"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsiline ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacılar vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 13.06.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü yetki belgelerine istinaden davacılar vekili Avukat ... ile davalı idare vekili Avukat ... gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin maliki olduğu ... ili, ... ilçesi ... Mahallesi 1277 (yeni 164 ada 32) parsel sayılı taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın yol yapılması suretiyle fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dileçesinde özetle; davanın husumetten reddedilmesi gerektiğini, sorumluluğun Akdeniz Belediyesine ait olduğunu, öncelikle uzlaşma yoluna başvurulması gerektiğini, talep edilen tazminat miktarının fahiş olduğunu ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mersin 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 25.06.2013 tarihli ve 2013/226 Esas, 2013/299 Karar sayılı kararı ile uzlaşma yoluna başvurulmadan eldeki davanın açıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mersin 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 25.06.2013 tarihli ve 2013/226 Esas, 2013/299 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonucunda; kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat davasının geçici 6 ncı maddesinin yürürlüğe girmesinden önce 15.04.2013 tarihinde açıldığı ve dava tarihi itibarıyla uzlaşmaya başvurulduktan sonra dava açılmasını dava şartı sayan ve yukarıda açıklanan Kanun maddesinin yürürlükte olmadığı ve Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihte derdest olan davalarla ilgili olarak uzlaşma yoluna başvurulması isteğe bağlı olduğundan ve Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içinde kullanılacak bu hakka ilişkin sürenin geçtiği de dikkate alınarak Mahkemece taraflara ait tüm deliller toplanıp oluşacak sonuca göre uyuşmazlığın esası hakkında karar verilmesi gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mersin 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 16.02.2017 tarihli ve 2015/163 Esas, 2017/102 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve el atma tazminatının davalı taraftan tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mersin 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 16.02.2017 tarihli ve 2015/163 Esas, 2017/102 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; bozma ilamı sonrası alınan ilk bilirkişi kurulu raporunda dava konusu taşınmaza 385,00 TL/m², hükme esas alınan ikinci bilirkişi kurulu raporunda ise 622,00 TL/m² değer biçildiği, iki rapor arasındaki fahiş fark giderilmeden ikinci rapor üzerinden karar verilmesi doğru olmadığı gibi, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporundaki emsal uzak mesafede ve başka ilçenin mahallesindeki satış olduğundan raporlar hüküm kurmaya elverişli ve inandırıcı görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve el atma tazminatının davalı taraftan tahsil edilerek davacılara ödenmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın bir bölümünün kıyı kenar çizgisinde kalması nedeniyle açılan 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu'nun 1007 nci maddesine dayanılarak açılan ve onanan davada 2009 yılı itibari ile m² birim fiyatı 455,00 TL olarak tespit edildiği hâlde eldeki davanın dava tarihi olanı 2013 yılı itibari ile belirlenen m² birim bedelinin düşük olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planı ve tapu kayıtlarında iki kargir ev-arsa ve akaryakıt istasyonu olarak vasıflandırıldığını, fiilen de akaryakıt istasyonu olarak kullanıldığını, Mersin şehir merkezine 7 km ve denize sıfır konumda olduğunu, Mersin 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/724 Esas, 2016/14 Karar sayılı ilâmı ile o dosyada dava konusu olan taşınmaza 2011 yılında 850,00 TL/m² belirlendiğini, yine ... Köyü 1071 parsel sayılı taşınmaza 2011 itibarıyla 855,00 TL belirlendiğini ve boş arsa olduğunu, dava konusu taşınmaza belirlenen bedelin çok düşük olduğunu, davacının taşınmazı satın almadan önce idarece el atıldığı sabit olduğundan faize davacının edinme tarihinden itibaren işletilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı ... Belediyesine husumetin yöneltilemeyeceğini, bilirkişi raporları arasında fahiş farklar bulunduğunu, emsalin uygun emsal olmadığını, emsal karşılaştırmasının yöntemine uygun yapılmadığını, taşınmazın kıyı kenar çizgisinde kaldığını, vekâlet ücretinin hatalı hesaplandığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ile bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları.
3. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Mersin ili, Akdeniz ilçesi, Karaduvar Mahallesi 1277 (yeni 164 ada 32) parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin davacı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakta olup taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
13.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.