"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/108- Esas 2022/312 Karar
HÜKÜM/KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili, davalı ...Makine Danışmanlık San. Tic. Ltd. Şti. vekili ve davalı SBN Sigorta A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine yapılan inceleme sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 17. Hukuk Dairesince kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili, davalılar Türkiye Sigorta A.Ş., ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; 25.08.2010 tarihinde ... Caddesi ile ....... Sokak arasında yer alan kavşak köşesinde bisikletli olarak durduğu bir sırada, davalılardan ...'ın mülkiyetinde ve ... idaresindeki ... plakalı aracın kavşağa süratli ve kontrolsüz giriş yapması sonucu Erciyes Spor Tesisleri istikametindeki ... idaresinde bulunan ...plakalı araca çarpması, bu aracın da müvekkiline çarpması sonucu yaralamalı ve maddi hasarlı trafik kazası meydana geldiğini, çarpma sonucu müvekkilinin direk ile araç arasında sıkıştığını ve ağır şekilde yaralandığını, davacı müvekkilinin halen hastanede tedavi görmekte olup ağır şekilde yaralanmasından dolayı kaza sonucunda sağ bacağının diz kapağına kadar olan kısmını tamamen kaybettiğini, işbu kaza sebebiyle müvekkilinin yürüyemez ... geldiğini, sosyal hayattan mahrum kaldığını, ihtiyaçlarını kendi başına gideremeyecek duruma geldiğini, ruhsal anlamda da tamamen yaralanmış olup manevi olarak büyük acı yaşadığını, kazadan önce müvekkilinin mobilyacı olarak...Mobilya isimli işyerinde yaklaşık 700,00-800,00 TL ücretle çalışmakta iken bu kazadan sonra bu gelirinden de mahrum kaldığını, ömür boyu da çalışamaz duruma düştüğünü, müvekkilinin hastanedeki tedavisi boyunca ve tedaviden sonra da sürekli işgücü kaybına maruz kaldığını, hastane süresince tedavi masrafları yapmış olup halen de tedavi masraflarının sürdüğünü, müvekkilinin bundan sonraki hayatını ancak bir başkasının bakımı ve gözetimi ile sürdürebileceğinden ayrıca bakıcı giderleri de talep ettiklerini belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla müvekkilinin şimdilik sürekli iş gücü kaybı nedeniyle 10.000,00 TL maddi tazminatın, sürekli bir başkasının bakımına muhtaç olması nedeniyle 12.000,00 TL bakıcı giderinin, 2.000,00 TL tedavi masraflarının, müvekkilinin yaşadığı acı ve elem nedeniyle 90.000,00 TL manevi tazminatın (sigorta şirketleri yönünden, maddi tazminat ve poliçe limiti ile sınırlı olmak üzere) davalılardan müşterek müteselsil sorumluluk esaslarına göre, olay tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte tahsiline, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin de davalılara yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davacı vekili ıslah dilekçesi ile talebini 177.938,00 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
Davalılar ...'a velayeten babası ... ve araç maliki ve işleteni ... vekilinin cevap dilekçesinde; müvekkillerinden ... reşit olmayıp ona karşı açılan davanın hatalı olduğunu, bu yönüyle taraf teşkilini sağlanması gerektiğini, müvekkillerinden ...'ın kullanmış olduğu araç ile meydana gelen kazada müvekkiline isnat edilen kusur oranının hatalı olduğunu, müvekkillerinden ...'ın ise sadece aracın ruhsat sahibi olduğunu, meydana gelen kazada herhangi bir dahili bulunmadığını, davacıların meydana gelen kazadaki kusur durumları ile kazaya karşan diğer araç sürücüsünün de kusurlu olması nedeniyle tüm zararların müvekkilinden talep edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, davacının düzelebileceği ümit ve kanaatinde olduklarını, davanın reddine, yargılama harç ve giderleriyle birlikte avukatlık ücretinin de davacı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı SBN Sigorta A.Ş. vekilinin cevap dilekçesinde; müvekkili şirkete Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) ile sigortalı ... plakalı araç ile ...plakalı aracın karıştığı iddia/ifade edilen 25.08.2010 tarihli trafik kazasında, davacının yaralanması nedeniyle açılan tazminat davasına ilişkin olarak dava dilekçesi dışında dava konusu taleple ilgili olarak taraflarına herhangi bir delil ve belge tebliğ edilmediğini, davadan önce müvekkili şirkete herhangi bir müracaat ve başvuru bulunmadığını, müvekkili şirketin temerrüdünün söz konusu olmadığını, dava konusu taleple ilgili olarak öncelikle kusurun tespiti için Adli Tıp Kurumundan rapor alınmasını, müvekkili şirketin, ancak sigortalısının kazadaki kusuru oranında ve maddi zararın varlığı ispat edildiği takdirde (sigorta poliçesinde teminat dışı olmayan) maddi zarardan sorumluluğunun poliçe azami teminat limitiyle sınırlı olarak söz konusu olabileceğini, kusurun tespitini takiben bu davadaki taleplerle ilgili sigorta konusunda uzman bilirkişiden rapor alınması ve taleplerin sigorta poliçesi teminatına girip girmediğinin araştırılması/ değerlendirilmesi gerektiğini, temerrüt tarihinden itibaren yasal faiz talep edilebilecek olup kaza tarihinden itibaren faiz talebinin hukuka uygun olmadığını belirterek dava ile ilgili tüm belgelerin taraflarına tebliğine, dava açılmasına neden olmadıklarını, müvekkili şirketin herhangi bir sorumluluğunun olmadığını, açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Güneş Sigorta A.Ş. vekilinin dava dilekçesinde; ...plakalı vasıtanın gerçekten müvekkili şirket nezdinde zorunlu mali sorumluluk sigortası bulunduğunu, söz konusu poliçe gereği şirketlerinin sorumluluğunun limitle sınırlı olup manevi zararlardan ise sorumluluğu olmadığını, davanın açılmasına müvekkili şirketin sebep olmadığını, davacı tarafın dava açılmadan önce müvekkili şirkete müracaat ederek delil örneklerini vermediğinden müvekkili şirketin temerrüde düşmediği gibi hasardan dahi haberi olmadığını, Yargıtay ilamları uyarınca müvekkili şirket temerrüde düşmediğinden kaza tarihinden itibaren faiz istenilemeyeceğini belirterek şirketlerinin sorumluluğunun limitle sınırlı olduğu hususunun gözönüne alınmasına, gerek faiz, masraf ve vekalet ücreti yönünden gerekse esas yönünden davanın reddine, masraf ve vekalet ücretinin davacıya aidiyetine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 10.02.2015 tarihli ve 2013/70 Esas 2015/27 Karar sayılı kararıyla; davalı sürücü ...'ın olayda % 75 oranında birinci derecede kusurlu olduğu, davalı ...'nın % 25 oranında kusurlu olduğu, davacı bisiklet sürücüsü ...'ya atfı kabil bir kusur oranı mevcut olmadığının alınan bilirkişi raporu tespit edildiği, davacının %60 oranında meslekte kazanma gücünden kaybetmiş sayılacağı, iyileşme süresinin 9 aya kadar uzayabileceği, PMF 1931 Yaşam Tablosu ve progresif ranta göre hesaplama yapıldığı, tedavi giderlerinden dolayı 6111 sayılı Kanun'a göre davalıların sorumluluğunun bulunmadığı, davalı ...'a dava tarihinde reşit olmayan davalı ...'ın annesi olarak dava yönlendirilmiş ise de, anne... ile baba ...'in dava tarihinden önce boşanmış oldukları, küçük ...'ın velayetinin baba ...'e verildiği ve küçüğü davada temsil yetkisinin babası ...'da olduğu belirtilerek davalı ... (.......) hakkındaki davanın pasif husumet yokluğundan reddine, davacının maddi tazminat talebinin kısmen kabulü ile 5.540,10 TL geçici işgücü kaybı ve 172.398,40 TL daimi işgücü kaybı (maluliyet) olmak üzere toplam 177.938,50 TL maddi tazminatın 25.08.2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı tarafa verilmesine(davalı ... şirketleri açısından poliçe limitleri ile sınırlı olmak üzere ve dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte), fazlaya ilişkin talebin reddine, davacının manevi tazminat talebinin kısmen kabulü ile 40.000,00 TL manevi tazminatın 25.08.2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ..., ..., ... ve Emtek Makine Danışmanlık San. Tic. Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı tarafa verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
IV.BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ...Makine Danışmanlık San. Tic. Ltd. Şti vekili ve davalı SBN Sigorta A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
"ATK 3. ihtisas dairesinden alınan 12.7.2013 tarihli maluliyet raporunda, davacının %60 oranında meslekte kazanma gücünden kaybetmiş sayılacağı, iyileşme süresinin 26.8.2010 tarihinden itibaren 9 aya kadar uzayabileceği belirtilmiştir. Mahkemece davacının alınan raporlara göre sürekli olarak bir başkasının bakımına ihtiyacının olmadığı gerekçesiyle bakıcı gideri talebinin reddine karar verilmiştir. Davacı 25/08/2010 kaza tarihi itibariyle 41 yaşında olup kaza sonucu sağ dizinden alt kısmı kesilmiştir. Bu durumda mahkemece davacının %100 malul sayılacağı 9 aylık geçici işgöremezlik dönemi için brüt asgari ücret üzerinden bakıcı giderine hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmadığı gibi mahkemece ATK'dan, kaza tarihinde yürürlükte bulunan “Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği”ne göre aldırılacak ek rapor ile davacının maluliyetinin niteliği de gözetilerek bakıcı ihtiyacı olup olmadığı, var ise davacının haftanın kaç günü ve günde kaç saat bakıcı ihtiyacı olduğu tespit ettirilerek belirlenecek süre için de brüt asgari ücret üzerinden bakıcı giderine hükmedilmesi gerektiğinin gözetilmemesi de doğru görülmemiştir." denilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulmasına karar verilen bozma ilamı doğrultusunda kararıyla; Adli Tıp Kurumu 3. İhtisas Kurulu Başkanlığı'nın 08.12.2021 tarihli raporunda, mevcut belgelere göre: ...'nun 26.8.2010 tarihinde geçirdiği trafik kazasına bağlı; iş göremezlik süresinin olay tarihinden itibaren 9 aya kadar uzayabileceği, femur boyun kırığı ve amputasyon nedeni ile ameliyat sonrası cerrahi yara bakımı, yara iyileşmesi, fizyolojik ve klinik açıdan rehabilitasyon amacıyla kişinin kendi ihtiyaçlarını giderebilmesi için iş göremezlik süresi içerisinde 4 ay süreyle başka birisinin yardımına gereksinim duyabileceği, yönetmeliğin 15 nci maddesine göre başka birisinin sürekli bakımına muhtaç durumda olmadığı cihetle; kişinin haftalık bakıcıya da muhtaç durumda olmadığı, 4 ay süreyle başka birisinin yardımına muhtaç olacak şekilde raporun tanzim edildiği, sonrasında bakıcı giderinin hesaplanması amacıyla aktüerya bilirkişiden raporun alındığı, bakıcı giderinin 3.042,00 TL olarak hesaplandığı gerekçesiyle davanın kısmen kabul kısmen reddi ile, davalı ........ (......) hakkında davanın husumet yokluğundan reddine, maddi tazminat( geçici iş gücü kaybı ve daimi iş gücü) ve manevi tazminat taleplerinin dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, bakıcı gideri olan 3.042,00 TL'nin dava tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak alınarak davacıya verilemesine (davalı ... şirketleri açısından poliçe limitleri ile sınırlı olmak üzere) karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ...Ş. ile davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; Adli Tıp Kurumu tarafından düzenlenen raporda raporda salt daimi işgücü kaybı oranı üzerinden hareketle davacının sürekli bir başkasının bakımına ihtiyaç duymadığı yönünde görüş bildirilmesinin doğru olmadığı, raporun Yargıtay bozma ilamında belirtilen hususları karşılamaktan uzak olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ...Ş. vekili temyiz dilekçesinde; müvekkil şirketin bakıcı gideri yönünden bir sorumluluğu bulunmadığını, İlk Derece Mahkemesince verilen kararın gerekçelendirilmediğinden müvekkilinin adil yargılanma hakkının kısıtlandığını, müvekkil şirket nezdinde kaza tarihini kapsayan bir poliçe bulunmadığını, kusur oranları arasında çelişki bulunduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ... vekili; yerel mahkemece bakıcı gideri dışındaki diğer talepler açısından ödeme olması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği, ödemelerin 23.03.2015 tarihinde yapılmış olmasına rağmen geçici ve sürekli iş göremezlik maddi tazminat ile manevi tazminatlar yönünden güncel Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine (AAÜT) göre hesaplama yapılarak müvekkilinin, fazlaca bir vekalet ücreti ödemek zorunda kaldığını, ödeme nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına kararı verildiği için söz konusu talepler yönünden (talepler yönünden vekalet ücreti de ödendiği için) davacı lehine vekalet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu, kabul etmemekle beraber Mahkemece sadece 3.042,00 TL bakıcı gideri açısından vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, yerel Mahkeme davanın kısmen kabul ve kısmen reddine karar vermesine rağmen lehine avukatlık ücretine ve yargılama giderine hükmedilmesini, davacının maluliyeti sebebiyle bakıcıya muhtaç olması halinde davacıya yapılacak olan bakımın hayatı boyunca 3. bir kimse tarafından giderilmeyeceği, davacının ailesi tarafından karşılanacağı hususunun göz önünde bulundurularak bakıcı gideri tazminat miktarından indirim yapılması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davalı ... tarafından Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) Poliçesi ile teminat altına alınan aracın karıştığı trafik kazası sonucu yaralanıp malul kalan davacının uğradığı sürekli ve geçici iş göremezlik tazminatı ile manevi tazminat talebine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesi atfıyla uygulanmasına devam olunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 427 vd. maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 54 üncü maddesi, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 85, 89, 90, 91 ve 111 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davacı vekili ile davalı ...Ş. vekilinin tüm ve davalı ... vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Davalı ...'ın diğer temyiz itirazları yönünden;
(2.a)Mahkemenin sürekli iş göremezlik ve manevi tazminat taleplerinin kabulüne yönelik daha önceki kararı davalı ... tarafından temyiz edilmemiş, davacı vekili ve diğer davalı SBN Sigorta A.Ş. ile ...Makine Danışmanlık San. Tic. Ltd. ve Şti. vekili temyizi kabul edilerek yalnızca bakıcı gideri talebi yönünden karar bozulmuş, diğer alacaklar olan sürekli iş göremezlik ve manevi tazminat talepleri icra dosyasına ödenmiştir.
Mahkemece temyize konu edilen son kararda sürekli iş göremezlik ve manevi tazminat taleplerinin konusuz kaldığı kararda belirtilerek davacı lehine kesinleşen tazminatlar için vekalet ücretlerine hükmedilerek "Konusuz kalan maddi tazminat ve kabul edilen bakıcı gideri talebi yönünden davacı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden AAÜT'ye göre belirlenen 21.118,64 TL vekalet ücretinin davalılardan ... (Kızıl) dışındaki davalılardan tahsili ile davacı tarafa verilmesine, " ve "Konusuz kalan manevi tazminat davası yönünden davacı taraf kendisini bir vekille temsil ettirdiğinden AAÜT'ye göre belirlenen 12.500,00-TL vekalet ücretinin davalılardan ... (Kızıl) ve sigorta şirketi dışındaki davalılardan tahsili ile davacı tarafa verilmesine" karar verilmiştir.
Ancak bozma ilamı sonrası yalnızca bakıcı gideri yönünden karar verildiğinden diğer kalemler yönünden mahkemece yeniden vekalet ücretine hükmedilmesi hatalı olmuştur. Mahkeme tarafından davacı lehine yalnızca geçici bakıcı talebi için 3.042,00 TL tazminata hükmediliğinden bu alacak için vekalet ücretine hükmedilmesi gerekmektedir.
Ne var ki bu konuların düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hüküm bozulmamalı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3. maddesi atfıyla uygulanan 1086 sayılı HMK'nın 438/7. maddesi gereğince düzeltilerek onanmalıdır.
(2.b) Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13 üncü maddesinde “(1) Bu Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde gösterilen hukuki yardımların konusu para veya para ile değerlendirilebiliyor ise avukatlık ücreti, davanın görüldüğü mahkeme için bu Tarifenin ikinci kısmında belirtilen maktu ücretlerin altında kalmamak kaydıyla (7 nci maddenin ikinci fıkrası, 10 uncu maddenin üçüncü fıkrası ile 12 nci maddenin birinci fıkrası, 16 ncı maddenin ikinci fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla) bu Tarifenin üçüncü kısmına göre belirlenir. 2) Ancak, hükmedilen ücret kabul veya reddedilen miktarı geçemez.” şeklinde düzenlenmiştir.
Davacının bakıcı gideri talebi dava dilekçesinde 12.000,00 TL olup yapılan yargılama sonucu geçici bakıcı talebi için 3.042,00 TL tazminata hükmedilmiştir. Davalı ... için reddedilen bakıcı gideri talebi için bu davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi hatalı olmuştur.
Ne var ki bu konuların düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hüküm bozulmamalı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3. maddesi atfıyla uygulaması 1086 sayılı HMK'nın 438/7. maddesi gereğince düzeltilerek onanmalıdır.
VI. KARAR
1.Değerlendirme bölümünün (1) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle davacı vekili ile davalı ...Ş. vekilinin tüm ve davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE,
2.Değerlendirme bölümünün (2a) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle davalı ... vekilinin temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının davalı ... Karadağ yönünden 7. bendinde yer alan "21.118,64 TL " ibaresinin çıkartılarak yerine "3.042,00 TL" ibaresinin yazılmasına, kararın 8. bendinde yer alan "Konusuz kalan manevi tazminat davası yönünden davacı taraf kendisini bir vekille temsil ettirdiğinden AAÜT'ye göre belirlenen 12.500,00 TL vekalet ücretinin davalılardan ... (Kızıl) ve sigorta şirketi dışındaki davalılardan tahsili ile davacı tarafa verilmesine, " ifadesinin "Konusuz kalan manevi tazminat davası yönünden davacı taraf kendisini bir vekille temsil ettirdiğinden AAÜT'ye göre belirlenen 12.500,00 TL vekalet ücretinin davalılardan ... (Kızıl) davalı ... ve sigorta şirketi dışındaki davalılardan tahsili ile davacı tarafa verilmesine" şeklinde düzeltilmesine, (2b) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle davalı ... vekilinin temyiz itirazının kabulü ile mahkeme kararına "Davalı ... kendini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinden yürürlükte bulunan AAÜT'ye göre 3.042,00,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı ...'a verilmesine ve kararın bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden davacı ve davalı ...Ş'ye yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde davalı ... Karadağ'a iadesine,
Dosyanın mahkemesine gönderilmesine,
17.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.