"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonucu verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulü ile dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Kahramanmaraş ili, ... ilçesi ... Mahallesi 416 ada 77 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekilleri cevap dilekçesinde; yakın parsellerde taşınmazın m² birim değeri 90,00 TL olarak belirlenmiş iken, kıymet takdir komisyon raporunda taşınmazın m² birim fiyatının 7,00 TL olacağının kabulünün hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, taşınmazın m²sinin en az 100,00 TL olması gerektiğini beyan etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 09.04.2009 tarihli ve 2008/77 Esas 2009/128 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne, 92.707,80 TL kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. (Kapatılan )18.Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonucu; hükme esas alınan bilirkişi raporunda, dava konusu taşınmazla emsal taşınmazların üstün ve eksik yönleri aralarındaki farklılıklar ve bunların taşınmazın değerine olan etkileri yeterince karşılaştırılıp belirtilmemiş, emsallerin tapu kayıtları ve satış akit tabloları dosyaya getirtilmemiş, emsallerin ve dava konusu taşınmazın İmar Yasası uyarınca düzenleme görüp görmedikleri araştırılmamış ve yine dava konusu taşınmaz ile somut emsallerin değerlendirme tarihinde bulundukları cadde ve sokak itibarıyla belediyece emlak vergisine esas olmak üzere belirlenen asgari m² değerleri sorulup saptanmamış olup, genel ifadelerle dava konusu taşınmaza 15,00 TL/m² değer belirlenmiş olduğundan, eksikler tamamlanarak bilirkişi kurulundan ek rapor alınmadan hüküm kurulması ve kendisini vekille temsil ettiren davalı yararına da maktu tarife üzerinden avukatlık ücretine hükmedilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Kahramanmaraş 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 05.10.2012 tarihli ve 2011/225 Esas, 2012/469 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulü ile 80.348,00 TL kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonucu; hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda dava konusu taşınmazla emsal taşınmazın üstün ve eksik yönleri aralarındaki farklılıklar ve bunların taşınmazın değerine olan etkileri yeterince karşılaştırılıp belirtilmemiş, dava konusu taşınmazın değerlendirme tarihinde bulunduğu cadde ve sokak itibarıyla belediyece emlak vergisine esas olmak üzere belirlenen asgari m² değeri sorulup saptanmamış, genel ifadelerle değerlendirme yapılarak emsalin belediyece emlak vergisine esas olarak belirlenen asgari m² değeri dava konusu taşınmazın m² değeri olarak alınmak suretiyle değer belirleyen bilirkişi kurulu raporuna göre hüküm kurulmuş olup bu hususlarda eksikler tamamlanarak bilirkişi kurulundan ek rapor alınmadan hüküm kurulması ve dava konusu taşınmaz ve emsal taşınmazın kadastro parseli oldukları anlaşıldığından; dava konusu taşınmazın saptanan m² değerinden düzenleme ortaklık payı düşülmemesi gerektiğinin dikkate alınmamış olması doğru olmadığından bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
Kahramanmaraş 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.07.2020 tarihli ve 2016/336 Esas, 2020/154 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne 419.033,82 TL kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
E. Üçüncü Bozma Kararı
1. Kahramanmaraş 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; dava konusu taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediği; ancak mahkemece verilen 05.10.2012 tarihli kararda dava konusu taşınmazın metrekare bedelinin 13,00 TL/m² belirlenerek bu bedel üzerinden kamulaştırma bedelinin tespit edildiği ve bu kararın sadece davalılardan ... vekili tarafından temyiz edildiği nazara alındığında, kararı temyiz etmeyen davalılar yönünden bozma ilamı öncesi belirlenen metrekare birim bedelinin kesinleştiği gözetilmeksizin, bozma ilamı sonrası davacı idare yararına oluşan usuli kazanılmış hak ilkesi ihlal edilerek fazla kamulaştırma bedeline hükmedilmesinin doğru olmadığından bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
F. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 12.05.2022 tarihli ve 2021/399 Esas, 2022/319 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne 382.185,00 TL kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; emsal karşılaştırılmasının uygun olmadığını, tespit edilen bedelin fahiş olduğunu ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın belirlenen bedelinin komşu taşınmazlara göre düşük olduğunu ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Mahukemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanunu'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 437 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Kahramanmaraş ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 416 ada 77 parsel parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmış olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idare ve davalı ...'dan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 21.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.