"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/27 Esas, 2024/168 Karar
HÜKÜM/KARAR : Kısmen kabül
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay (Kapatılan)17. Hukuk Dairesince karar bozulmuştur.
İlk derece mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili ve davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece karar bozulmuştur.
İlk derece mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk derece Mahkemesi kararı davacı ... vekili ve davalı ...Sey.Tic. Ltd. Şti, ..., ..., ... vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; dava dışı çekicinin yolun sağında durması neticesinde davacıların yolcu olarak bulunduğu davalı ...'ın idaresindeki, işleteni ... ve ... olan, davalı ... şirketine sigortalı otobüsün 18.04.2011 tarihinde çekiciye arkadan çarpması, davacıların yolcu olarak bulunduğu araca da arkadan gelen davalı ... Özcan'ın sürücü ve davalı ... Turizme ait otobüsün çarpması neticesinde yolcu olan davacıların yaralandıklarını, kazadan dolayı şikayetçi oldukları ve araç sürücülerinin yargılandığını, davacıların kaza nedeni ile tedavi gördüklerini, davacı ...'ın koltuk değneğine mahkum olduğunu, davacı ...'ın ise yatalak halde olduğunu, manevi acı çektiklerini iddia ederek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik davacılar için ayrı ayrı 1.000,00 TL maddi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davacılar için ayrı ayrı 30.000,00 TL manevi tazminatın ise davalılar ..., ... Ootobüs işletmesi, ... Turizm ve ...'dan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Davacı vekili davacı ... için maddi tazminat talebini 48.738,66 TL olarak ıslah etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 02.12.2013 tarihli ve 2013/1157 Esas ve 2013/1035 sayılı kararıyla; dava dilekçesinde HMK'nın 119. maddesinde öngörülen davalı ..., ... Turz. Ve ...'in açık tebligat adreslerinin dava dilekçesinde bulunmadığı ve davacıların geçici iş göremezlik, sürekli iş göremezlik ve tedavi giderlerine ilişkin olarak ayrı ayrı talep ettikleri miktarların açıklanmadığı eksiliğin giderilmesi için HMK'nın 119/son maddesi gereğince usulüne uygun davetiye tebliğine rağmen davacılar vekili tarafından dosyaya ibraz edilen dilekçe ile davalıların köy, mahalle, cadde ve sokak adı ile bina numarası belirtilmek sureti ile açık tebligat adreslerinin bildirilmediği ve eksiliğin tam olarak giderilmediği gerekçesi ile davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan)17.Hukuk Dairesinin 07.12.2015 tarih, 2014/14365 E., 2015/13542 K. sayılı ilamı ile; "davacı tarafın dava dilekçesinde, davalıların adresini göstermiş olması bu nedenle dava dilekçesinde bulunması zorunlu unsurun dilekçede belirtilmiş olduğu ve belirtilen adreslere tebliğin yapıldığı göz önüne alınarak davanın esası hakkında hüküm kurulması gerekirken adres bilgileri istenen gereksiz ara kararlarına dayanılarak yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir" gerekçesi ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 30.06.2021 tarih ve 2016/317 Esas, 2021/190 Karar sayılı kararı ile; davanın trafik kazasına bağlı maddi ve manevi tazminat davası olduğu, davalı ... her ne kadar ... plakalı aracın kira sözleşmesi ile birlikte ... Limited Şirketine kiralandığı, tazminatlardan sorumlu olmadığını beyan etse de kaza tarihi itibari ile ... Şirketinin ortağı ve yetkilisi olup kira bedelinin de oldukça düşük miktar olduğu, tüm bunların birlikte değerlendirilmesinde aradaki ilişkinin gerçek bir kira ilişkisi olmadığı, bu gerekçe ile davalı ... . araç işleteni olarak kabul edildiği, sürücülerin ve dolayısıyla işleten ve sigortanın kusuru oranında kazadan sorumlu oldukları, alınan aktüer raporu ile davacı ... için geçici iş göremezlik ve sürekli iş göremezlik tazminatı olmak üzere toplam 44.964,31 TL hesaplandığı ancak ZMSS ve ferdi kaza poliçesi kapsamında yapılan ödemelerin hesaplananın üzerinde olduğundan bu davacı açısından maddi tazminat taleplerinin konusuz kaldığı, davacı ... için toplam 59.180,81 TL hesaplama yapıldığı, HDI Sigorta tarafından asıl alacak 48.738,65 TL ve 11.697,28 TL faiz olmak üzere toplam 60.435,93 TL ödeme yapıldığı, davacı vekilinin 16.12.2020 tarihli dilekçesi ile maddi tazminat yönünden davadan feragat ettiğini beyan etmesi nedeni ile bu davacı açısından da feragat nedeni ile davanın reddine karar verildiği, davacıların kaza nedeni ile duydukları acı ve elem nedeni ile davacı ... yönünden talebin kısmen kabulü ile 10.000.00 TL manevi tazminatın, davacı ... yönünden 30.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte sigorta şirketi hariç diğer davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
C. Bozma kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili, davalılar ... ..Tic. Ltd. Şti. vekili, ... vekili, ... vekili, ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 15.03.2023 tarih 2021/25816 Esas, 2023/3798 Karar sayılı ilamı ile;
"1- Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hakim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararla belirtilen gerekçelere göre davacı ... vekilinin ve davalıların tüm, davacı ... vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2- Davacı ..., 18.04.2011 tarihli kaza nedeni ile yaralandığınından bahisle maddi tazminat yanında 30.000,00 TL manevi tazminat talebinde bulunmuştur. Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama neticesinde davacı ... lehine 10.000,00 TL manevi tazminata karar verilmiştir.
Mahkemece, söz konusu kaza nedeni ile yaralanan davacının maluliyetinin tespiti maksadı ile Adli Tıp Kurumu'ndan alınan raporda, sağ tibia-fibula alt diyafizinde kaynamış kırık bulunduğu, plak vida ile tespit materyali izlendiği, davacının Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği hükümleri uyarınca %5,3 oranında malul kaldığı tespit edilmiş, mahkemece davacının maluliyet oranı, yaralanmanın boyutu, tedavi süreci ve tarafların sosyal ve ekonomik durumları dikkate alınarak manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Olay tarihinde yürürlükte olan 818 sayılı Kanun’un 47 nci maddesi hükmüne göre hâkimin özel hâlleri göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği bir para tutarı adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi mal varlığı hukukuna ilişkin bir zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 22.06.1966 tarihli ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir.
Somut olayda; olay tarihi, davacı ...'ın yaralanma derecesi, davalının kusur durumu, olayın gerçekleşme biçimi ve yukarıdaki ilkeler göz önüne alındığında davacı yararına hüküm altına alınan manevi tazminat miktarı azdır. Daha üst düzeyde manevi tazminata hükmedilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir. " şeklinde bozma kararı verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, davacı ... yönünden maddi tazminat talepli olarak açılan davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, davacı ... yönünden manevi tazminat talepli olarak açılan davanın kısmen kabul ve kısmen reddi ile 20.000,00 TL manevi tazminatın, kaza tarihi olan 18.04.2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ..., ..., ... ve ... Seyahat Ticaret Ltd. Şti.'nden müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...' a verilmesine, fazlaya ilişkin 10.000,00 TL' lik istemin reddine, davacı ... yönünden maddi tazminat talepli olarak açılan davanın feragat nedeniyle reddine, davacı ... yönünden manevi tazminat talepli olarak açılan davanın kabulü ile 30.000,00 TL manevi tazminatın, kaza tarihi olan 18.04.2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ..., ..., ... ve ... Seyahat Ticaret Ltd. Şti.'nden müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...' e verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... vekili, davalılar ....Sey.Tic. Ltd. Şti. vekili, ... vekili, ... vekili, ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı ... vekili temyiz dilekçesinde; manevi tazminat miktarının düşük belirlendiği, %5,3 oranında malul kalan davacı için 20.000,00 TL manevi tazminatın yetersiz olduğu, tazminata avans faizi uygulanması gerektiği gerekçeleri ile kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ....Sey.Tic. Ltd. Şti. Vekili temyiz dilekçesinde; davalı ... ve müvekkillerinin kusursuz olmalarına rağmen %50 kusur oranı üzerinden hüküm kurulmasının hatalı olduğu gerekçeleri ile kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde: taleplerin zamanaşımına uğradığı, maluliyet ve kusur oranını kabul etmedikleri, manevi tazminat miktarlarının fahiş olduğu gerekçeleri ile kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; kaza ile bir ilgisi olmadığı, davalı sıfatının olmadığı, davalı ... Seyahat Şirketi ile arasında taşıt kira sözleşmesi bulunduğu, söz konusu işletme ile bağlantısının olmadığı, kazada kusurları olmadığı, manevi tazminat miktarının fahiş olduğu gerekçeleri ile kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; kusur oranını kabul etmedikleri gerekçesi ile kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ... tarafından Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) Poliçesi ile teminat altına alınan aracın karıştığı 18.04.2011 tarihli trafik kazası sonucu yaralanıp malul kalan yolcu konumunda olan davacıların uğradığı sürekli iş göremezlik ve geçici iş göremezlik tazminatı ile manevi tazminat talebine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun'un 54,56 ncı maddeleri ( mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 45 ve 47 nci maddeleri), 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 85,89,90,91 inci maddeleri, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları
3. Değerlendirme
Temyiz olunan nihai kararların bozulması 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ... vekili ve davalılar....Sey.Tic. Ltd. Şti. vekili, ... vekili, ... vekili, ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı fazla alınan temyiz harcının temyiz eden davacı ...'a iadesine,
Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden davalılara ..., ..., ... ve ...Sey.Tic. Ltd. Şti.'ne yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,23.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.