"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Mustafakemalpaşa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 Sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalı ... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalının istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile kamu düzenine ilişkin hususlar resen gözetilerek İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1379 (yeni 2913) parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde; müvekillerinin arasında fiili taksim bulunduğunu ve diğer davalılar olan ... ve Necmi Erim’in de bu konuda itirazlarının olmadığını, bu nedenle zeytin bahçesine yönelik yapılan kamulaştırma bedelinin fiili taksime göre müvekkilleri arasında paylaşılması gerektiğini belirterek yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacı idare tarafından yüklenilmesi gerektiğini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedel tespit ve tescil davalarında kanunen davalı tarafta kaç vekil olursa olsun tek maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve masrafların brüt gelirin 1/3'ü oranında alınmasının olağandışı şartlarda uygulanıldığını; ancak bu şartların dava konusu taşınmaz için oluşmadığını, % 20 objektif değer artış oranı ile tespit edilen bedelin haksız kazanca sebep olacağını ve idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın sulu olmasına rağmen kuru olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, Bursa’nın yıllık yağış miktarı nedeniyle susuz yerde bile sulu ürünlerin yetiştirildiğini, çifçi kayıt sisteminde yer alan brokoli yerine buğday ve saman alınmasını doğru bulmadıklarını, kapitalizasyon faiz oranın % 4 ve objektif değer artışının en az % 200 olması gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasın talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kuru arazi niteliğindeki taşınmaza net ürün geliri yöntemine göre değer biçilmesinin doğru olduğunu, bölgede kuru arazi şartlarında uygulanan kapitalizasyon faiz oranının % 5 kabul edilmesinde bir isabetsizlik olmadığını, dava konusu taşınmazın zeytinlik kısmı için aynı kamulaştırma projesi kapsamında kamulaştırılan komşu taşınmaz için açılan davada m² birim bedel 48,00 TL olarak kabul edilerek Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2020/4632 Esas, 2021/5637 Karar sayılı dosyası ile denetimden geçtiğinden, zeytinlik olan kısmın m² birim bedeli 48,00 TL alınarak yeniden kamulaştırma bedeli belirlenip, fazla yatırılan kısmın idareye iadesine ilişkin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarının ilgili bölümleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1379 ( yeni 2913 ) sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi uygundur.
3. Hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda kapitalizasyon faiz ve objektif değer artış oranı uygulanarak tespit edilen metrekare birim fiyatı dava konusu taşınmaza komşu, benzer özeliklikteki Dairemiz denetiminden geçen dosyalarda da tespit edilen ve denetimden geçen dosyalar ile uyumludur.
4. Dairemizin 2020/4632 Esas, 2021/5637 Karar sayılı ile onanan zeytinlik kısmı için denetimden geçen bedel esas alınarak Bursa Bölge Adliye Mahkemesince düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmasında bir isabetsizlik bulunmamıştır.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalı ...'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,15.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.