"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davalı ... hakkındaki davanın husumetten reddine, davalı ... aleyhine açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın ... yönünden davanın husumetten reddine, davalı ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir. Davacılardan ... dışındaki davacıların paylarına düşen miktarların Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL’nin altında kaldığı anlaşılmakla, adı geçen dışındaki davacılar yönünden davalı idare vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı idare vekilinin davacı ... payı yönünden gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin hissedarı bulunduğu ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 11609 ada 1 parsel (yeni 11609 ada 28 parsel) sayılı taşınmaza kamulaştırmasız olarak el atıldığını, taşınmazın fiilen el atılan bölümleri için önceden açılan davada bedele karar verildiği ve kesinleştiğini, taşınmazın fiilen el atılmayan ancak imar planında yol ve park alanında kaldığı için kullanılamayan bölümünün bedeli için idarî yargıda açılan dava sonunda idare mahkemesince taşınmazın bir kısmına fiilen el atıldığı ve adlî yargıda açılan davada bedeline hükmedildiğinden, geri kalan bölümü için açılan davanın da adlî yargıda görülmesi gerektiği gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmesi nedeniyle fiilen el atılmayan bu kısımların bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu parselin park alanında kalan kısımlarının ilçe belediyesinin sorumluluğunda olduğunu ileri sürerek davanın husumetten ve esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu yerde fiili el atma dışındaki alanlar için idarî dava açılması gerektiğini, ileri sürülen iddiaların yersiz olduğunu, bu nedenle açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ... hakkındaki davanın husumetten reddine, ... aleyhine açılan davanın kabulü ile taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, dava konusu taşınmazdaki davacılar paylarının tapusunun iptali ile davalı ... adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaza fiilen el atılmadığını, kaldı ki taşınmaz bedelinin yüksek belirlendiğini ve emsal uygulanmasını n doğru olmadığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak, emsal ve dava konusu taşınmazın birbirlerine üstünlük oranları tartışılıp zemine özel amacı olmayan emsal arsa satışına göre değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediği; ancak taşınmazın tamamının değil imar planında park ve yol olarak ayrılan toplam 9.362,95 m² yüzölçümündeki kısımlarının bedeline karar verildiğinden sadece bu kısımların tapusunun iptali yerine taşınmazın tamamındaki davacı paylarının tapusunun iptali ve davalı adına tesciline karar verilmesi doğru görülmediğinden İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; idarî yargının görevli olduğunu, 2022 yılında ... Büyükşehir Belediye Meclisinin 1/5000'lik plan revizyonunu onayladığını, bu planın askı süresi bittiğinde 1/1000'lik planın da yapılacağını, dava konusu taşınmazın bu kapsamda değerlendirileceğini, hükme esas alınan raporun uygun olmadığını, belirlenen bedelin fahiş olduğunu ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) Ek 1 inci maddesi.
3. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi doğru olup hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda tespit edilen metrekare birim fiyatı uygun bulunmuştur.
3. Dosya kapsamında yer alan fen bilirkişi raporunda, keşif tarihi itibarıyla dava konusu taşınmazın davaya konu kısımlarına fiilen el atılmadığı anlaşılmakla birlikte, taşınmazın ilk defa 1988 yılında imar planları kapsamına alındığı, 2005 yılında yürülükte olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında dava konusu taşınmazın ticaret alanı, keresteciler sitesi, yol ve park olarak ayrıldığı, aynı taşınmazın fiilen el atılan kısımlarına ilişkin daha önce açılan kamulaştırmasız el atma nedenine dayalı tazminat davasının kabul ile sonuçlandığı ve kesinleştiği dikkate alındığında kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleştiğinin kabulü ile davalı idareden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı İdarenin Davacı ... Dışındaki Davacılara İlişkin Temyizi Yönünden
Davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin miktar yönünden REDDİNE,
B. Davalı İdarenin Davacı ...'e İlişkin Temyizi Yönünden
Davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı kalan harcın davalı ... Başkanlığına istek halinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.