"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2023/627 E., 2024/65 K.
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili ve davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili ve davalı vekili tarafından temyiz edilmiş Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına, İlk Derece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Karar davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; 21.07.2013 tarihinde meydana gelen trafik kazasında motosiklette yolcu olarak bulunan müvekkilinin yaralandığını, motosiklete çarpan traktörün sigortasız olduğunu belirterek, belirsiz alacak olarak ikame ettikleri davada fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000,00 TL geçici ve sürekli iş göremezlik tazminatının, kusuru oranında ve temerrüt tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalı taraftan tahsiline karar verilmesini istemiştir. 17.09.2018 tarihli talep artırım dilekçesi ile talebini 93.404,91 TL'ye artırarak, tazminata temerrüt tarihinden itibaren avans faizi işletilmesi talebinde bulunmuştur.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın zamanaşımına uğradığını, müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, davanın sürücüye ihbarı gerektiğini, davacının müterafik kusuru bulunduğunu, motosiklet sürücüsünün ehliyetsiz, davacının kasksız olduğunu, hatır taşıması bulunduğunu, kusur incelemesi yapılması gerektiğini, maluliyetin Adli Tıp Kurumu (ATK) tarafından belirlenmesi gerektiğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ 1. KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 29.03.2019 tarih ve 2015/861 Esas 2019/304 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, 93.404,91 TL işgücü kaybı tazminatının (teminat limitini aşmamak koşuluyla) dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili ve davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 30.12.2021 tarih ve 2019/3974 Esas ve 2021/2146 Karar sayılı kararı ile taraf vekillerinin istinaf başvuruları esastan reddedilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı taraf vekilleri temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
Daire'nin 25.10.2022 tarih ve 2022/3238 Esas 2022/12948 Karar sayılı ilamı ile "1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve HMK 355. maddesindeki kamu düzenine aykırılık halleri resen gözetilmek üzere istinaf incelemesinin, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağı kuralına uygun biçimde inceleme yapılıp karar verilmiş ve verilen kararda bir isabetsizlik görülmemiş olmasına göre davacının tüm,davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan ve yerinde olmayan bütün temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2-Dava trafik kazasından kaynaklı cismani zarara dayalı maddi tazminat istemine ilişkindir.
Zararın meydana gelmesinde veya artmasında mağdurunda kusurunun bulunması halinde söz konusu olan müterafik kusur 6098 sayılı TBK'nın 52. maddesinde düzenlenmiştir. Mağdurun kusurunun zararın meydana gelmesinde başlıca etken olması halinde zarar verenin sorumluluğunun kalkması söz konusu olabileceği gibi belirlenen kusura göre zarar ve ziyandan indirim yapılmasını da gerektirebilir. Müterafik kusura ilişkin savunma bir defi olmadığından mahkemece bu yönde bir savunma olmasa dahi resen araştırılması ve tartışılması gerekmektedir. Somut olayda,davacı ... arkadaşının sevk ve idaresindeki motorsiklette yolcu konumundadır. Kazaya ilişkin tanzim edilen kaza tespit tutanağında, davacının yolcusu olduğu motorsikletin sürücüsünün ehliyetinin olmadığı işaretlenmiştir.Yine Silifke 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 2014/1E-2015/17 sayılı dosyasında yapılan yargılama sırasında, davacı,duruşmada verdiği ifadesinde,motorsiklet sürücüsü arkadaşı Kemal'in 18 yaşını henüz doldurduğunu, ehliyetinin bulunmadığını beyan etmiştir.
Bu durum karşısında davacının, ehliyetsiz sürücü aracına bilerek bindiği ve kendi yaralanması ile sonuçlanan olayda etkenliğinin olduğu sabit olup, belirlenen zarardan %20 oranında müterafik kusur indirimi yapılması gerekirken,eksik inceleme ve değerlendirme ile yazılı olduğu şekilde karar verilmesi doğru olmamış,kararın bozulması gerekmiştir." gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkeme kararı bozulmuştur.
V. İLK DERECE MAHKEMESİ 2.KARARI
İlk Derece Mahkemesi'nin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava tarihi olan 26.08.2015 tarihinden geçerli yasal faizi ile birlikte 74.723,92 TL maddi (70.226,65 TL sürekli iş göremezlik + 4.497,27 TL geçici iş göremezlik) tazminatın (teminat limitini aşmamak koşuluyla) davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin taleplerin reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; bozma kararından sonra asgari ücret arttığından güncel veriler ile hesap yapılması gerektiğini, müterafik kusur nedeniyle indirim yapıldığı durumda davalı lehine vekalet ücreti verilemeyeceğini, yargılama giderlerinin de kabul ve red oranına göre hesap edilmemesi gerektiğini, tamamından davalı tarafın sorumlu olduğunu belirterek kararın bozulması isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) Poliçesi bulunmayan traktörün karıştığı trafik kazası sonucu yaralanıp malul kalan davacı yolcunun uğradığı zarar nedeniyle sürekli iş göremezlik ve geçici iş göremezlik tazminatı talebine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 52 ve 54 üncü maddeleri, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 85, 89, 90 ve 91 inci maddeleri, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına, davacı taraftan kaynaklanan zararı ağırlaştırıcı durum nedeniyle davanın kısmen reddine dair verilen kararda, müterafik kusur indiriminden dolayı davalı yararına reddedilen kısım için vekalet ücretine hükmedilmesinde hata edilmemiş olmasına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan ve yerinde görülmeyen diğer temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2. Haksız fiile dayalı tazminat taleplerinde, gerçek zararın belirlenmesi bakımından karar tarihine en yakın tarihlerdeki ölçütlerin kullanılması gerekmektedir. Asgari ücret kamu düzeni ile ilgili olup, mahkemece re’sen gözönünde tutulması zorunludur.
Davacı tarafın, İlk Derece Mahkemesince verilen ilk karara karşı istinaf kanun yoluna başvurduğu, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiğii ve Bölge Adliye Mahkemesi kararını da temyiz ettiği gözetildiğinde; hüküm tarihine en yakın tarihte bilinen güncel asgari ücret verileri kullanılarak zararın belirlenmesi ve bu miktarın üzerinden %20 oranında müterafik kusur indirimi yapılması gerekirken, 04.07.2018 tarihli hesap raporunun hükme esas alınarak karar verilmesi doğru görülmemiştir.
VII KARAR
1.Değerlendirme bölümünün (1) numaralı bendinde açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazının REDDİNE,
2. Değerlendirme bölümünün (2) numaralı bendinde açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde davacıya iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,01.10.2024 tarihinde Başkan ... ve Üye ...'un karşı oyu ve oy çokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY
Davacı lehine hesaplanan maddi tazminattan, davacının kazadaki müterafik kusuru nedeniyle mahkeme tarafından yapılan indirim sonucu belirlenen tazminat tutarı hüküm altına alınırken, davanın kısmen reddine karar verilmiş ve davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmiştir.
Oysa ki 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 52 nci maddesinden kaynaklanan zarar görenin müterafik kusuruna dayalı takdiri indirim nedeniyle, davanın kısmen reddedilmesi halinde, reddedilen kısım için davalı yararına vekalet ücreti takdir edilemeyeceği göz önüne alınması gerekli iken reddedilen kısım için davalı taraf lehine vekalet ücretine hükmedilmesinin doğru olmadığı ve kararın bu nedenle bozulması gerektiği kanaatinde olduğumuzdan sayın çoğunluğun değerlendirme bölümünün 1 numaralı bendindeki temyiz itirazının red kararına kararına katılmıyoruz.