"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ...(Ankara) 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Ankara ili, ... ilçesi, ...(...) Mahallesi 124600 ada 13 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olduğunu, taşınmazın konumu, nitelikleri ve emsalleri dikkate alındığında m² birim fiyatının çok düşük olduğunu, arta kalan alanın şeklinin bozulmasından dolayı değer azalışının çok fazla olacağını ileri sürerek taşınmazın gerçek karşılığının ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve dava konusu 124600 ada 13 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin ve kamulaştırmadan arta kalan aynı ada 14 parsel sayılı taşınmazda kamulaştırma nedeniyle oluşan değer azalışı bedelinin tespiti ile kamulaştırma bedelinin kıymet takdir raporunda idarece belirlenen bölümünün derhal davalıya ödenmesine, fark bedelin ise karar kesinleştiğinde ödenmek üzere vadeli hesaba alınmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde; yüksek bedel belirlendiğini, münavebenin hatalı uygulandığını, kapitalizasyon faiz oranının % 5 olması gerektiğini, objektif değer artışı uygulanmaması gerektiğini, kalan kısımda değer azalışı olamayacağını ve lehlerine vekalet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
2.Davalı vekili ise istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, kamulaştırmadan arta kalan bölümdeki değer azalışının az takdir edildiğini, objektif değer artış oranının düşük alınmak suretiyle az bedel tespit edildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi doğru bulunarak, Daireleri ve Yargıtay denetiminden geçen dava dosyalarında uygulanan objektif değer artış oranları ile dava konusu taşınmazın konumu, yola ve yerleşim yerine mesafesi nazara alındığında hükme esas alınan bilirkişi raporunda belirlenen çıplak birim değerine %100 oranında objektif değer artışı uygulanmak suretiyle kamulaştırma bedelinin belirlenmesi ile fark bedelinin yatırılmasına ve derhal ödenmesine ilişkin olarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; yörede bostan tarımı yapılmadığını, yüksek bedel belirlendiğini, münavebenin hatalı uygulandığını, kapitalizasyon faiz oranının % 5 olması gerektiğini, objektif değer artışı uygulanmaması gerektiğini, kalan kısımda değer azalışı olamayacağını ve lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
2.Davalı vekili ise temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, kamulaştırmadan arta kalan bölümdeki değer azalışının az takdir edildiğini, objektif değer artış oranının düşük alınmak suretiyle az bedel tespit edildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Ankara ili, ... ilçesi, ...(...) Mahallesi, 124600 ada 13 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak; dava konusu taşınmazın konumu, yola ve yerleşim yerine mesafesi nazara alındığında hükme esas alınan bilirkişi raporunda belirlenen çıplak birim değerine %100 oranında objektif değer artışı uygulanmak ve kamulaştırmadan arta kalan 124600 ada 14 parsel numarasını alan bölümün yüzölçümü ve geometrik durumu ile niteliği gözetildiğinde değer azalışına hükmedilmesinde isabetsizlik görülmemiştir.
3. İlk Derece Mahkemesince üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılmasına karar verilen ve Bölge Adliye Mahkemesince ara kararı ile derhal ödenmesine karar verilen ve 615.655,01 TL'ye 20.04.2020 tarihinden Bölge Adliye Mahkemesi ödemeye ilişkin ara karar tarihi olan 22.03.2021 tarihine, Bölge Adliye Mahkemesince tespit edilen ve bloke ettirilen fark bedele, 20.04.2020 tarihinden Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi olan 05.10.2022 tarihine kadar faiz işletilmesi gerekirken faizin başlangıç tarihinin 26.11.2020 olarak kabulü isabetsiz olup bozmayı gerektirir.
4. Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın tüm, davacı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı tarafın Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (B) bendinin birinci alt bendinde iki defa geçen ''26.11.2020'' tarihlerinin hükümden çıkartılmasına, yerlerine ayrı ayrı "20.04.2020" tarihinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.