"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve dava konusu taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 573 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, taşınmazın merkezi konumda olduğunu, belediye hizmetlerinden yararlandığını, taşınmazın konumu da dikkate alınarak %300 objektif değer artışının uygulanarak bedel tespit edilmesini talep etmiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili duruşmadaki beyanında; dava konusu taşınmaz arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, taşınmazın Hasankeyf ilçe merkezine bir kilometre mesafede olduğunu, taşınmazla aynı mesafede ya da yakınlıkta olan diğer dosyalardaki taşınmazlar için bedel takdir edilirken arsa olarak değerlendirilip bedel takdir edildiğini, objektif değer artışının %300 olarak uygulanmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 09.07.2020 tarihli ve 2020/206 Esas, 2020/414 Karar sayılı kararıyla davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin 09.07.2020 tarihli ve 2020/206 Esas, 2020/414 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 02.02.2021 tarihli ve 2020/1667 Esas, 2021/216 Karar sayılı kararıyla arazi niteliğindeki taşınmaza net gelir metoduna göre değer biçilmesinin ve belirlenen bedelin bloke ettirilerek davalıya ödenmesine karar verilmesinin doğru olduğu, bu hususta tarafların istinaf sebebi olarak ileri sürdüğü hususların yerinde görülmediği, böylece mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu; ancak kamulaştırma bedelinin derhâl ödenmesi ve faiz bitiş tarihi yönünden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin üç numaralı alt bendi gereğince yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda, dava konusu taşınmazın üzerinde bulunan yapılara ilişkin taşınmazın bulunduğu ... köyünde 04.05.2013 tarihli olur ile kamulaştırma kararı verildiği gözetilerek; bu tarihten sonra, dava açılmadan önce 2942 sayılı Kanun'un 25/son maddesi uyarınca ilân yapılıp yapılmadığı araştırılıp, ilân tarihinden sonra yapıldıklarının tespiti hâlinde bedeline hükmedilmemesi, ilân tarihinden önce yapıldıklarının tespiti hâlinde ise, 2942 sayılı Kanun'un 25 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca mahkemece verilecek tescil kararına kadar taşınmaz sahibinin kamulaştırılan taşınmazda inşaat yapma, ekim yapma veya mevcut inşaatta esaslı değişiklikler meydana getirme gibi mülkiyet hakkından kaynaklanan kullanım haklarının devam ettiği ve bu hakların kullanılmasının 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu'nun 2 nci maddesine aykırılık olarak yorumlanamayacağı gözetilerek, söz konusu yapıların iç ve dış özellikleri yeniden yapılacak keşifte ayrıntılı olarak incelenerek, elektrik, içme suyu, kanalizasyon tesisatlarının olup olmadığı, su ve elektrik abonelikleri bulunup bulunmadığı, ıslak ve kuru zemin kaplamaları, mutfak dolabı, banyo, tuvalet, çatı kaplaması vs. gibi bir meskende olması gereken tüm unsurların bulunup bulunmadığı araştırılıp, varsa tüm eksik imalatlar ayrıntılı olarak belirlenip, buna göre yapı sınıfı ile eksik imalat oranı tespit edilmek suretiyle binaya yeniden bedel belirlenip, sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan bozma kararı gereğince davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; münavebeye alınan ürünler, üretim maliyetleri, kapitalizasyon faiz oranı, objektif değer artışı ve belirlenen bedelin yüksek belirlendiğini ileri sürerek temyiz isteminde bulunmuştur .
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; yakın konumda kamulaştırılan taşınmazların arsa olarak değerlendirildiğini, taşınmazın konumu dikkate alındığında bedelinin düşük belirlendiğini ileri sürerek temyiz isteminde bulunmuştur.
3. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, bölgede yakın konumda bulunan taşınmazların Yargıtay denetiminden geçen dosyalarda arsa olarak değerlendirildiğini, bedelin düşük belirlendiğini ileri sürerek temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... köyü 573 parselde kayıtlı taşınmazın bulunduğu ... köyünde 04.05.2013 tarihli olur ile kamulaştırma kararı verildiği ve 16.09.2013 tarihinden itibaren askıya çıkarıldığı gözetilerek; dosya arasında mevcut İlk Derece Mahkemesinin 10.05.2022 tarihli fen bilirkişi raporu ile Mayıs 2013 ve Ekim 2015 tarihli Türksat görüntüsünden dava konusu parsel üzerinde 16.09.2013 tarihine kadar herhangi bir yapı olmadığı, dava konusu taşınmaz üzerindeki yapıların ilân tarihinden sonra yapıldığı anlaşıldığından bilirkişi raporu ile tespit edilen yapı bedeline hükmedilmemesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
10.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.