"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu taşınmaz bedelinin tespiti ve taşınmazın tapudan yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare, bir kısım davalılar kayyımı vekili, davalılardan ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 35 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılardan ...vd. kayyımı vekili cevap dilekçesinde; Yargıtay içtihatları doğrultusunda adil ve hakkaniyete uygun kamulaştırma bedeli belirlenmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 05.04.2011 tarihli ve 2011/47 Esas, 2011/292 Karar sayılı ilamı ile davacı idare kamulaştırma işlemlerinin 2942 sayılı Kanun'un 7 inci ve 8 inci maddelerinde belirlenen usule uygun şekilde yapılmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Diyarbakır 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 05.04.2011 tarihli ve 2011/47 Esas, 2011/292 Karar sayılı ilamına karşı davacı idare vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
2.Dairemizce yapılan inceleme sonucu; Mahkemece davalıların açık adresleri, 2942 sayılı Kanun'un 7 nci maddesinde belirtilen tapu, vergi ve nüfus kayıtları üzerinden veya ayrıca haricen yaptırılacak araştırma ile belirlenip, 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre dava dilekçesi ve ekleri davalılara tebliğ edilip, kimlik bilgileri ve adresleri tespit edilemeyenlere ise 5793 sayılı Kanun ile değişik 3561 sayılı Mal Memurlarının Kayyım Tayin Edilmesine Dair Kanun'un 2 nci maddesi uyarınca kayyım atanması için, dava açmak üzere davacı idare vekiline yetki ve süre verilip, kayyımın katılımı ile taraf teşkili sağlandıktan sonra sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, davanın reddine karar verilmesi doğru görülmeyerek mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Diyarbakır 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.03.2021 tarihli ve 2016/465 Esas, 2021/230 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Diyarbakır 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili, davalılar ...vd. kayyımı vekili, davalılar ... vd. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle hükme esas alınan raporda kapitalizasyon faiz oranının düşük, objektif değer artış oranının yüksek belirlendiğini, faiz hükmünün hatalı olduğunu, davacı yararına vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2.Davalılar ...vd. kayyımı vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazdaki bir kısım paydaşlara kayyım atanması gerekip gerekmediği hususunda mahkemece gerekli araştırma yapılmadığını, bozmaya uygun araştırma ve inceleme yapılmadığını, bedelin düşük olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
3.Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle, uygulanan objektif değer artış oranının çok düşük olduğunu, objektif değer artış oranının %300 - 400 olması gerektiğini, dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olduğunu, bozma gereklerinin yerine getirilmediğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazda kamulaştırma konusu taşınmaz bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmazın parsel sorgu sisteminden yapılan incelemesinde ve aynı bölgeden Dairemiz denetiminden geçen dosyalar gözetildiğinde dava konusu taşınmazın niteliğinin arsa mı arazi mi olduğu hususunda tereddüte düşülmüştür.
3. Dava konusu taşınmazın değerlendirme tarihi olan 12.04.2013 itibarıyla imar planı içerisinde olup olmadığı, imar planı içerisinde ise tarihi, ölçeği ve türü (1/1000, 1/1500, 1/25000 uygulama, nazım...) araştırılarak 1/1000 ölçekli imar planı içerisinde olmadığının tespiti durumunda belediye veya mücavir alan sınırları dahilinde bulunup bulunmadığı, belediye hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadığı ve etrafının meskun olup olmadığı diğer ölçekli plan dahilinde ise plandaki konumu, plan kapsamına alınma amacı, yerleşim yerine uzaklığı, şehrin gelişme istikametinde olup olmadığı hususları ilgili Belediye Başkanlığından ayrıntılı olarak sorulup denetlendikten sonra, arsa mı yoksa arazi mi olduğu tespit edilerek sonucuna göre seçilecek bilirkişi kurulu eşliğinde keşif yapılarak; arsa ise taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde resen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibarıyla, emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibarıyla imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Müdürlüğünden sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın; imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle karşılaştırma yapılarak, arazi ise İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri getirtilerek verilere uygun şekilde üzerine ekilebilecek münavebe ürünlerine göre gelir metodu esas alınarak, bedel belirlenen rapora göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
4.Dava konusu taşınmazın TAKBİS sorgusu ile elde edilen tapu kaydı ile bir kısım davalılar arasında bağ kurulamadığı gibi, Erkan Çelebi, Zülfiye Doğrual ve Veysel Ok'un isimleri ise gerekçeli kararda yazılmamıştır. Mahkemece, güncel tapu kaydı Tapu Müdürlüğünden getirtilerek ve veraset ilamları tamamlattırılarak, tapu kayıt malikleri ile davalılar arasında bağ kurulduktan sonra hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi de bozmayı gerektirir.
5.Dava konusu taşınmazın TAKBİS kaydında bulunan hisse hatasının neden kaynaklandığı, düzeltilip düzeltilmediği araştırılmaksızın hüküm kurulması da isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ile davalılar ...vd. kayyımı ve davalılar ... vd. vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde temyiz eden davalılara iadesine,
09.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.