"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Hazine adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece, bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve davalılardan ... ile ... vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 1066 ada 36 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazın gerçek ve güncel bedelinin tespitini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 18.03.2016 tarihli ve 2015/422 Esas, 2016/187 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 18.03.2016 tarihli ve 2015/422 Esas, 2016/187 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda, emsal taşınmazlar ile dava konusu taşınmazın Arsa Metrekare Rayiç Bedeli Takdir Komisyonu tarafından belirlenen emlak vergisine esas olan metrekare değerlerine göre fark oranı tespit edildikten sonra, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınan emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle karşılaştırma yapılmadan, emsallerin daha değerli olduğu kabul edilerek soyut ifadelerle taşınmazın metrekare birim fiyatına 375,00 TL olarak değer biçildiğinden bu rapora göre hüküm kurulmasının mümkün olmadığı ve davacı idare harçtan muaf olduğu halde aleyhine harca hükmedilmesi doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 21.05.2021 tarihli ve 2019/102 Esas, 2021/49 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 21.05.2021 tarihli ve 2019/102 Esas, 2021/49 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Mahkemece verilen ilk karar, bir kısım davalılar ve davacı idare vekilleri tarafından temyiz edilmiş olup ilk kararda tespit edilen kamulaştırma bedeli, kararı temyiz etmeyen davalı ... yönünden kesinleşmiştir.Bu durumda ilk kararı temyiz etmeyen davalı ... yönünden kesinleşen bedel davacı idare lehine usuli kazanılmış hak oluşturduğundan bozmadan sonra taşınmazın bedeli yönünden sadece ilk kararı temyiz eden davalıların payı hesaplanarak bu miktarın bloke ettirilip ilk kararı temyiz eden davalılara ödenmesine ve davalı ... yönünden de bozmadan önceki miktarla sınırlı olarak hüküm kurulması gerektiği düşünülmeden bozmadan sonra taşınmazın zemini ile üzerindeki yapı ve ağaç bedeli üzerinden tüm davalıların payını kapsar şekilde karar verilmesi ve bozma öncesi verilen kararın bozma ile ortadan kalktığı düşünülmeksizin yeniden tescil hükmü kurulmaması doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 06.04.2022 tarihli ve 2022/12 Esas, 2022/186 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılardan ... ve ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; tespit edilen kamulaştırma bedelinin gerçek değerinden yüksek belirlenmesi nedeniyle ve tespit edilecek sair hususlarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; davacı idare lehine usuli kazanılmış hak şartları mevcut olmadığından ...’a fazla ödenen 16.964,04 TL’nin iadesine ilişkin hüküm kurulmasının usul ve kanuna aykırı olduğu gerekçesi ile kararın bozulmasını talep etmiştir.
3.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; hükme esas alınan bilirkişi raporunda emsal alınan taşınmazın uygun olmadığını bedelin düşük belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arsa niteliğindeki Kahramanmaraş ili, Onikişubat ilçesi, Hacıbayramveli Mahallesi, 1066 ada 36 parsel sayılı taşınmaza emsal kıyaslaması yapılarak, üzerindeki yapılara ise resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek, ağaçlara ise yaş, cins ve verim durumu dikkate alınmak suretiyle değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. İlk kararı temyiz etmeyen davalı ... yönünden kesinleşen bedel davacı idare lehine usuli kazanılmış hak oluşturduğundan bozmadan sonra taşınmazın bedeli yönünden sadece ilk kararı temyiz eden davalıların payı hesaplanarak, davalı ... yönünden de bozmadan önceki miktarla sınırlı olarak tespit edilen bedele göre hüküm kurulması ve davalı ...’a fazla ödenen bedelin davacı idareye iadesine karar verilmesi yerindedir.
4. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve davalı ... ile ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalı ..., davalı ...'dan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
10.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.