"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Mardin ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 79 parsel sayılı taşınmazın bir kısmına davalı ... tarafından sağlık ocağı yapılarak fiilen el atıldığını, fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla tazminat ve ecrimisil olmak üzere toplam 6.000,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece 09.02.2010 tarihli ve 2006/291 Esas, 2010/31 Karar sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. ... Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 5. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonucunda, taşınmazın arsa niteliğinde kabul edilmesinin doğru olduğunu, bilirkişi kurulunca somut emsal alınan taşınmazın resen takdir olunan vergi kayıtları getirtilip denetlenmeden emsalin 12 kat değerli kabul edilmesinin doğru olmadığı gibi davaya konu taşınmazın ne şekilde kullanılacağı davacıya açıklattırılıp, emsal kira sözleşmeleri de ibraz edildikten sonra, davalı tarafından işgal edilen yıllar için ecrimisil hesabı yapılması için bilirkişi kurulundan ek rapor alınarak, tapu kaydı iptal edilen kısmının davalı idare lehine tesciline karar verilmemesi ve idarenin harçtan muaf olduğu gözetilmeden harç tahsiline karar verilmesi gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. ... Asliye Hukuk Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece 15.02.2022 tarihli ve 2011/322 Esas, 2022/79 Kararı ile davanın kısmen kabulüne, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza fahiş kamulaştırma bedeli tespit edildiğini, 2 nci sınıf kuru arazi vasfına rağmen arsa olarak kabul edilmesinin doğru olmadığını, Belediyenin yazısında dava konusu taşınmazın yol, su, temizlik ve kanalizasyon gibi hizmetlerden yararlanmadığını, somut emsal üzerinde bina olduğunu, bina bedeli düşülse dahi taşınmazın değerinde yanıltıcı bir sonuca varılacağını, emsal ve dava konusu taşınmaza emlak rayiç kıyaslamasının yapılmadığını, bulunan değerin arsa bedelinden bile fazla olduğunu, artan alanda değer artışı olacağı, belediyeden düzenleme ortaklık oranı sorulup kesintisi yapılmadığını belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; hükme esas emsal taşınmazın daha küçük yüzölçümüne sahip olduğu, emsal karşılaştırmasının soyut olduğunu, aynı kamulaştırma kapsamında birden fazla kamulaştırma yapıldığını ve bu kararların emsal alınması gerektiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı vekili ile davalı ... arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Mardin ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 79 parsel sayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi yöntem itibarıyla yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı idare vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Mahkemece bozma ilâmına uyulmuşsa da, bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Şöyle ki; ilk karara esas bilirkişi kurulu raporu yukarıda belirtilen gerekçelerle davalı ... temyizi ile emsal taşınmazın uygun olmadığından yeniden bilirkişi kurulu raporu alınarak hüküm kurulması gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına rağmen, bozma öncesi hükme esas alınan 250 TL/m² birim fiyatının davalı ... lehine usulü kazanılmış hak teşkil ettiği gözetilmeden, bozma sonrası alınan ve dava konusu taşınmazın metrekaresine 311,34 TL değer biçerek hesaplama yapan bilirkişi kurulu raporu hükme esas alınarak fazla metrekare birim bedeli üzerinden davanın kabulüne karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Davalı idare vekilinin temyiz isteminin kabulü ile temyiz olunan ... Asliye Hukuk Mahkemesinin kararının BOZULMASINA,
Aşağıda yazılı harcın istek hâlinde davacı idareye iadesine, 22.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.