"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Sivas 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; dava konusu Sivas ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 5444 ada 6 ve 49, 5445 ada 60 ve 5447 ada 7 parsel sayılı taşınmazlara davalı idare tarafından üniversite kampüsü kurularak el atıldığını belirterek taşınmazların bedelinin tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle, kamulaştırma tarihi olan 1974 yılından Anayasa Mahkemesi kararının tarihi olan 2003 tarihine kadar geçen sürenin 20 yılı aşkın olduğundan davanın açılmasının yersiz olduğunu, kamulaştırma tebligatlarının usulünce yapıldığını, bedellerin ilgili adına açılan hesaplara yatırıldığını ve kamulaştırma işlemlerinin ferağ aşamasında kaldığını, tescil isteme hakkına müvekkili idarenin sahip olduğunu ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne taşınmazların bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazların tapusunun iptaline, davalı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmazların tamamının 1974 yılında kamulaştırıldığını, kamulaştırmanın ilanen tebliğ edildiğini ve el koyma tarihi itibari ile 20 yıllık hak düşürücü sürenin dolmuş olduğunu, objektif değer artış oranının hatalı olduğunu, bedelin yüksek belirlendiğini ve ıslah ile arttırılan kısım için ıslah tarihinden itibaren faiz uygulanması gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu taşınmazlara el atma tarihi 1983 yılı öncesi (1974) olup el atıldığı tarihte dava konusu taşınmazların 1/1000 ölçekli uygulama ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı kapsamında olmadığı, etrafının meskun olmayıp belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunmadığı ve belediye hizmetlerinden faydalanmadığı anlaşıldığından taşınmazların arsa niteliğinde kabulüne olanak olmadığından, taşınmazların el atma tarihi itibari ile arsa vasfını kazanmadığı anlaşıldığından, mahkemece arazi niteliğinde olduğunun kabulü ile bilirkişi raporu doğrultusunda davacıların payları oranında taşınmazlar bedellerine karar verilmesinde isabetsizlik olmadığı, buna karşın 5447 ada 7 parselde davacılar murisi 1/3 oranında paydaş olduğu halde hüküm fıkrasında 6/7 oranında payın iptali ve davalı adına tesciline karar verilmesinin doğru olmadığı belirtilerek İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılmak suretiyle düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) geçici 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Buna karşılık, 5444 ada 49 parsel sayılı taşınmazın metrekare birim bedeline kök raporda %400 objektif değer artışı uygulanmasına rağmen hükme esas alınan ek raporda gerekçesi açıklanmaksızın %600 objektif değer artışı uygulanması bozmayı gerektirir.
Ne var ki, bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesinin kararının 3. bendinin (I) bölümünde geçen (126.033,59 ) sayısının hükümden çıkartılmasına, yerine (117.008,92) sayısının yazılmasına, hükmün böylece DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.