"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kabul
Taraflar arasında 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Yalova ili, ... ilçesi, ... köyü 1007 ve 1008 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekilinin cevap dilekçesi sunmadığı görülmüştür.
III. MAHKEME KARARI
Yalova 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 27.09.2013 tarihli ve 2013/292 Esas ve 2013/508 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Yalova 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 27.09.2013 tarihli ve 2013/292 Esas ve 2013/508 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dosyada bulunan kanıt ve belgelerden; dava konusu taşınmazların arsa vasfında olduğu anlaşılmış olup taşınmazların bu niteliği gözetilerek kamulaştırma değerinin emsal karşılaştırması suretiyle tespiti gerektiğini, arsa niteliğindeki 1008 parselin bilirkişi raporuna göre 4.085,42 m²lik kısmı kapama zeytin bahçesi olduğundan, ağaçların yaşlarına göre tespit edilecek verim miktarları ile değerlendirme tarihi olan 2012 yılı kilogram satış fiyatı ve üretim masraflarına göre tespit edilecek net geliri esas alınarak kapitalizasyon faiz oranı da uygulanmak suretiyle belirlenecek bahçe değerinden; taşınmazın zeminine, ekilebilecek münavebe ürün gelirine göre biçilecek değeri düşülmek suretiyle ağaç bedellerinin tespit edilmesi gerektiği ve dava dört ay içerisinde sonuçlandırılamamakla birlikte kamulaştırma bedelinin dava açıldıktan sonra alınan acele el koyma kararı ile bloke edildiği gözetilerek hüküm altına alınan bedele 01.01.2013 tarihinden acele kamulaştırma bedelinin bankaya bloke edildiği tarihe kadar yasal faiz işletilerek davacı idareye iade edilecek olan bedele faiz işletilmemesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Birinci Karar
Yalova 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 19.06.2017 tarihli ve 2015/384 Esas, 2017/255 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1.Yalova 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 19.06.2017 tarihli ve 2015/384 Esas, 2017/255 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece yapılan inceleme sonucunda; aynı bölgeden intikal eden ve Dairemizin 2016/13823 Esas sayılı ilâmı ile denetimden geçen Yalova 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/239 Esas sayılı dava dosyasında 02.05.2014 değerlendirme tarihi itibarıyla dava konusu taşınmazlar ile aynı yerde bulunan ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün Parsel Sorgulama Sitesinden edinilen bilgilere göre dava konusu taşınmazlara yaklaşık 300 metre mesafede olan, aynı amaçla kamulaştırılan benzer nitelikteki 754 parsel sayılı taşınmazın metrekaresine 207,76 TL değer biçildiği halde, 31.08.2012 değerlendirme tarihi itibarıyla dava konusu taşınmazların metrekaresine 210,74 TL değer biçildiğinden alınan raporun inandırıcı görülmediği, dava konusu edilen taşınmazlar ile ilgili olarak Yalova Kadastro Mahkemesinin 2013/69 Esas sayılı dosyası ile kadastro tespitine itiraz istemli dava açıldığı anlaşılmakla kadastro tespitine itiraz ile ilgili davanın taraflarının davaya dahil edilmesi sağlanıp 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi uyarınca tebligat ve ilanlar da yapıldıktan sonra tespit edilecek kamulaştırma bedelinin ilerde hak sahipliğini ispat edecek kişiye ödenmek üzere bankaya üçer aylık vadeli hesaba yatırılarak hüküm kurulması doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Yalova 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.06.2020 tarihli ve 2019/232 Esas, 2020/130 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
E. Üçüncü Bozma Kararı
1.Yalova 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.06.2020 tarihli ve 2019/232 Esas, 2020/130 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece yapılan inceleme sonucunda, arsa niteliğindeki Yalova ili, ... ilçesi, ... köyü, 1007 ve 1008 parsel sayılı taşınmazların zeminine emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi yöntem itibarıyla doğru olduğu gibi 1008 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ağaçların sayısına göre kapama zeytin bahçesi olduğundan zeytin geliri esas alınarak değeri biçildikten ve zemine ekilebilecek münavebe ürünlerinin net gelirine göre belirlenen değer düşüldükten sonra muhtesat bedelinin belirlenmesinde bir isabetsizlik görülmediği; ancak aynı bölgeden intikal eden Yalova 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/376 Esas ve 2020/201 Karar sayılı dava dosyasında aynı değerlendirme tarihi olan 31.08.2012 tarihi itibarıyla dava konusu taşınmaza komşu olup aynı amaçla kamulaştırılan benzer nitelikteki 758 parsel sayılı taşınmazın metrekaresine 204,22 TL değer biçildiği halde dava konusu taşınmazlara aynı değerlendirme tarihi itibarıyla 164,54 TL değer biçildiğinden raporun inandırıcı bulunmadığı ve dava dört ay içerisinde sonuçlandırılamadığından ilk kararla tespit edilen bedelden acele el koyma bedeli mahsup edildikten sonra tespit edilen fark bedele 01.01.2013 tarihinden ilk karar tarihine, ikinci kararla hükmedilen fark bedele 01.01.2013 tarihinden ikinci karar tarihine kadar yasal faiz yürütülmesi gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
F. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Yalova 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 09/06/2022 tarihli ve 2021/269 Esas, 2022/416 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların arsa olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, arazi olarak değer biçilmesi gerektiğini, 1008 parsel üzerindeki ağaç bedellerinin verilere uygun olarak belirlenmediğini; bu sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların orman sayılan kısmı için dosyaya yatırılan 572.890,91 TL bedelin davalı tarafından hiç tahsil edilmediğini, mahkemece bu bedelin davalıya ödemesinin yapılıp yapılmadığı sorulmadan, toplam 625.622,96 TL'nin tüm nemalarıyla birlikte davacıya iadesi şeklinde kararın hatalı olduğunu, dava konusu taşınmaz için belirlenen değerin çok düşük olduğunu, 28.06.2018 tarihli bozma ilamında 1008 parseldeki ağaç bedelleri bozmaya konu edilmemesine rağmen bozma sonrası alınan 13.12.2021 tarihli bilirkişi raporunda daha düşük ağaç bedeli tespiti edilerek usulî müktesep hakka aykırı karar verildiğini, bu bakımdan kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ila 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Yalova ili, ... ilçesi, ... köyü, 1007 ve 1008 parsel sayılı taşınmazların zeminine emsal karşılaştırması yapılarak, 1008 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ağaçların sayısına göre kapama zeytin bahçesi olduğundan zeytin geliri esas alınarak değeri biçildikten ve zemine ekilebilecek münavebe ürünlerinin net gelirine göre belirlenen değer düşüldükten sonra muhtesat bedelinin belirlenmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki bent kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Tespit edilen kamulaştırma bedeline faiz işletirken açıkça hangi bedele işletileceğinin yazılmaması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun’un 438 inci maddesi uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Mahkeme gerekçeli kararının hüküm fıkrasının (4) numaralı bendinin tümü ile hükümden çıkarılmasına, yerine ''2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesine 6459 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi ile eklenen hüküm uyarınca, dava dört ay içerisinde sonuçlandırılamamakla birlikte, kamulaştırma bedelinin dava açıldıktan sonra alınan acele el koyma kararı ile bloke edildiği gözetilerek, acele el koyma bedeli olan 533.72,68 TL'ye 01.01.2013 tarihinden acele kamulaştırma bedelinin bankaya bloke edildiği tarih olan 28.06.2013 tarihine kadar, bozma sonrası tespit edilen 1.044.290,74 TL'ye 01.01.2013 tarihinden ikinci karar tarihi olan 19.06.2017 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine,'' ibaresinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın kararı veren Mahkemesine gönderilmesine,
08.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.