"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1846 E., 2023/1478 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Emirdağ 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/121 E., 2022/92 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacı ...'nin davalı Belediyenin yaşlıların faydalanacağı bir tesis yapmayı yüklenmesi karşılığında 20.07.2018 tarihinde yazılı olarak 639.000,00 TL ve 380.000,00 Euro bağışta bulunmayı taahhüt ettiğini, Emirdağ Belediye Meclisinin de 26.07.2018 tarihinde aynı şartlarda bağışı kabul kararı verdiğini ve davacının Emirdağ Belediyesi adına kayıtlı hesaba 08.08.2018 tarihinde 200.000,00 TL ve 100.000,00 Euro ile 08.11.2018 tarihinde 60.000,00 Euro ve 18.01.2019 tarihinde 100.000 Euro yatırdığını, davalı ...'nin yüklendiği edimini yerine getirmediğini, paranın amacına aykırı olarak kullanıldığını ve tesis yapılacak taşınmazla ilgili Belediyenin yapmış olduğu inşaat ihalesinin feshedildiğini, bunun üzerine müvekkilinin 16.07.2020 tarihli dilekçesi ile şartlı bağışından döndüğünü ve yatırdığı paraların faizi ile iadesini talep ettiğini, davalı Belediyenin cevaben, bağışlanan paranın, dava dışı inşaat şirketine sermaye sağlamak üzere ödenmesi suretiyle amacı dışında kullanıldığının ve belediyenin zarara uğratıldığının belirtildiğini, davalı Belediyenin de koşulu yerine getirmeyeceğini kabul ettiğini, koşulun yerine getirilmesinin mümkün olmadığını ve bağıştan dönme şartlarınının gerçekletiğini ileri sürerek, yaptığı bağış ödemelerinin ödeme tarihlerinden itibaren 3095 sayılı Yasanın 4/a maddesi uyarınca döviz mevduatına devlet bankalarınca fiilen ödenen faiz oranları üzerinden işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili; davacının toplam 260.000 Euro ve 200.000,00 TL şartlı bağış yaptığını, Emirdağ Belediye Meclisinin 2018/91 sayılı 07.09.2018 tarihli kararı ile mülkiyeti Emirdağ Belediye Başkanlığına ait Yeni Mah. 91 ada 15 parsel sayılı taşınmazın anahtar teslimi şeklinde avan ve uygulama projeleri ile birlikte yapılması işinin dava dışı inşaat şirketine verildiğini, verilen süre içerisinde çalışmanın yapılmadığının tespit edilmesi üzerine ihalenin feshedildiğini, dava dışı inşaat şirketi hakkında cezai işlemler uygulandığını, ihaleye fesat karıştırılması, görevin kötüye kullanılması ve kamunun zarara uğratılması nedeniyle sorumlu kişiler hakkında müfettiş görevlendirildiğini, işlemler yapıldığını, denetim işleri ve hukuki işlemlerin devam etmesi nedeniyle bağışın iadesi talebine olumlu yanıt verilmediğini, talep edilen faiz miktarının fahiş olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının şartlı bağışının davalı ... tarafından haklı bir sebep olmaksızın yerine getirilmediği gerekçesiyle davanın kabulü ile 200.000,00 TL'nin 08.08.2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, 260.000,00 Euro'nun 100.000,00 Euro tutarındaki kısmına 08.08.2018 tarihinden, 60.000,00 Euro tutarındaki kısmına 08.11.2018 tarihinden, 100.000,00 Euro tutarındaki kısmına 18.01.2019 tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun'un 4/a maddesi gereğince Devlet bankalarının Euro ile açılmış 1 yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek mevduat faiz oranı ile tahsiline karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
IV. İSTİNAF
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davalı Belediyenin dava tarihi itibariyle temerrüde düştüğü gerekçesiyle yeniden davanın kabulü ile 200.000,00 TL'nin dava tarihi olan 05.08.2020 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle, 260.000,00 Euro'nun dava tarihi olan 05.08.2020 tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun'un 4/a maddesi gereğince Devlet bankalarının Euro ile açılmış 1 yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek mevduat faiz oranı ile tahsiline karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; sebepsiz zenginleşmede kötü niyetli zenginleşen borçlunun zenginleşmenin gerçekleştiği tarihte temerrüde düşmüş kabul edileceği, mahkemece hükmedilen bedele ödemenin yapıldığı tarihten itibaren faiz işletilmesine karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı vekili; dava konusu olay ile ilgili davalı ... tarafından denetim talebinde bulunulduğu, ilgili Bakanlık tarafından işleme konulmama kararına karşı Danıştay Başkanlığı nezdinde yapılan itirazın kabul edilerek soruşturma izni verildiği, yapılacak soruşturma neticesinde ilgili kişilerin tespiti ve usulsüz ve cezai soruşturma gerektirir bir fiilleri bulunup bulunmadığının tespit edileceği, bekletici mesele yapılmasına dair taleplerinin dikkate alınmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davacının şartlı bağışı üzerine davalı Belediyenin edimini yerine getirmemesi nedeniyle bağıştan dönme ile ödenen bedelin iadesi istemine ilişkindir.
1.Bağıştan dönme (rücu) bağışlayanın tek yanlı, bağışlanana varması gereken beyanıyla geriye yürürlü (makable şamil) olarak hukukî ilişkiye son veren yenilik doğurucu bir haktır. Bağışlayan koşullu veya mükellefiyetli şekilde bağışta bulunmuşsa, bağışlanandan hukuka, ahlaka aykırı veya imkânsız olmadığı sürece 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 291. maddesi uyarınca koşul veya mükellefiyetin yerine getirilmesini isteyebilir. Haklı bir neden olmaksızın yerine getirilmemesi hâlinde de TBK’nın 295. maddesine dayanarak bağıştan dönme hakkını kullanıp verdiğini geri isteyebilir.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerden şartın yerine getirilmemesinin haklı bir sebebe dayanmadığının anlaşılmasına, bağışın amacı dışında kullanıldığının davalı ... tarafından kabul edilmiş olmasına, faizin başlangıç tarihine ilişkin olarak davalı yönünden temerrüt koşullarının gerçekleşmemiş olduğunun tespit edilmesine göre taraf vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370/1 maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harçlarının temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.04.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.