"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2023/50 D.İş, 2023/50 K.
SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU İTİRAZ HAKEM HEYETİ
SAYISI : KIT-2022/1919
HÜKÜM/KARAR : Davalı vekilinin itirazının kısmen kabulü/
Davanın kısmen kabulü
SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU UYUŞMAZLIK HAKEM HEYETİ
SAYISI : K-2019/33981
Taraflar arasındaki sigorta tahkim yargılaması sonunda, Uyuşmazlık Hakem Heyetince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karara davalı vekili tarafından itiraz edilmesi üzerine, İtiraz Hakem Heyetince davalı vekilinin itirazının kısmen kabulü ile Uyuşmazlık Hakem Heyeti kararının kaldırılmasına ve davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, temyiz incelemesi sonucunda Dairece İtiraz Hakem Heyeti kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İtiraz Hakem Heyetince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı vekilinin itirazının kısmen kabulü ile Uyuşmazlık Hakem Heyeti kararının kaldırılmasına ve davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İtiraz Hakem Heyeti kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalıya Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) poliçesi ile sigortalı olan aracın sürücüsü ile davacı sürücü arasında meydana gelen çift taraflı trafik kazası neticesinde davacının yaralandığını ve malul kaldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 5.000,00 TL sürekli iş göremezlik tazminatının temerrüt tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş; yargılama sırasında ıslah dilekçesiyle talebini 147.585,42 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dosyaya sunulan maluliyet raporunun kaza tarihinde yürürlükte olan yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlenmediğini, tazminat tutarının TRH 2010 Yaşam Tablosu ve % 1,8 teknik faiz yöntemi esas alınarak hesaplanması gerektiğini ve şirket aleyhine karar verilmesi halinde vekalet ücretinin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nde (AAÜT) belirlenen tutarın 1/5'i oranında olması gerektiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. UYUŞMAZLIK HAKEM HEYETİ KARARI
Uyuşmazlık Hakem Heyetinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; aktüer bilirkişi raporunda PMF 1931 Yaşam Tablosu ve progresif rant yöntemi esas alınarak yapılan hesaplama benimsenerek davanın kabulü ile 147.585,42 TL sürekli iş göremezlik tazminatının 01.12.2018 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalı ... şirketinden tahsiline karar verilmiştir.
IV. İTİRAZ
A. İtiraz Yoluna Başvuranlar
Uyuşmazlık Hakem Heyetinin yukarıda belirtilen kararına süresi içinde davalı vekili itiraz başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
İtiraz Hakem Heyetinin 07.08.2019 tarih ve 2019/İHK-9659 sayılı kararı ile; aktüer bilirkişi raporunda TRH 2010 Yaşam Tablosu ve % 1,8 teknik faiz yöntemine göre yapılan hesaplama esas alınarak davalı vekilinin itirazının kısmen kabulü ile Uyuşmazlık Hakem Heyeti kararının kaldırılmasına ve yeniden hüküm tesisi ile davanın kısmen kabulü ile 120.563,05 TL sürekli iş göremezlik tazminatının 01.12.2018 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalı ... şirketinden tahsiline karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
İtiraz Hakem Heyetinin yukarıda belirtilen kararına süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
Dairenin 13.10.2021 tarihli, 2021/5661 Esas ve 2021/6698 Karar sayılı ilamıyla; ''...Dava, trafik kazası nedeni ile bedensel zarara dayalı tazminat istemine ilişkindir. Davacı vekili, meydana gelen kazada müvekkilinin yaralandığını ve malul kaldığını açıklayıp tazminat talebinde bulunmuştur. Davacıda oluşan maluliyetin tespitine yönelik olarak alınan raporda, davaya konu kazada davacının Soma Devlet Hastanesinde 09.04.2017-22.05.2017 tarihleri arasında yapılan psikiyatr muayenesinde travma sonrası stres bozukluk tanısının konulduğu, Maluliyet Tespit İşlemleri Yönetmeliği ve Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Yönetmelikine göre davacının %23.2 oranında malul kaldığı bildirilmiş, Hakem Heyetince davacının sürekli iş göremezlik zararının 147.585,42 TL olduğu kabul edilerek bu miktar üzerinden başvurunun kabulüne karar verilmiş, karara karşı davalı vekilince itiraz edilmesi üzerine İtiraz Hakem Heyetince davalı vekilinin itirazının kısmen kabulü ile hakem heyeti kararının kaldırılarak 120.563,05 TL sürekli iş göremezlik zararının bulunduğu gerekçesi ile başvurunun kısmen kabulüne karar verilmiştir. Haksız fiil sonucu çalışma gücü kaybının olduğu iddiası ve buna yönelik bir talebin bulunması halinde, zararın kapsamının belirlenmesi açısından maluliyetin varlığı ve oranının belirlenmesi gerekmektedir.Somut olayda davacı vekilince dosyaya sunulan maluliyet raporunda; davacının travma sonrası stres bozukluğu nedeniyle tüm vücut fonksiyon kaybı oranı %23.2 olarak belirlenmiş, davalı vekili, kaza ile davacının psikolojik rahatsızlığı arasında illiyet bağı olmadığını savunmuş, hakem heyetince de bu rapor karara esas alınarak talebin kabulüne karar verilmiştir. Davacının maluliyetinin haksız fiil sorumlusunun fiili sonucu oluştuğunun, yani haksız fiil ile maluliyet arasında illiyet bağının bulunduğunun belirlenmesi sorumluluk açısından zorunludur. Bu nedenlerle bilirkişi raporu karar vermeye elverişli değildir. Eksik inceleme ile karar verilemez.Bu durumda, davacının psikolojik tedavisine ilişkin tüm tedavi evrakları dosya arasına getirtildikten sonra, davacının muayenesi yapılarak üniversitelerin adli tıp anabilim dalı başkanlıklarından kaza tarihinde yürürlükte bulunan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırılması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik'e göre, kazadan sonra oluştuğu belirtilen psikolojik rahatsızlıkların kaza ile illiyet bağının olup olmadığı, maluliyet oranına etki edip etmediği tespit edilerek sonucuna göre karar verilmek üzere, itiraz hakem heyeti kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir. 3- 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 30.maddesinin (17) numaralı fıkrası ve 19/01/2016 tarihli ve 29598 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 6. maddesi ile adı geçen Yönetmeliğin 16. maddesine eklenen 13. Fıkra uyarınca tarafların avukat ile temsil edildiği hallerde, taraflar aleyhine hükmedilecek vekâlet ücreti, her iki taraf için de Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesinde yer alan asliye mahkemelerinde görülen işler için hesaplanan vekâlet ücretinin beşte biridir. Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 17.maddesi (2) numaralı fıkrasına göre de Sigorta Tahkim Komisyonları, vekalet ücretine hükmederken, Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde asliye mahkemeleri için öngörülen ücretin altında kalmamak kaydıyla Tarifenin üçüncü kısmına göre avukatlık ücretine hükmeder. Tarifenin üçüncü kısmına göre nisbi avukatlık ücretine hükmedilen durumlarda da talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler aleyhine tarifeye göre hesaplanan nisbi ücretin beşte birine hükmedilir. Somut olayda Uyuşmazlık Hakem Heyeti’nce, AAÜT uyarınca hesaplanan nispi vekalet ücreti takdir edilmiştir. Davalı vekilinin karara itiraz etmesi üzerine, İtiraz Hakem Heyetince davalı vekilinin bu yöndeki itirazının reddine karar verilmiştir. Yukarıda açıklanan ilkelere göre davacı yararına hükmedilmesi gereken vekalet ücreti AAÜT’ne göre Asliye Mahkemelerinde görülen işler için hesaplanan vekalet ücretinin 1/5'i oranında vekalet ücretine hükmedilmesi ancak hesaplanan miktarın maktu ücretin altında kalması halinde maktu ücrete hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde maktu vekalet ücretinin altında kalacak şekilde vekalet ücretine hükmedilmesi doğru görülmemiştir." gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. İtiraz Hakem Heyetince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İtiraz Hakem Heyetinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sırasında alınan ve Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanlığı tarafından düzenlenen 15.12.2022 tarihli raporda kaza tarihinde yürürlükte olan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırılması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca davacının maluliyet oranının % 8 olarak belirlendiği, bozma öncesi alınan maluliyet raporunda davacının maluliyet oranının % 23,2 olarak belirlenmiş olduğu, hakem heyetince bozma öncesi karara esas alınan hesap raporunda belirlenen tazminat miktarı ile belirlenen % 8 maluliyet oranı esas alınarak yapılan hesaplama sonucu 38.168,64 TL fark meydana geldiği gerekçesiyle davalı vekilinin itirazının kısmen kabulü ile Uyuşmazlık Hakem Heyeti kararının kaldırılmasına ve davanın kısmen kabulü ile 38.168,64 TL tazminatın 01.12.2018 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İtiraz Hakem Heyetinin yukarıda belirtilen kararına süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; TRH 2010 Yaşam Tablosu ve teknik faiz yöntemi ile yeniden tazminat tutarının hesaplanması yönünde aktüer bilirkişi raporu alınması gerekirken PMF Yaşam Tablosu ve progresif rant yöntemi esas alınarak belirlenen tazminat tutarı esas alınarak hüküm tesis edilmesinin hatalı olduğunu, İtiraz Hakem Heyetince % 23,2 maluliyet oranı ve davalıya sigortalı araç sürücüsünün %75 kusur oranı esas alınarak tespit edilen 147.585,42 TL'lik Uyuşmazlık Hakem Heyeti kararının esas alındığını, ancak bu miktarı, yeni alınan maluliyet raporu ile belirlenen % 8 maluliyet oranına uyarlarken tekrar %75 kusur oranı ile indirim yapılmak suretiyle mükerrer kusur indirimi yapılmasına neden olunduğunu, yargılama giderlerinin kabul ve ret oranına göre belirlenmediğini ve davacı lehine nisbi ve tam vekalet ücreti takdir edilmesi gerektiğini ileri sürerek İtiraz Hakem Heyeti kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ... tarafından Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) Poliçesi ile teminat altına alınan aracın karıştığı trafik kazası sonucu yaralanıp malul kalan davacı sürücünün sürekli iş göremezlik tazminatı talebine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 54 üncü maddesi, 2918 sayılı Kanun'un 85, 87, 89, 90, 91 ve 97 nci maddeleri, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 30 uncu maddesi, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına ve özellikle, Uyuşmazlık Hakem Heyeti kararına karşı yapılan itiraz başvurusuna konu edilmeyen yönlere ilişkin temyiz itirazlarının incelenemeyecek olmasına, İtiraz Hakem Heyetince karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'ne uygun biçimde davacı için vekalet ücretinin hüküm altına alınmış olmasına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesinde;
a.Uyuşmazlık Hakem Heyetince Dairemizin bozma kararından önce yürütülen yargılamada alınıp hükme esas kabul edilen 09.03.2020 tarihli aktüerya raporunda, PMF 1930 Yaşam Tablosu ve progresif rant yöntemi ile davacının % 23,2 maluliyet oranı esas alınarak 147.585,42 TL sürekli iş göremezlik tazminatı hesaplanmış; davacı taraf, rapordaki bedel üzerinden dava değerini ıslah etmiş; Uyuşmazlık Hakem Heyetince ıslah doğrultusunda maddi tazminata hükmedilmiş; davalı vekilinin itirazı üzerine İtiraz Hakem Heyetince TRH 2010 Yaşam Tablosu ve % 1,8 teknik faiz yöntemi esas alınarak 120.563,05 TL sürekli iş göremezlik tazminatına hükmedilmiştir.
İtiraz Hakem Heyeti kararının taraf vekillerince temyizi üzerine, Dairemiz tarafından davacının maluliyet oranının yürürlükteki mevzuata uygun biçimde belirlenmesi gerektiği ve davacı yararına nisbi ve tam vekalet ücreti takdir edilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle karar davalı yararına bozulmuştur.
Bozma kapsamında yürütülen yargılamada; kaza tarihinde yürürlükte olan mevzuata göre yeni maluliyet raporu alınmış ve davacının kazadan kaynaklı sürekli iş göremezlik oranının % 8 olduğu tespit edilmiştir. İtiraz Hakem Heyetince yeni belirlenen maluliyet oranına göre hesap yapılmış; İtiraz Hakem Heyeti tarafından Uyuşmazlık Hakem Heyetince hüküm altına alınan 147.585,42 TL sürekli iş göremezlik tazminatı üzerinden % 8 maluliyet oranı esas alınarak yapılan hesaplama sonucu 38.168,64 TL fark meydana geldiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile 38.168,64 TL sürekli iş göremezlik tazminatına hükmedilmiştir.
Her ne kadar İtiraz Hakem Heyetince bozma ilamına uyulduğu belirtilmiş ise de, usuli kazanılmış haklar göz önüne alınmamış ve bozma ilamının gereği yerine getirilmemiştir. İtiraz Hakem Heyetince, bozma sonrasında alınan usulüne uygun maluliyet raporunda belirlenen % 8 maluliyet oranı uyarınca aktüer bilirkişiden tazminatın hesaplanması yönünden ek rapor alınması gerekirken bu yön gözetilmeksizin, Uyuşmazlık Hakem Heyetince PMF 1931 Yaşam Tablosu ve progresif rant yöntemi ile davalıya sigortalı araç sürücüsünün % 75 kusur oranı üzerinden hesaplanan 147.585,52 TL tazminat tutarı üzerinden yeni maluliyet oranına göre oranlama yapılarak tazminata hükmedilmesi doğru görülmemiş, bu nedenle kararın bozulması gerekmiştir.
b.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ''Yargılama Giderlerinden Sorumluluk'' başlığını taşıyan 326 ncı maddesinde; “Kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verilir. Davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkeme, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştırır.” hükmü düzenlenmiştir.
İtiraz Hakem Heyetince istemin kısmen kabulüne karar verilmiş olup, yargılama giderlerinin de davanın kabul ve ret olunan bölümleri üzerinden taraflar arasında paylaştırılması gerekirken yargılama gideri hesabı yapılırken kabul ve ret oranlarında matematiksel hata yapılarak davacı aleyhine olacak şekilde hüküm kurulmuştur. Bu nedenle kararın bozulması gerekmiştir.
VII. KARAR
1. Değerlendirme bölümünün (1) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Değerlendirme bölümünün (2-a) ve (2-b) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle davacı vekilinin temyiz itirazının kabulü ile İtiraz Hakem Heyeti kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde davacıya iadesine,
Dosyanın mahkemeye gönderilmesine,
16.05.2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.