"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Büyükçekmece 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın, irtifak hakkı karşılığının tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 321 ada 25 parsel sayılı taşınmazdan kamulaştırma yapılmaksızın enerji nakil hattı geçirilmek suretiyle fiilen el atıldığını belirterek irtifak hakkı karşılığının davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın hak düşürücü süre ve zamanaşımı yönünden incelenerek reddi gerektiğini, davacı tapu maliki olmayıp husumetten reddi gerektiğinin, dava konusu taşınmaz üzerinden 154 kV Ambarlı - Yıldıztepe II Enerji İletim Hattı ve 154 kV Ambarlı - Davutpaşa Enerji İletim Hattı geçtiğini eski ana parseli Çatalca İlçesi, ... Köyü, ... köyü, 39 Cilt, 52 sayfa numarası ile 93 sıra numaralı zilyetlik olan taşınmaz, ... ( ... Oğlu ) adına kayıtlı olup, bu kişi yönünden kamulaştırma işleminin tamamlanarak kesinleştiğini dava konusu edilen taşınmaz üzerinde daha önce herhangi bir kamulaştırma işleminin yapılıp yapılmadığı, üzerinde tesis edilmiş herhangi bir irtifak hakkı tesisinin mevcut olup olmadığı hususlarının da araştırılması gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve el atma tazminatının tespiti ile davalı idareden tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz üzerinden 154 kV Ambarlı -Yıldıztepe II Enerji İletim Hattı ve 154 kV Ambarlı - Davutpaşa Enerji İletim Hattının geçtiğini eski ana parseli ... İlçesi, ... köyü, ... köyü, 39 Cilt, 52 sayfa numarası ile 93 sıra numaralı zilyetlik olan taşınmaz, ... ( ... Oğlu) adına kayıtlı olup, bu kişi yönünden kamulaştırma işleminin tamamlanarak kesinleştiğini, taşınmazın yüzölçümü, enerji nakil hattı ile irtifak hakkının geçiş güzergahı, tel yükseklikleri, taşınmazın amacına uygun kullanımına etkisi, arta kalan kesimler ve geometrik konumu dikkate alındığında irtifak hakkı nedeniyle taşınmazda meydana gelen değer düşüklüğü çok az olmasına rağmen, yerleşik Yargıtay içtihatların aksine yüksek miktarda bedel tesis edilmesi ve düzenleme ortaklık payı düşülmemesi nedenleriyle belirlenen bedelin kabul edilemez olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kamulaştırmasız el atılan arsa niteliğindeki taşınmaza mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçen rapora göre irtifak hakkı bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi doğru olduğu gibi, taşınmaza ilişkin olarak yapılmış usulüne uygun kamulaştırma işlemi bulunmadığı, taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergahı dikkate alınarak belirlenen değer azalış oranının yerinde olduğu gerekçesiyle davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasında kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın, irtifak hakkı karşılığının tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun'un (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun'un (2942 sayılı Kanun) geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. 2942 sayılı Kanun’un 25 inci maddesi uyarınca hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesi bakımından kamulaştırma işlemi, mal sahibi açısından usulüne uygun olarak yapılan tebligatla başlar. Dosyaya sunulan kamulaştırma evraklarına göre usule uygun yapılmış bir tebliğat olmadığı gibi kamulaştırma bedelinin ödendiğine dair belge sunulamadığından kesinleşmiş bir kamulaştırmadan bahsedilemeyeceğinden, dosyanın esasına girilerek karar verilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
3. Arsa niteliğindeki İstanbul ili, ... ilçesi, ... Köyü 321 ada 25 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve irtifak hakkı karşılığının tespiti ve alınan rapor uyarınca bedelin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
4.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,25.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.