zamanda işlemlerin muvazaalı olduğunun tespitini talep edilmesinde meşru ve güncel bir hukuki yarar bulunmamaktadır. Mahkemece, anılan ilkeler gereğince açılan tespit davasının hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmesinde usul ve yasaya aykırı yan bulunmamaktadır. " gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar etmiş, ayrıca davalıların borçlarını ödememeleri nedeniyle icra takipleri yapıldığını, müvekkilinin başvuruların muvazaalı olduğunu bildiği için abonelik vermeden önce resmi belgeler talep ettiğini, bu resmi belgelerin sunulmaması nedeniyle başvuruların geri çevrildiğini ancak başvurucunun "muarazanın meni" davası açarak tedbiren elektrik aboneliği tesisi kararı aldığını, müvekkili aleyhine bu şekilde bir çok dava açıldığını ve tedbir kararları gereği abonelik vermek zorunda kaldığını, bu durumun müvekkili yönünden güncel bir tehdit olarak devam ettiğini ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalıların başvurusu üzerine tesis edilen abonelik işlemlerinin muvazaalı olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 106 ve 114 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçeye ve özellikle davacı vekilinin dava dilekçesinde talep sonucunun tespite ilişkin olduğu, tespit davası açılamasında hukuken korunmaya değer güncel bir yararın bulunmadığı anlaşılmakla, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.