"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; ... ili, ... ilçesi, ... köyü, 102 ada 307 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; idarece düzenlenen kıymet takdir raporunda belirlenen bedelin düşük olduğunu, dava konusu taşınmazın sulu arazi niteliğinde olduğu dikkate alınarak kapitalizasyon faizinin %4’ten fazla alınmaması gerektiğini ve 2014 yılı verileri getirtilerek rapor denetlenmek suretiyle karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 17.09.2015 tarihli ve 2014/336 Esas, 2015/389 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin 45.517,19 TL olarak tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 17.09.2015 tarihli ve 2014/336 Esas, 2015/389 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucu; dava konusu taşınmazın tapu kaydına ve her iki keşif zaptındaki mahkeme gözlemine göre taşınmazın kapama bağ olduğu ve birinci bilirkişi kurulu raporunda taşınmaz kapama bağ olarak kabul edilerek değer biçildiği halde, hükme esas alınan bilirkişi raporunda kuru tarım arazisi olduğunun kabulü karşısında dava konusu taşınmazın niteliğin hususunda oluşan çelişkinin giderilmesi bakımından taraflardan tanık da dahil olmak üzere tüm delilleri sorulmak suretiyle taşınmazın gerçek niteliği kesin olarak tespit edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması nedeniyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 12.06.2019 tarihli ve 2017/501 Esas, 2019/180 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin 162.035,28 TL olarak tespiti ile bu bedelden ilk karar ile ödenen kısmın mahsubu ile bakiye 116.518,09 TL’nin kararın kesinleşmesine kadar üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılarak karar kesinleştiğinde davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 12.06.2019 tarihli ve 2017/501 Esas, 2019/180 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; dava konusu taşınmazın sulu kapama bağ niteliğinde olduğu anlaşılmış olup Dairemizce geçersizliğine karar verilmeyen ve resmi verilere uygun 26.01.2015 tarihli bilirkişi heyeti raporuna göre karar verilmesi gerekirken, fazla bedele hükmedildiği gerekçesi ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
3. Dairemizin bozma kararına karşı süresi içinde davalılar vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
4. Dairemizce yapılan karar düzeltme incelemesi sonucunda; Dairemizin temyiz incelemesi sonucunda verilen bozma kararında belirtilen gerekçelere ilave olarak karar kesinleştiğinde ödenmek üzere üçer aylık vadeli hesaba yatırılan bedelin davalı tarafa derhal ödenmesi gerektiği gerekçesiyle karar düzeltme isteminin kabulü ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin 144.321,87 TL olarak tespiti ile bu bedelin davalı tarafa derhal ödenmesine, tespit edilen bedele 10.03.2015 tarihinden karar tarihine kadar geçen süre için yasal faiz uygulanmasına, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile Gaski Genel Müdürlüğü adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacı idare harçtan muaf olduğu halde harca hükmedildiğini, fazla depo edilen 17.713,41 TL’nin iadesine karar verilmediğini, yasal faiz yönünden hatalı karar verildiğini, dava konusu taşınmazın sulu kapama bağ niteliğinde olmadığını, kapitalizasyon faizi ve objektif değer artışı hatalı alınarak tespit edilen bedelin yüksek olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedeline uygulanan yasal faizin çok düşük olduğunu ve enflasyon karşısında eridiğini, yasal faiz uygulanmasının davalıların mağduriyetine sebep olduğunu, %2 stopaj kesintisi yapılmasının hatalı olduğunu, objektif değer artışının en az %100 uygulanması gerektiğini, yapılan temyiz giderlerinin tarafına iadesi gerektiğini ve belirlenen bedelin düşük olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama bağ niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net gelir yöntemine göre değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin derhal davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4.İlk kararla tespit edilen ve derhal ödenmesine karar verilen 45.517,19 TL kamulaştırma bedeline 11.03.2014 tarihinden ilk karar tarihi olan 17.09.2015 tarihine kadar, üçer aylık vadeli mevduat hesabında nemalandırılmasına ve son karar ile ödenmesine karar verilen bakiye 98.804,68 TL’ye ise 11.03.2014 tarihinden son karar tarihi olan 07.10.2021 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde faize hükmedilmesi yerinde değildir.
5. Dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmesi gerekirken, Gaski Genel Müdürlüğü adına tesciline karar verilmesi hatalıdır.
6.Davacı idarece fazla depo edilen bedelin hükümde açıkça gösterilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru değildir.
7.Davacı idare harçtan muaf olduğu halde aleyhine harca hükmedilmesi, bozmayı gerektirmiştir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkeme kararının hüküm fıkrasının;
a) (2) numaralı bendinin (b) harfi ile gösterilen alt bendinin hükümden tümüyle çıkartılması ve yerine “ İlk kararla tespit edilen ve derhal ödenmesine karar verilen 45.517,19 TL kamulaştırma bedeline 11.03.2014 tarihinden ilk karar tarihi olan 17.09.2015 tarihine kadar, üçer aylık vadeli mevduat hesabında nemalandırılmasına ve son karar ile ödenmesine karar verilen bakiye 98.804,68 TL’ye ise 11.03.2014 tarihinden son karar tarihi olan 07.10.2021 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine,” cümlesinin yazılması,
b) (3) numaralı bendinde yer alan “Gaski Genel Müdürlüğü lehine” ibaresinin hükümden çıkartılarak yerine “DSİ Genel Müdürlüğü adına” ibaresinin yazılması,
c) (6) numaralı bendinde yer alan “fazla depo edilen” ibaresinden sonra gelen “ miktarın” kelimesi hükümden çıkartılarak yerine “17.713,41 TL’nin” ibaresinin yazılması,
d) Harca ilişkin (9) numaralı bendinin hükümden tümüyle çıkartılarak yerine “Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, yatırılan harçların yatıran tarafa iadesine,” cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... vd.'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
18.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.