"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Muş 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/491 Esas, 2019/70 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Muş ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, ... mevki 65 (184 ada 77 parsel) parsel sayılı taşınmazın tapu kaydına 08.11.1996 tarihinde Askeri Güvenlik Bölgesi şerhi konulduğunu bu nedenle mülkiyet hakkının kısıtlandığını belirterek taşınmazın el atılan kısmının bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın süresinde açılmadığı için zamanaşımı itirazında bulunduğunu, uzlaşma şartı sağlanmadığından esasa girilmeden davanın reddinin gerektiğini, taşınmazın tarım arazisi olup ekilip biçilmesinde bir engel olmadığını bu nedenle el atma olgusunun gerçekleşmediğini, ecrimisil tazminatı için de idarenin kötü niyetli olması gerektiğini ve son 5 yıl için talep edilebileceğini ve faiz başlangıç tarihine itiraz ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmen kabulüne, taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun iptaline, davalı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın Askeri Yasak Bölgeler Hakkındaki Kanun'un 9 uncu maddesi kapsamında yasak bölge olarak şerhli alanlardan olduğunu ve fiilen herhangi bir el atma olgusu bulunmadığını, taşınmazın etrafının çit ve benzeri bir engelle de çevrili olmadığını, yargı yolunun caiz olmadığını ve taşınmazın bir kısmının askeri güvenlik bölgesi alanında kaldığını, bu alanın miktarının belirlenmesi gerektiğini, taşınmazın kuru arazi ve %70-80 eğime sahip olduğu göz önüne alındığında uygulanan kapitalizasyon ve objektif değer artış oranının uygun olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın arazi niteliğinde olduğu kabul edilerek net gelir yöntemi ile değer biçilmesi doğru olduğu gibi bilirkişi kurulunca belirlenen objektif değer artırıcı unsur oranı ile kapitalizasyon faiz oranının taşınmazın konum ve niteliğine uygun olduğu ve münavebe konusu ürünün yıllık net gelirleri üzerinden dava tarihinden geriye doğru beş yıllık dönem için ecrimisil bedelinin bedelin davalı idareden tahsiline karar verilmesinin doğru olduğu, mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değeri ve ecrimisil bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 150 inci maddesi.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
4. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kara Kuvvetleri 8. Kolordu Komutanlığının 26.08.2015 tarihli yazısında belittiği üzere dava konusu taşınmazın Askeri Güvenlik Bölgesi içerisinde kaldığı, tapudaki şerhin kaldırılmasının uygun olmadığı, parselin çok maksatlı atış alanı olup atış istikametinin 400 metre batısında bulunduğu, bu nedenle atış emniyet diyagramı içerisinde kaldığı ve bölgenin savunma gücünü ve gizliliğini ihlal edeceği sebebiyle yapı yapılmasının uygun olmadığı ve geri çevirme kararı sonrasında kamulaştırma bedelinin tespiti amacıyla kamulaştırma davası açılmadığı anlaşıldığından fiili el atma olgusu gerçekleşmiştir.
3. Arazi niteliğindeki Muş ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, ... mevki 184 ada 77 parsel sayılı taşınmaza gelir metodu esas alınarak değer biçilmesine ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
4. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre, uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.