"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki davada Bayat (Çorum) Asliye Hukuk Mahkemesi ile Ankara 15. Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
KARAR
Bayat (Çorum) Asliye Hukuk Mahkemesince, davanın sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacak davası olması sebebiyle genel yetki kurallarının uygulanması gerektiği, her ne kadar dava konusu alacağın kaynağı taşınmaz satımından kaynaklanan alacak olsa dahi dava konusunun HMK m. 12 uyarınca taşınmazın aynı ile alakalı olmadığı, davanın davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesinde açılması gerektiği, davalı vekilince yasal cevap süresi içinde yetki itirazı ileri sürüldüğü ve Ankara Mahkemelerinin yetkili olduğunun bildirildiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Ankara 15. Asliye Hukuk Mahkemesince ise, davacının talebine göre dosyada yapılacak yargılamada dava konusu olan, satış memurluğunca satılan ve davacı tarafça ihaleden satın alınan taşınmazın ve muhdesatın, özünde davacıya ait olup olmadığının incelenmesinin gerekeceği, dolayısıyla davanın özü itibariyle hukuki sebebinin muhdesat tespitine ilişkin olduğu, dava konusu taşınmazın tapu kaydının incelenmesinde Çorum ili ve Bayat ilçesinde bulunduğu, mülkiyete yönelik yapılacak inceleme sebebiyle taşınmazın aynından kaynaklandığının görüldüğü, her ne kadar davalının yerleşim yeri ve yetki itirazı nazarıyla Bayat (Çorum) Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2020/82 Esas, 2021/31 Karar sayılı dosyasından yetkisizlik kararı verilmişse de, HMK'nın 12/1. Maddesinde, taşınmazın aynına ilişkin davalarda taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinin kesin yetkili olduğunun belirtildiği, taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalarda taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinin davaya bakmakta kesin yetkili mahkeme olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Dosya kapsamından, davacı vekilinin dava dilekçesiyle, muris ...'ın 02/07/1997 tarihinde vefat etmiş olup geride mirasçısı olarak davacı müvekkili ve başkaca şahıslar kalmış olduğunu, murise ait Çorum İli Bayat İlçesi Toyhane Köyü Köyiçi Mevkii 1 Pafta 6 Parselde kain 536,00 m² yüzölçümlü ahır ve arsa vasıflı taşınmazda davacı müvekkilinin hissesinin 4/10, davalı kardeşi ...'ın hissesinin 6/10 olacak şekilde davacı müvekkili ve davalıya intikal ettiğini, davacı müvekkilinin kardeşleriyle de anlaşarak 2014 yılında bahse konu taşınmaz üzerine 4 katlı betonarme bina ve bitişiğine kömürlük yaptığını, bu bina ve kömürlük yapıldığı tarihten bu tarafa davacı müvekkilinin zilyedinde ve kullanımında olduğunu, müvekkilinin Bayat Sulh Hukuk Mahkemesi nezdinde 2014/281 Esas numarasıyla görülen "ortaklığın giderilmesi" davasını açtığını, davada alınan 04/01/2015 tarihli fen bilirkişisi raporunda; taşınmaz üzerinde tek katlı 38,98 m2 kargir evin, ... tarafından yapıldığı iddia olunan 134,57 m² 4 katlı betonarme bina ve bitişiğinde 30,54 m² kömürlüğün olduğu belirtildiğini, Bayat Sulh Hukuk Mahkemesi yapılan yargılama sonucunda 03/07/2015 tarih ve 2014/281 Esas 2015/172 Karar sayılı ilamı ile taşınmazın açık artırma usulü ile satışı yoluyla ortaklığın giderilmesine, satış bedelinin tapudaki paylar nispetinde taraflara dağıtılmasına karar verdiğini, tanıkların ve davalıların beyanlarında bina ve kömürlüğün müvekkiline ait olmadığına dair itirazları olmamasına rağmen satış sonucu elde edilen değerden taşınmaz üzerindeki 4 katlı yapının ve kömürlüğün değerinin müvekkili ...'e ödenmesine karar verilmemiş olduğunu, bunun üzerine Bayat Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde 08/04/2019 tarih ve 2019/36 esas numarasıyla görülen "muhdesat aidiyetinin tespiti" davasını açarak Çorum İli Bayat İlçesi Toyhane Köyü Köyiçi Mevkii 1 Pafta 6 Parselde kain 536,00 m² yüzölçümlü ahır ve arsa vasıflı taşınmaz üzerindeki muhdesatın müvekkiline ait olduğunun tespitini talep ettiklerini mahkemenin 15/10/2019 tarih ve 2019/36 Esas 2019/128 Karar sayılı ilamı ile; "davacının tespit davası açmakta güncel hukuki yararının bulunması ve dava sonuçlanıncaya kadar da güncelliğini kaybetmemesi gerektiği, eda davasının açılmasının mümkün olduğu hallerde tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığı, Yargıtayın yerleşik uygulamalarında taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davasının, kentsel dönüşüm uygulamasının ya da kamulaştırma işleminin bulunması gibi durumlarda muhdesatın tespiti davasının açılmasında güncel hukuki yararın bulunduğu, somut olayda dava konusu taşınmaz ile ilgili ortaklığın giderilmesi davasının kesinleştiği, derdest bir ortaklığın giderilmesi davasının da mevcut olmadığı, hukuki yararın HMK madde 114/1-h maddesinde dava şartı olarak sayıldığı ve somut olayda davacının hukuki yararının bulunmadığı gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verdiğini, Bayat Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 03/07/2015 tarih ve 2014/281 Esas 2015/172 Karar sayılı ilamı ile mahkeme dosyası 14/01/2019 tarihinde Bayat Yazı İşleri Müdürlüğü'ne gönderilerek dosyanın satış defterinin 2019/2 Ortaklığın Giderilmesi Satış esasına kaydının yapıldığı ve 16/09/2020 tarihinde yapılan ihale ile taşınmazın davacı müvekkili ... tarafından satın alınmış olduğunu, ihale ile taşınmazı bir bütün halinde satın alan davacının ihale bedelinden davalının 6/10'luk payına denk gelen bedeli 24/09/2020 tarihinde satış dosyasına ödemek zorunda kaldığını belirterek Bayat Yazı İşleri Müdürlüğü'nün 2019/2 numaralı satış dosyasında yapılan ihale ile taşınmazı satın alan müvekkilinin muhdesat bedeli, ana taşınmaz bedeli ayrımı yapılmaksızın bir bütün halinde taşınmaz bedelinin davalı payına düşen 6/10'luk kısmını satış dosyasına yatırmak zorunda kalması hasebiyle davacı müvekkili tarafından satış dosyasına dolayısıyla davalıya fazladan ödenen bedelin tespiti ile (tespite kadar şimdilik 100,00 TL) tespit edilen bedelin ihale tarihinden itibaren işleyecek bankalarca uygulanan en yüksek mevduat faiziyle birlikte sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca davalı ...'dan alınarak davacı müvekkili ...'a ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Eldeki davada ileri sürülen bedel isteğinin esasının, muhdesat tespitine ilişkin olduğu ve uyuşmazlığın çözüme kavuşturulmasının anılan iddianın subutuna bağlı bulunduğu açıktır.
Bu noktada davacı tarafça ihaleden satın alınan taşınmazın ve muhdesatın, özünde davacıya ait olup olmadığının incelenmesinin yapılacağı, bedel isteğinin konusunun taşınmaz olduğu ve dolayısı ile taşınmazın aynına ilişkin bir dava olup, HMK'nun 12.maddesi uyarınca kesin yetkili mahkemede görülmesi zorunludur.
HMK’nın 12. maddesine göre, taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir. Aynı maddenin 3. fıkrasına göre, bu davalar birden fazla taşınmaza ilişkinse, taşınmazlardan birinin bulunduğu yerde diğerleri hakkında da açılabilir. Anılan bu kural kesin yetki ve dava şartına ilişkin olup, mahkemece kendiliğinden gözetilmesi gerekeceği kuşkusuzdur.
Davaya konu taşınmazın Bayat ilçesi sınırları içerisinde bulunduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın Bayat (Çorum) Asliye Hukuk Mahkemesinde çözümlenmesi gerekir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince Bayat (Çorum) Asliye Hukuk Mahkemesi'nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 25/10/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.