"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/250 E., 2024/309 K.
Mahkeme kararı davalı ... Finansal Kiralama A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili; davalıların kazaya karışan tırın sürücüsü, sürücünün işvereni, araç kiralayanı ve trafik sigortacısı olduğunu davacıların murisinin ise motorsiklet sürücüsü olduğunu, söz konusu araçların karıştığı çift taraflı trafik kazasında davacıların murisinin vefat ettiğini belirterek eş Nazife için 50.000,00 TL maddi, 10.000,00 TL manevi, çocuklar için ayrı ayrı 50.000,00 TL maddi, 10.000,00'er TL manevi, babası ve annesi için ayrı ayrı 10.000,00 TL manevi, murise ait 3.000,00 TL değerindeki parçalanan motosikletin değeri ve 1.000,00 TL defin giderlerinin, fazlaya ait hakları saklı tutularak, davalıların sorumlulukları kapsamında 19.06.2006 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiş, talebini 59.134,57 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... Lojistik Taşımacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili, davalı Hür Sigorta A.Ş. vekili, davalı ... Finansal Kiralama A.Ş. vekili ayrı ayrı davanın reddini savunmuşlardır.
III. MAHKEMENİN İLK KARARI
Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan delillere ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, Yapı Kredi Finansal Kiralama A.Ş. yönünden davanın husumetten reddine, manevi tazminat istemi yönünden Hür Sigorta açısından davanın reddine, davalı ... Lojistik Ltd. Şti. ve ... açısından manevi tazminat isteminin kabulü ile; ... için 10.000,00 TL, küçük Emre ve ... Türk için ayrı ayrı 10.000,00 TL'nin 19.09.2006 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline, Şükrü ve ... Türk açısından Aytekinler Lojistik Ltd ve ...'dan müteselsilen 19.09.2006 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte alınarak davacı ... ve ... Türk'e ayrı ayrı 5.000,00'er TL'nin verilmesine, maddi tazminat açısından 1.477,05 TL cenaze gideri ve 729,75 TL araç bedelinin 19.09.2006 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan Hür Sigorta A.Ş., Aytekinler Lojistik ve ...'dan müteselsilen tahsiline, davacı ... açısından 109.134,57 TL, ... açısından 14.965,82 TL, ... Türk açısından 19.377,74 TL nin davalı ... Lojistik ve ... açısından 19.09.2006 tarihinden itibaren, davalı Hür Sigorta A.Ş. açısından sigorta poliçesindeki limitler dahilinde sorumlu olmak üzere dava tarihi olan 19.09.2008 den itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararının süresi içinde davacılar vekili, davalı Hür Sigorta A.Ş. vekili ve davalı ... Lojistik Taşımacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 17. Hukuk Dairesi'nin 23.03.2021 tarihli 2021/2127 -2021/3135 sayılı kararı ile , mahkemenin maddi tazminat yönünden hükmettiği miktarlara hangi gerekçeyle nasıl ulaştığının hükmün gerekçesinde açıkça belirtilip tartışılması gerektiği belirtilmiş, davalı ... Lojistik Taşımacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilince süresinden sonra verilen temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiş, davalı Hür Sigorta A.Ş. yönünden; poliçe limitiyle sorumlu olduğu belirtilerek mahkemece yeni bir aktüer hesap bilirkişisinden rapor alınarak destekten yoksun kalma tazminatının tam olarak hesaplanması, daha sonra tam zararlarının poliçe limiti aşması nedeniyle garame hesabı yapılması ve SGK’dan iş kazası yönünden de araştırma yapılarak hasıl olacak sonuca göre davalı Hür Sigorta A.Ş.nin sorumlu olduğu miktarın belirlenmesi gerektiği belirtilmiş, kabule göre de; cenaze ve defin gideri olarak 1.000,00 TL talebin aşılarak 1.477,05 TL hükmedilmesinin hatalı olduğu belirtilerek bozma şekline göre davacıların temyiz itirazlarının sonra incelenmesine karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılamaya göre; davanın kısmen kabulü ile davacı ...’ün 92.729,28 TL, davacı ...’ün 590,75 TL, davacı ... Türk’ün 7.405,86 TL maddi tazminat alacağının olduğunun tespiti ile Salihli İcra Müdürlüğü'nün 2014/4147 Esas sayılı dosyası ile 11.1731,66 TL ödeme yapıldığı anlaşılmakla; bu bentte sayılan davacıların maddi tazminatları bakımından konusuz kalması sebebiyle karar verilmesine yer olmadığına, taleple bağlı kalınarak cenaze masrafı olan 1.000,00 TL’nin kaza tarihi olan 19/06/2006’dan itibaren işleyecek faizle birlikte davalı Hür Sigorta, Aytekin Lojistik, Yapı Kredi Finansal Kiralama ve Şerif Çapkından müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara verilmesine, araç bedeli olan 729,75 TL’nin kaza tarihi olan 19/06/2006’dan itibaren işleyecek faizle birlikte davalı Hür Sigorta, Aytekin Lojistik, Yapı Kredi Finansal Kiralama ve Şerif Çapkından müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara verilmesine, davacı ..., davacı ..., davacı ... Türk, davacı ..., davacı ... bakımından her biri için ayrı ayrı manevi tazminat olarak 10.000,00 TL’nin kabulüne, kaza tarihi olan 19.06.2006’dan itibaren işleyecek faizle birlikte davalı Aytekin Lojistik, Yapı Kredi Finansal Kiralama ve Şerif Çapkından müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Fin. Kiralama A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde; davalı müvekkilinin işleten olmadığını bu durumun dosyaya sunulan finansal kiralama sözleşmesi ve ekleri ile sabit olduğunu, mahkemece de ilk kararda bu nedenle husumet yönünden davanın reddine karar verildiğini, kararın kesinleştiğini kesinleşen karar yönünden aleyhe karar verilmesinin hukuka ve kazanılmış hak ilkesine aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davalıların sorumluluğunda bulunan aracın karıştığı trafik kazası neticesinde karşı araç sürücüsünün vefatı nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı ile manevi tazminat talebine ilişkindir.
Mahkemenin, Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine, o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu; mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirir. (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, Hukuk Genel Kurulunun 12.07.2006 tarihli, 2006/9-508 E., 2006/521 sayılı Kararı).
Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur. (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
Somut olayda mahkemece verilen ilk kararda davalı ... Finansal Kiralama A.Ş. yönünden işleten sıfatı bulunmadığı gerekçesiyle davanın husumetten reddine karar verilmiş, söz konusu karar bozma ilamına konu edilmemiş ve bu suretle davalı ... Finansal Kiralama A.Ş. yönünden verilen ret kararı kesinleşmiştir. O halde mahkemece bu durum gözetilmeden davalı ... Finansal Kiralama A.Ş.'nin sorumluluğuna hükmedilmesi hatalı olmuş ve hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Yukarıda açıklanan sebeplerle davalı ... Finansal Kiralama A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalı ... Finansal Kiralama A.Ş.'ye iadesine,Dosyanın mahkemesine gönderilmesine,24.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.