"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında karşılıklı görülen alacak davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak karşı davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın karşı dava davacısı vekilince temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Taraflar vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı-karşı davalı vekili, müvekkilinin 21.12.2008 tarihinde anne ve babasını trafik kazasında kaybettiğini, öğrenci olduğundan dolayı miras ve intikal işlemlerini takip edemediğini ve 31.12.2008 tarihinde davalılardan öz halası olan Hayriye Uslu'ya Kadirli 1. Noterliğinde 7211 yevmiye nolu vekaletname ile kendisi adına miras işlemlerini yapması için vekalet verdiğini, davalının kendisine duyulan güveni sarstığını, vekaletname ile ailesinden kalan Şehitkamil İlçesi, İncilipınar Mahallesi Parsel 340 da kayıtlı 10 nolu bağımsız bölümü evli bulunduğu kocası diğer davalı ...'ya tapuda satış yapmış gibi göstererek devrettiğini, bu satış sonucunda elden ya da hesabına yatırılmış bir para olmadığını, yapılan satış işleminin muvazaalı olduğunu ileri sürerek muvazaalı olarak yapılan satış işleminin iptaline karar verilmesini istemiştir.
2. Birleşen dava ile de, satış işleminin karı koca arasında olduğunu ve davalıların tamamen kötü niyetini ortaya koyduğunu iddia ederek dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapusunun iptali ile kendi adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1. Davalı- karşı davacılar vekili, Hayriye'nin kesinlikle vekaleti kötüye kullanmadığını, davacının babası yani kardeşine muhtelif zamanlarda paralar gönderdiğini, alacakları karşılığında davacı ve karşı davalının rızası ile taşınmazın satıldığını, açılan davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuşlardır.
2. Karşı davalarında ise; kardeşi ...ın ölmeden önce Adıyaman Besni Toki'den 4 ev aldığını, ancak peşin ödemelerde indirim yapılacağı gerekçesi ile para istediğini, bunun üzerine eşi adına 14/05/2008 tarihinde Osmaniye/ Kadirli Halk bankasından 20.000 TL'yi Adıyaman Besni İşbankası şubesine, 19.06.2008 tarihinde Halkbankası Kadirli şubesinden 38.000,00 TL'yi Besni Halk Bankası şubesine, 03.11.2008 tarihinde Halkbankası hesabından 50.000 TL para çekerek aynı gün İş Bankası Besni Şubesine ... Acar adına yatırdığını, ayrıca 15.000 TL ve 20.000 TL olmak üzere iki kez elden para verdiğini, buna karşılık TOKİ'den alınan evlerin 1 tanesinin kendi adına, diğerinin eşinin adına, diğer ikisinin de önceden tanıdığı ve güvendiği dava dışı kişiler adına çıktığını, söz konusu evlerin borcunun bittiğini, kira parasının davacı-karşı davalı adına yattığını, kardeşi ölmeden önce tapu çıkmış olsa idi evlerin tapusunu vereceğini, ancak ...ın vefatından sonra davacı-karşı davalının babasına gönderilen paralardan haberinin olduğunu ve gereğini yapacağını belirterek vekalet verdiğini, kesinlikle vekaleti kötüye kullanmadığını, alacaklarına karşılık davacı-karşı davalının rızası ile satıldığını ileri sürerek; 143.000,00 TL alacağın dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davacı-karşı davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece 20.09.2017 tarihli 2016/241 E., 2017/346 K. sayılı kararı ile, asıl ve birleşen davanın kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 22.09.2020 tarihli, 2017/5479 E., 2020/4327 K. sayılı ilamı ile; asıl ve birleşen davaya yönelik davalı- karşı davacıların temyiz taleplerinin reddiyle hükmün onanmasına, karşı dava yönünden ise karşı davanın hiçbir gerekçe gösterilmeden reddedildiği gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, havalenin kural olarak bir ödeme vasıtası olduğu, mevcut bir borcun ödenmesi amacıyla yapıldığı yolunda yasal bir karine olduğu, bu yasal karinenin aksini (havalenin borcun ödenmesinden başka bir amaçla yapıldığını) ileri süren havalecinin bu iddiasını kanıtlamakla yükümlü olduğu, 50.000 TL havalenin karşı davacılar tarafından yapılmayıp dava dışı kişi tarafından yapıldığı, bu dekont ile ilgili karşı davacıların aktif husumetlerinin bulunmadığı, diğer dekontlarda havale ile ilgili yukarıda belirtilen karinenin aksine bir açıklamanın bulunmadığı, davacı tarafın karinenin aksini kesin deliller ile ispatlayamadığı ve dava dilekçesinde yemin deliline de dayanmadığı gerekçesiyle karşı davanın reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı-karşı davacılar temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairemizin 09.05.2023 tarihli ve 2022/3952E.-2023/1349 K. sayılı ilamıyla; "1. Karşı davacılar, davalının babasına havale yoluyla gönderilen paranın geri ödenmediğini ileri sürerek, verilen paranın karşı davalıdan tahsili amacıyla eldeki davayı açmışlardır. Karşı davalı ise, gönderilen paranın borç olarak gönderilmediğini savunarak davanın reddini dilemiştir. Bu hali ile karşı davalı, karşı tarafın ileri sürdüğü maddi vakıanın varlığını (havale ile para gönderildiğini) kabul etmekle birlikte, onun hukuki niteliğinin (vasfının), ileri sürülenden başka olduğunu bildirmek suretiyle gerekçeli inkarda (vasıflı ikrar) bulunmuştur. Öğreti ve uygulamada kabul edildiği üzere vasıflı ikrar (gerekçeli inkar), bölünemeyen ikrarlardan olduğundan bu durumda ispat yükü karşı davacıdadır. Karşı davacılar delil olarak banka havale dekontlarına dayanmış olup, davaya konu dekontlarda açıklama bulunmamakta olup, bu haliyle karşı davacılar iddialarını ispatlayamamıştır.
2. Somut uyuşmazlıkta; 6100 sayılı Kanun'un 200 üncü maddesinde belirtilen parasal sınır dikkate alındığında iddianın kesin delille ispatı gerektiği, tanık dinlenmesine, karşı davalı tarafın açık muvafakati bulunmadığından, dinlenilen tanıkların beyanlarına itibar edilmesi mümkün değildir.
3.Bununla birlikte karşı davacılar 08.12.2009 tarihli delil listesinde açıkça yemin deliline dayanmıştır. Bir vakıayı ispat yükü kendisine düşen taraf, o vakıayı başka delillerle ispat edemezse, diğer tarafa yemin teklifinde bulunabilir. Yemin, iddianın ispatı yönünden son başvurulacak bir ispat vasıtasıdır. Hakim, davacının iddiasını, yazılı delillerle ispat edemediği kanaatine vardığı takdirde, davacı tarafa, dava dilekçesinde dayandığı yemin delilini de resen hatırlatmalıdır. Aksi halde, davacının tüm delilleri toplanıp, değerlendirilmemiş olur.
4. Bu itibarla karşı davacıların iddiasını ispatta dayandığı yemin delili çerçevesinde gerekli hatırlatma ve teklif yapılmalı ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile karşı dava dilekçesinde sair delil ve delil listesinde açıkça yemin deliline dayandığı gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.” gerekçesiyle karşı davacıların sair temyiz itirazlarının reddine, temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi gereğince bozulmasına karar verilmiştir.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı taraf vekillerince karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davacı-karşı davalı vekili, iki ayrı red kararı olmasına rağmen tek vekalet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek daire bozma ilamının kaldırılarak mahkeme kararının bu yönden düzeltilerek onanmasına karar verilmesini istemiştir.
Davalı- karşı davacılar vekili ise, temyiz itirazlarını tekrar ederek, davacı karşı davalının babası ile davalı karşı davacı ... nin kardeş olduklarını ve somut olayda tanık dinelenebileceğini belirterek daire ilamının düzeltilerek mahkeme kararının kendileri lehine olacak şekilde onanmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, (karşı davada) davacılar tarafından karşı davalının babasına banka havaleleri yoluyla gönderilen paranın tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 6 ncı maddesi, “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.” şeklindedir.
2.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 190 ıncı maddesinin birinci fıkrası "İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukukî sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir." şeklindedir.
3. HMK'nın 225 inci maddesi (1086 sayılı HUMK'un 345 inci maddesi), "(1) Yeminin konusu, davanın çözümü bakımından önem taşıyan, çekişmeli olan ve kişinin kendisinden kaynaklanan vakıalardır. Bir kimsenin bir hususu bilmesi onun kendisinden kaynaklanan vakıa sayılır." şeklindedir.
3. Değerlendirme
Karar düzeltme yoluyla incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle dinlenen tanık beyanlarından görgüye dayalı herhangi bir bilgi ve beyanın bulunmadığının anlaşılmasına göre tarafların karar düzeltme talebinin reddine karar vermek gerekir.
VIII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin karar düzeltme isteminin REDDİNE,Aşağıda yazılı para cezaları ile karar düzeltme harçlarının düzeltme isteyenlere yükletilmesine,09.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.