"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı ve pilon yeri bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Afyonkarahisar ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 158 ada 26 parsel sayılı taşınmazın irtifak hakkı ve pilon yeri bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava şartlarının oluşmadığını, kamulaştırma kararı alınmadan önce anlaşma yoluna gidilmediğini, acele kamulaştırma kararı verildiğini ve bu kararın iptali için Danıştay’da iptal davası açıldığını, bu davanın bekletici mesele yapılması gerektiğini, irtifak kamulaştırmasının taşınmazın değerini düşüreceğini belirterek davanın reddine, yargılama gideri ve vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 17.06.2020 tarihli ve 2019/440 Esas, 2020/221 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı ve pilon yeri bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 26.05.2021 tarihli ve 2020/1239 Esas, 2021/841 Karar sayılı kararı ile değerlendirme tarihi olan 2019 yılı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri esas alınarak tespit edilen metrekare birim fiyatına, taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planı sınırına 250 metre mesafede bulunması, 2021 yılı emlak rayiç değerinin 45,88 TL olarak bildirilmesi, belediye mücavir alanında yer alması nedeniyle %200 oranında objektif değer artışı uygulanarak belirlenen kamulaştırma bedeli üzerinden fark bedelin ilgili banka hesabına depo ettirilerek 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 356 ncı ve 358 inci maddeleri uyarınca duruşmalı olarak davanın esası hakkında hüküm kurulmuştur.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 26.05.2021 tarihli ve 2020/1239 Esas, 2021/841 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; dava konusu taşınmazın tapu kaydında 28.01.2019 tarihinde TEDAŞ lehine irtifak hakkı tescil edildiğinden bu irtifak hakkından kaynaklanan değer düşüklüğünün taşınmazın değerinden indirilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; acele kamulaştırma kararının üzerinden 6 ay geçmesine rağmen %30 oranında bedel artışının olduğunu, bilirkişilerin zemini görüp uyguladığı objektif değer artış oranını %200 oranına artırarak kamu maliyetinin gereksiz çoğaltıldığını, Bölge Adliye Mahkemesinin bozmaya uyma kararı vermesine rağmen ek raporda tespit edilen kamulaştırma bedeline hükmedilmediğini ve tapu kaydındaki 800,16 m²lik irtifak bedelinin sebep olduğu değer düşüklüğünün karşılığı 50,72 TL olmasının hatalı olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma kararı alınmadan önce, anlaşma yoluna gidilmesi gerektiğini, acele kamulaştırmanın koşullarının gerçekleşmediğini bunun için olağanüstü durumların ve bu yönteme başvurulması ile amaçlanan kamu yararının olmadığını, Bölge Adliye Mahkemesince uygulanan objektif değer artış oranına rağmen emsal taşınmaz değerlerinin çok altında kaldığını, istinaf duruşmasına katılmalarına rağmen maktu vekâlet ücretine hükmedilmediğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasında kamulaştırma konusu irtifak hakkı ve pilon yeri bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Afyonkarahisar ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 158 ada 26 parsel sayılı taşınmazın zemininin 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri esas alınarak tespit edilen metrekare birim fiyatına, taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planı sınırına 250 metre mesafede bulunması, 2021 yılı emlak rayiç değerinin 45,88 TL olarak bildirilmesi, belediye mücavir alanında yer alması nedeniyle %200 oranında objektif değer artışı uygulayarak değer biçilmesine ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle mülkiyet kamulaştırmasına konu olan pilon yeri bedeli ile irtifak hakkı karşılığının tespit edilerek davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Fark kamulaştırma bedeli davacı idareye iade edilmesine karar verilmesi yerindedir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.